نی نی تایم: سن بارداری یا سن جنین، از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی مادر محاسبه می‌شود. از آنجا که تاریخ دقیق حامله شدن تقریباً قابل‌محاسبه نیست، برای اندازه‌گیری سن بارداری یا سن جنین از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی استفاده می‌شود.با این مطلب همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد محاسبه سن بارداری بدست آورید.
تخمین تاریخ بارداری برای مادر و پزشک بسیار اهمیت دارد؛ زیرا یک مادر می‌خواهد زمان زایمان خود را بداند و متخصص زنان و زایمان می‌خواهد زمان مناسب برای انجام تست‌ها و بررسی‌های غربالگری و یا سلامت جنین مانند تست سرم غربالگری، تست ارزیابی رشد جنین و زمان مناسب برای القای زایمان را تعیین کند. برای کمک به تخمین سن بارداری از سه روش اصلی استفاده می‌شود که عبارتند از: تاریخ شروع سیکل قاعدگی، معاینات بالینی و انجام تست سونوگرافی. دو روش اول دارای خطا هستند و تنها در زمانی باید از آنها استفاده کرد که امکان انجام سونوگرافی وجود نداشته باشد. استفاده از تاریخ احساس اولین حرکات جنین برای تعیین سن حاملگی بسیار غیرقابل‌اعتماد است. تاریخی که در آن تست حاملگی برای اولین بار مثبت نشان داده می‌شود و همچنین سطح هورمون گنادوتروپین جفتی (bHCG)، نیز ممکن است به تعیین حداقل سن حاملگی کمک کنند.
سن بارداری و سن ایجاد نطفه چیست
سن بارداری همان سن ایجاد نطفه نیست و این دو با هم تفاوت دارند. منظور از سن ایجاد نطفه، مقدار مدتی است که از زمان لقاح واقعی گذشته است. تا زمانی که شما تخمک‌گذاری نداشته باشید، لقاح نمی‌تواند انجام گیرد؛ معمولاً لقاح حدود ۱۴ روز بعد از شروع سیکل قاعدگی ماهانه رخ می‌دهد.
سن ایجاد نطفه همیشه حدود ۱۴ روز کمتر از سن بارداری خواهد بود. طول متوسط یک بارداری کامل، حدود ۲۸۰ روز و یا ۴۰ هفته است که از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی شروع می‌شود. طول متوسط یک بارداری کامل از زمان لقاح، حدود ۲۶۶ روز و یا ۳۸ هفته است.
محاسبه سن بارداری
تاریخ شروع آخرین سیکل قاعدگی
اگر سیکل قاعدگی مادر به طور منظم باشد و مادر تاریخ اولین روز آخرین قاعدگی خود را بداند، می‌توان سن بارداری را از روی این تاریخ محاسبه کرد.
سونوگرافی
بعد از گذشت ۵ یا ۶ هفته از آخرین سیکل قاعدگی مادر، می‌توان جنین را مشاهده و اندازه‌گیری کرد. در اوایل حاملگی، اندازه‌گیری جنین با استفاده از سونوگرافی، دقیق‌ترین روش برای محاسبه سن بارداری است. سونوگرافی برای محاسبه سن بارداری (زمان سپری شده از اولین روز آخرین قاعدگی) از اندازه جنین استفاده می‌کند. دقت برآورد سونوگرافی از سن بارداری، با توجه به سن بارداری متفاوت است.
بعد از آنکه مدت زیادی از بارداری گذشت، دقت روش سونوگرافی برای تعیین سن حاملگی کاهش می‌یابد. بهترین زمان برای تخمین سن بارداری با استفاده از سونوگرافی، بین هفته‌های ۸ تا ۱۸ بارداری است. دقیق‌ترین روش برای محاسبه سن بارداری، استفاده از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی زنان و تأیید این سن بارداری با انجام یک تست سونوگرافی است.
محاسبه تاریخ ایجاد نطفه
در یک بارداری معمولی
برای زنانی که سیکل قاعدگی منظمی دارند، معمولاً لقاح حدود ۱۱ تا ۲۱ روز بعد از اولین روز آخرین قاعدگی رخ می‌دهد. اکثر زنان تاریخ دقیق لقاح را نمی‌دانند، زیرا لقاح تحت تأثیر تاریخ تخمک‌گذاری است و برای تعیین آن باید تاریخ دقیق تخمک‌گذاری را دانست. ازاین‌رو تاریخ لقاح صرفاً یک تخمین بر اساس اولین روز آخرین سیکل قاعدگی می‌باشد.
موارد خاص
زنانی که با استفاده از روش‌های خاص مانند لقاح مصنوعی یا آی وی اف (IVF) باردار می‌شوند، معمولاً تاریخ دقیق لقاح را می‌دانند.
محاسبه تاریخ زایمان
تاریخ تخمین زده شده برای زایمان (EDD یا EDC)، تاریخی است که در آن انتظار می‌رود زایمان به طور خود به خود رخ دهد. بر اساس آخرین سیکل قاعدگی، تاریخ تخمین زده شده برای زایمان حدود ۴۰ هفته بعد از اولین روز آخرین قاعدگی است. این فقط یک تخمین است، زیرا تنها حدود ۵ درصد از نوزادان در تاریخ تخمین زده شده به دنیا می‌آیند. دقت تاریخ بدست آمده از این روش، به دقت یادآوری مادر از تاریخ قاعدگی خود، فرض گرفتن منظم بودن سیکل قاعدگی ۲۸ روزه و اینکه تخمک‌گذاری و لقاح ۱۴ روز بعد از شروع قاعدگی رخ داده است، بستگی دارد. استفاده از اولین روز آخرین سیکل قاعدگی که در علم پزشکی به آن LMP گفته می‌شود، برای تخمین تاریخ زایمان ممکن است طول مدت بارداری را زیادتر از مقدار واقعی برآورد کند و می‌تواند بیشتر از ۲ هفته خطا داشته باشد.
مشکلات در تعیین سن بارداری
روش استفاده از آخرین سیکل قاعدگی
تعیین سن بارداری با استفاده از این روش برای زنانی که دارای سیکل قاعدگی نامنظم هستند و یا زنانی که اولین روز آخرین قاعدگی خود را به خاطر نمی‌آورند، می‌تواند دشوار باشد. در این موارد برای محاسبه سن بارداری اغلب انجام یک تست سونوگرافی موردنیاز است.
روش اندازه‌گیری رشد جنین
در برخی موارد، تعیین سن بارداری مشکل است؛ زیرا جنین به طور غیرمعمول بزرگ و یا کوچک‌تر از حد طبیعی است. همچنین در برخی موارد اندازه رحم در اوایل حاملگی و یا طول رحم در اواخر حاملگی، با اولین روز آخرین قاعدگی مطابقت ندارد. در این موارد نیز، تعیین سن دقیق حاملگی مشکل است.
روش‌های دیگر برای تخمین سن بارداری
معاینه بالینی
گزارش شده است انجام یک معاینه بالینی از لگن که توسط سوابق قاعدگی نیز تأیید شده باشد، در سه ماهه اول بارداری یک روش قابل‌اعتماد برای محاسبه سن بارداری خواهد بود.
سونوگرافی داپلر
در اکثر زنان، در هفته‌های ۱۰ تا ۱۲ بارداری، می‌توان با استفاده از سونوگرافی داپلر صدای قلب جنین را شنید. بنابراین لازم است سن بارداری حداقل ۱۰ تا ۱۲ هفته باشد تا صدای قلب جنین شنیده شود.
آزمایش تعیین سطح هورمون گنادوتروپین جفتی
بعد از گذشت ۶ تا ۱۴ روز از لقاح (هفته ۳ تا ۴ بارداری)، هورمون گنادوتروپین جفتی در خون و ادرار مادر یافت می‌شود. در نتیجه در زمان انجام تست این هورمون و مثبت بودن آن، سن حاملگی حداقل ۳ تا ۴ هفته خواهد بود.
سن بارداری دوقلوها
زمانی که بارداری دوقلو نتیجه‌ی انجام یک لقاح مصنوعی باشد، تعیین سن بارداری باید با استفاده از تاریخ کشت جنین محاسبه شود. اکثر کارشناسان معتقدند که ممکن است پزشک برای جلوگیری از از دست دادن شرایط محدودیت رشد جنین در داخل رحم در اوایل بارداری دوقلو، تاریخ بارداری را با استفاده از جنین بزرگ‌تری در نظر بگیرد.
مشاهده سن بارداری در زمان زایمان
جدول زیر متوسط سن نوزادان به دنیا آمده را نشان می‌دهد.
|
یک قلو |
دوقلو |
سه قلو |
چهارقلو |
پنج قلو و بیشتر |
|
|
متوسط سن بارداری (هفته‌ها) |
۳۹ |
۳۵ |
۳۲ |
۳۰ |
۲۷ |
زودتر بودن زمان زایمان در بارداری چندقلویی، بازتابی از افزایش احتمال وقوع زایمان زودرس و بروز عوارض ناشی از بارداری مانند پره اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی، جدا شدن جفت، محدودیت رشد جنین و افزایش خطر مرده‌زایی است که با افزایش تعداد جنین‌ها، احتمال وقوع این عوارض نیز افزایش می‌یابد. زودتر بودن زمان زایمان در بارداری‌های چندقلویی نسبت به بارداری‌های تک قلویی، نباید این‌طور تفسیر شود که برای چندقلوها باید یک زمان زودتری را تخمین زد. یک بارداری کامل، صرف‌نظر از تعداد جنین‌ها، به مدت ۳۹ تا ۴۰ هفته در نظر گرفته می‌شود.
