ختنه و مراقبت های بعد از آن در منزل

به بریدن همه یا قسمتی از پیش پوست از آلت مردانه ختنه یا پَربرش گفته می‌شود. این عمل یکی از کهن‌ ترین اعمال جراحی شناخته شده در جهان می‌ باشد که نزدیک به پانزده هزار سال از پیشینه آن می‌گذرد. سنت یا آیین ختنه از تاریخ ثبت شده بشری قدیمی‌ تر است و نگاره‌ هایی از آن در غارهای دوران نوسنگی و آرامگاه‌ های مصری یافته شده ‌است.

ختنه، سنتی است که در اسلام نیز به آن تأکید شده است.

در ایران به صورت سنتی پسرها را در خردسالی ختنه می‌کنند و ختنه سوران جشنی است که در برخی جا های ایران برای کودک ختنه شده می‌ گیرند.

ختنه معمولا بعد از ۶ ماهگی، برای نوزاد پسر انجام می شود، مگر اینکه نوزاد، مبتلا به عفونت ادراری باشد یا به دلایل دیگری باید عمل شود که همزمان ختنه هم زودتر از موعد برایش انجام خواهد شد.

بهترین زمان ختنه

اگر ختنه بعد از تولد یا در ماه‌ های اول تولد انجام گیرد، احتیاجی به بیهوشی عمومی کودک نیست و با بی‌ حسی موضعی انجام می‌گیرد. همچنین هزینه زیادی برای خانواده نخواهد داشت. مخصوصاً اگر بهداشت و نظافت بعد از عمل رعایت شود، محل ختنه زودتر التیام می‌یابد.

اگر ختنه در ماه‌ های اول تولد انجام نشود، در این صورت علاوه بر اینکه کودک را باید بیهوش کرد و ختنه نمود، هزینه‌ای بر خانواده تحمیل می‌گردد و اثر بد روانی نیز بر کودک می‌ گذارد. چون او در سنین کودکی (بویژه ۲ تا ۳ سالگی) نسبت به حفظ آلت تناسلی خود حساسیت دارد و چه بسا ختنه را تنبیه پدر و مادر در حق خود می‌ پندارد و این تصور کودک را آزرده می‌کند.

توصیه می‌شود که عمل ختنه با بی‌ حسی انجام شود. مشکلی که ممکن است ختنه کردن در ماه‌ های اول تولد بوجود آورد عبارت است از زخم شدن نوک سوراخ آلت که باید از پیدایش آن جلوگیری کرد. زخم شدن نوک سوراخ آلت نتیجه قنداق کردن نا مناسب کودک است که موجب می‌شود آمونیاک تولید شده از ادرار کودک با مجرای ادرار در تماس نزدیک باشد.

موارد منع ختنه چیست؟

• اگر تنه آلت نوزاد در سطح پوست عانه قرار گرفته و درحقیقت آلت نوزاد در چربی عانه فرو رفته باشد.
• اگر آلت نوزاد بسیار کوچک باشد، یعنی کمتر از ۲٫۵ سانتیمتر طول داشته باشد (آلت نوزاد سالم بین ۲٫۸ تا ۴ سانتیمتر می‌باشد).
• اگر پیش ابراه به جای نوک آلت در زیر سر یا تنه آلت قرار گرفته باشد و پوست ختنه کامل تشکیل نشده باشد (در اصطلاح عامیانه: نوزاد ختنه شده به دنیا آمده است). این وضع یک نوع نا بهنجاری است و نوزاد به جای ادرار کردن به جلو به زیر ادرار می‌کند، در چنین مواردی کودک را نباید ختنه کرد، بلکه باید در ۱۸ ماهگی با عمل جراحی خاص آلت او را ترمیم نمود.
• اگر نوزاد مبتلا به بیماری‌ های خونریزی دهنده مثل هموفیلی باشد.

مزایای ختنه کردن چیست؟

برخی پژوهش‌ ها نشانگر مزایای زیر است:

• کاهش عفونت‌ های ادراری دوره نوزادی
• کاهش خطر بیماری‌ های مقاربتی
• مردان بالغ ختنه شده، مشکلات جنسی کمتری دارند.
• ختنه خطر انتقال اچ‌ آی‌ وی هنگام رابطه جنسی را به میزان قابل توجهی (پنجاه تا شصت درصد) کاهش می‌دهد.
• ختنه خطر آلودگی به تبخال تناسلی (Herpes) را ۳۰ تا ۴۰ درصد و خطر آلوده شدن به گونه‌ های خطرناک ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را که با سرطان ربط دارد سی درصد کاهش می‌دهد.
• بیماری‌ های آمیزشی و سرطان آلت تناسلی در افراد ختنه شده کمتر است و خطر سرطان گردن رحم در زنانی که شریک جنسی شان ختنه شده پایین می‌آید.

دلایل ختنه کردن:

بطور طبیعی در زیر پوستی که آلت تناسلی کودک را می پوشاند، دائما ماده سفید رنگی ترشح می شود. البته این ماده چرک نیست و خاصیت نرم کنندگی دارد و مانع چسبیدن پوست به سر آلت می گردد.
در بعضی از این مواقع این ترشحات عفونی شده و پوست سر آلت نیز دچار عفونت می گردد. در موارد نادر عفونت مزبور مخصوصا در نوزادان و شیر خواران موجب عفونت ادراری می شود.

روش‌ های مختلف ختنه کردن

• استفاده از حلقه پلاستیکی

این روش، متداول‌ ترین روش ختنه کردن است. بدین ترتیب که حلقه پلاستیکی را روی نوک آلت قرار می‌دهند و با نخ گره می‌زنند و ۵ تا ۷ روز آن را به همین حالت نگاه می‌ دارند. در نتیجه پوست جلو نخ سیاه می‌شود و با حلقه پلاستیکی می‌افتد. این روش را معمولاً قبل از سه ماهگی بکار می‌برند.

• ختنه کردن با روش بریدن و دوختن پیش پوست

در صورتی که عمل ختنه در یکی دو ماه اول صورت نگیرد، جراح بعد از سه ماهگی با روش بریدن و دوختن، ختنه را انجام می‌دهد. بعد از انجام ختنه والدین باید محل ختنه را به دقت مورد نظارت قرار دهند. اگر از محل ختنه چند قطره خون خارج شود، مهم نیست؛ ولی اگر خونریزی زیاد باشد باید هر چه زودتر به پزشک اطلاع داده شود تا از خونریزی جلوگیری به عمل آید.

در صورت مشاهده ترشحات سیتوزنگ در محل بریدن ختنه، مادر باید محل را با آب و صابون بشوید و در معرض هوا قرار دهد. روش سنتی شامل بریدن پوست و بانداژ محکم محل زخم است که گاه بخیه نیز زده می‌شود. روش‌های جدیدتر با وسایلی مانند حلقه (پلاستی‌بل Plasti Bell) و Mogen و Gomco انجام می‌شود. در نوزادان با توجه با آسانی و عوارض کمتر حلقه (پلاستی‌بل) از این روش استفاده می‌شود. این روش بهتر است با بی‌حسی موضعی همراه باشد.

بعد از ختنه

چون بافت ملتهب و ادرار هم اسیدی است، شرایط برای تنگى و فیبروزِ نوک مجرایِ ادراری فراهم می شود.

برای جلوگیری از این واقعه ۴ توصیه به شما می کنیم:

١. به مدت ١ ماه، هر صبح و شب نصف استکان آب جوشیده سرد شده به نوزاد بدهید. این عمل موجب کاهش غلظت و اسیدیته ادرار می شود.

٢. سعی کنید در ماه اول بعد از عمل، پوشک نوزاد رو سریعتر از قبل تعویض کنید (اگر قبلا در روز ۵ بار تعویض داشته اکنون ١٠ بار تعویض کنید و حتما نوزاد را بشویید)

٣. در ماه اول بین آلت نوزاد و پوشک، یک گاز استریل قرار دهید تا تماس بین بافت و پوشک کمتر شده و از خراشیدگی و التهاب آن جلوگیری شود.

۴. به مدت ۴ ماه، محل عمل را با پماد ویتامین AD چرب کنید.