رنگها، نور، اشیا، طبیعت و هر چه که در پیرامون ماست، همه و همه را با چشم میبینیم. چشم، دریچهای است به دنیای بیرون و به دلیل وظیفهای که انجام میدهد یکی از اجزای بسیار مهم بدن محسوب میشود. شاید همین، دلیل خوبی باشد که نسبت به چشم اهمیت بیشتری قائل شویم و از آن به خوبی مراقبت کنیم.
چنانچه قرنیه کدر شود ممکن است باعث از بین رفتن دید شود، حتی اگر اجزای داخلی چشم سالم باشند باز هم در صورت عدم درمان کدر شدن قرنیه امکان از بین رفتن دید وجود دارد. ضربه خوردن به چشم و عوامل دیگر نیز میتواند چشم را با مشکلاتی مواجه کند که نتیجه آن ممکن است به پیوند قرنیه بینجامد.
وجود لکه درچشم
زمانی که قرنیه کدر میشود پیوند قرنیه باید انجام شود اما باید دید که چه عواملی باعث کدرشدن چشم می شوند. شایعترین علت کدرشدن قرنیه ایجاد تبخال روی قرنیه است. تبخال در چشم را یک ویروس به وجود میآورد که در زمان به وجود آمدن، به فرد احساس وجود یک جسم خارجی در چشم را میدهد؛ سپس این حالت خوب میشود.
تکرار تبخال، باعث ایجاد لک شده و درنهایت قرنیه کدر میشود و دید را از بین میبرد. وقتی فرد دچار این تبخال میشود و با علائمی چون درد، حالت شن رفتگی در چشم و… مواجه میشود ، باید به چشم پزشک مراجعه کند چرا که همین تبخال اولیه باعث کم شدن یک-دهم (۱/۰) دید خواهد شد. عوامل دیگری مثل تصادفات و آسیب به چشم، ضربه و پارگی قرنیه هم وجود دارند که اگر درمان نشوند باعث ایجاد لک در چشم میشوند.
پیوند قرنیه
وقتی قرنیه چشم دچار لک شود باید برای آن عمل جراحی انجام شود و برای افرادی که سایر اجزای بینایی آنها سالم است و تنها قرنیه کدر شده است میتوان این کار را انجام داد. عمل پیوند قرنیه چشم محدودیت سنی ندارد و برای نوزاد تا فرد ۹۰ ساله هم میتواند صورت بگیرد.
قرنیه را میتوان با قرنیه چشم انسان دیگری تعویض کرد. فردی که میمیرد از قرنیه آن تا شش، هفت ساعت یا کمتر (در شرایط مناسب) پس از مرگ میتوان استفاده کرد. قرنیه پیوند زده شده چون رگ ندارد برای بدن یک جزء بیگانه نخواهد بود و معمولا بدن آن را پس نمیزند.
همین مساله باعث میشود که آن را از هر فردی با هر گروه خونی بتوان گرفت. بیشتر قرنیههای پیوندی، اهدایی هستند و به بانک چشم فرستاده میشوند، بانک چشم هم هزینهای برای نگهداری و انجام آزمایشهای یاد شده دریافت میکند.
پیوند قرنیه چطور انجام میشود؟
چشم پزشک، قرنیه پیوندی را به قطر هفت، هشت میلی متر به شکل دایره از چشم فردی که فوت شده درمیآورد و با ۱۶ بخیه به چشم زنده پیوند میزند، بخیهها هم آنقدر ریز هستند که بیمار آنها را حس نمیکند. این کار با دقت بسیار بالا انجام خواهد شد تا قرنیه به شکل کج و نا منظم در چشم زنده قرار نگیرد و مقدار بیشتری از قرنیه چشم اهدایی برداشته میشود تا به خوبی روی چشم گیرنده جا بیفتد و محکم شود.
زود اقدام کنید
زمانی که پزشک پیوند قرنیه را پیشنهاد کرد باید این کار سریع انجام شود و تعویق طولانیمدت آن مشکلاتی را به وجود میآورد؛ برای مثال کودکان دچار تنبلی چشم میشوند و بزرگسالان هم با مشکل انحراف چشم مواجه خواهند شد؛ به گونهای که بعد از عمل، دید دوگانه (دو بینی) به وجود میآید.
مراقبتهای چشم پیوند خورده!
وقتی فردی عمل پیوند قرنیه را انجام داد، بعد از عمل میتواند ببیند، البته دید فرد تار است و یکی،دو ماه طول میکشد که دید کاملا خوب شود. فردی که عمل پیوند قرنیه انجام میدهد باید نسبت به تکرار تبخال در چشم و خوردن ضربه به چشم توجه کافی داشته باشد چرا که این دو میتوانند قرنیه پیوندی را با مشکل مواجه کنند.
مشکلات پیوند قرنیه
اولین مشکلی که برای قرنیه پیوندی به ویژه در افرادی که آلرژی دارند، وجود التهاب، تورم و قرمز شدن چشم و در برخی افراد عفونت است که میتواند باعث پیدا شدن رگ در قرنیه و دفع پیوند شود.
پس باید چشم از این لحاظ تحت نظر باشد تا دچار این مشکلات نشود. خطر دفع پیوند از سوی گیرنده تا سه سال بعد از پیوند وجود دارد و تقریبا بعد از سه سال میتوان مطمئن شد که دیگر مشکلی وجود ندارد. البته تا ۳۰سال بعد از پیوند هم احتمال دفع پیوند وجود دارد ولی احتمال آن بسیار کم است.
خطر دفع پیوند
دفع پیوند با علائمی چون احساس وجود جسم خارجی در چشم و تاری شدید دید همراه است و با مشاهده این علائم باید سریع به چشم پزشک مراجعه کرد. وقتی علائم دفع در بیمار مشاهده شد باید تا حد امکان جلوی از دست رفتن قرنیه پیوندی گرفته شود و با زدن آمپولهای مخصوص کنار قرنیه پیوندی و روی کره چشم این کار را انجام میشود. اگر بافت پیوندی از دست برود باید مجددا پیوند قرنیه انجام شود و در کل روی هر فرد تنها میتوان سه بار پیوند قرنی را انجام داد که هر بار از دفعه قبل سختتر خواهد بود.
فرار از هر نوع ضربه
قرنیه پیوند زده شده استحکام قرنیه طبیعی را نخواهد داشت و افراد باید به این مساله دقت کنند که در صورت وارد شدن ضربه احتمال پارگی و بازشدن محل پیوند وجود دارد. به افرادی که این عمل را انجام میدهند توصیه میشود مواظب چشم خود باشند و از عینکهای پلاستیکی محافظ استفاده کنند.
اگر دوباره تبخال ایجاد شد
یکی از عوامل ایجاد لک در قرنیه تبخال است و بعد از انجام عمل پیوند قرنیه، باز هم احتمال زدن تبخال روی قرنیه پیوندی وجود دارد به همین دلیل به فردی که پیوند قرنیه انجام داده است آموزشهایی داده میشود که در صورت مشاهده علائمی چون احساس شن رفتگی یا وجود مو در چشم از قطره ضدتبخال استفاده کند، که بهتر است در این صورت برای بررسی بیشتر به چشم پزشک مراجعه شود.