شیر کافی به نوزادم می دهم؟
در سراسر جهان تقریبا ۴۰ درصد مادران به نوزاد خود شیر می دهند و مسئولان بخش سلامت در سراسر دنیا، به علت خواص غذایی که شیر مادر دارد، مادران را به این امر تشویق می کنند. با این حال اغلب مادران به ویژه آن دسته که تازه صاحب فرزند شده اند همواره این دغدغه را دارند که آیا نوزادشان شیر کافی دریافت می کند یا نه. زیرا نوزادی که از شیر مادر تغذیه می شود، میزان غذای دریافتی اش مشخص نیست. اما برخی علایم، دریافت کافی یا ناکافی شیر مادر را مشخص می کند.
بالا رفتن وزن کودک
بالا رفتن وزن کودک می تواند یکی از بهترین نشانه های کافی بودن میزان شیر باشد. توجه کنید طی چند روز اول، نوزاد حدود ۱۰ درصد وزنی که هنگام تولد داشته است، را از دست می دهد که به میزان شیر مصرفی وی ارتباطی ندارد؛ اما به تدریج طی ۲ تا ۳ هفته اول وزن اضافه می کند. اگر اضافه وزن ثابت و منظم باشد، می توان از کافی بودن شیری که به نوزاد می رسد مطمئن بود.
نوزاد هوشیار و فعال
طی ۲ هفته اول، نوزاد بیشتر خواب است و در چند هفته اول هوشیار و فعال نیست. اما به تدریج واکنش نشان می دهد اگرچه نوزاد بینایی قوی ندارد اما به صدا و لمس کردن، واکنش نشان می دهد و نسبت به ۲ هفته اول، هوشیارتر است. گریه و نق نق کردن او می تواند نشانه رشد نوزاد باشد. نوزادی که دچار سوءتغذیه است، درزمان بیداری بی حال است و به اطراف خود واکنش نشان می دهد. بنابراین هر ۲ هفته میزان هوشیاری و فعالیت او را کنترل کنید.
مدفوع و ادرار نوزاد
راه دیگر برای اطمینان یافتن از کافی بودن شیر مادر برای نوزاد، بررسی میزان ادرار و مدفوع کودک است. بدن نوزادی که به اندازه کافی شیر دریافت نمی کند، تا حد ممکن مایعات را نگه می دارد در نتیجه میزان دفع کاهش پیدا می کند. زرد یا سبز بودن رنگ مدفوع نباید باعث نگرانی شما شود؛ امری که باید به آن توجه کنید تکرر مدفوع است. به طور میانگین نوزاد روزی ۶ تا ۸ عدد پوشک کثیف می کند.
به دفعات شیر می خواهد
نوزاد تقریبا روزی ۱۲ دفعه شیر می خواهد و زمان بین هر نوبت شیر ۹۰ دقیقه و گاهی هم ۳ ساعت است. با بزرگ تر شدن نوزاد شب ها طولانی تر می خوابد و نیاز شیرخوردن او کمتر می شود که امری عادی است.
قورت دادن هنگام شیر خوردن
اگر دقت کنید، متوجه قورت دادن شیر توسط نوزاد خواهید شد اگر شیر شما کافی باشد نوزاد در هر مکیدن شیر کافی دریافت می کند.
حس سینه
زمانی که نوزاد شیر نخورده است، سینه سنگین تر است. اما پس از شیر خوردن سبک تر می شود.
کی باید نگران کم شیری باشید؟
– گریه های بیش از حد که برای مدت طولانی ادامه دارد و قابل کنترل نیست.
– به جای سینه تلاش می کند قسمت های دیگر را بمکد.
– بی حال است و از خود واکنشی نشان نمی دهد.
– مدفوع کم رنگ است یا این که تعداد دفع کم است.
– خیلی کم ادرار می کند و به طور غیرعادی ادرارش غلیظ است.دهان کودک بسیار خشک و زیر چشم وی گود افتاده است و پوست به طور غیرعادی خشک است.
تغذیه کافی نوزاد با شیر خشک
در صورت تغذیۀ نوزاد با شیر خشک، ممکن است تشخیص میزان کافی شیر خشک مورد نیاز کودک برای شروع کمی سخت باشد. اطلاع از میزان مناسب شیر خشک بیشتر به وزن کودک و چگونگی رشد نوزادتان ارتباط دارد. اگر دستورالعملهای مناسب پزشک کودکتان را دنبال کنید و به طور منظم برای انجام مراقبتهای نوزاد به او مراجعه کنید، به احتمال زیاد کودک شما غذای کافی دریافت میکند و رشد مناسبی خواهد داشت. در این مطلب میتوانید با شروع تغذیه با شیر خشک، میزان شیر خشک مصرفی بر اساس سن نوزاد، میزان شیر خشک مصرفی بر اساس وزن کودک و علائم شیر خوردن بیش از حد در نوزادان آشنا شوید.
شروع تغذیه با شیر خشک
بهطورکلی، نوزادان زمانی شیر میخورند که گرسنه هستند و زمانی از خوردن دست میکشند که سیر شوند. اما نوزادانی که با شیر خشک تغذیه میشوند، معمولاً از نوزادانی که شیر مادر میخورند وزن بیشتری دارند. اشتهای نوزادان متفاوت است و نیازهای غذایی آنها نیز به طور روزانه و ماهانه تغییر میکند. مقدار شیر خشک کافی برای نوزادی که فقط با شیر خشک تغذیه میشود در یک دورۀ ۲۴ ساعته، معمولاً در نهایت تا ۹۵۰ سیسی یا میلیلیتر است و وقتی شروع به خوردن مواد غذایی جامد میکند نیز، احتمالاً لازم است مقدار شیر خشک او را کاهش دهید. پزشک میتواند به شما در مورد رشد پیوسته و مقدار مناسب شیر خشک کودکتان اطلاعات لازم را بدهد. اگر کودک شما ترکیبی از شیر مادر و شیر خشک میخورد، میتوانید برای اطلاع از شیر خشک به عنوان مکمل غذایی در شیردهی و دریافت توصیههای دقیقتر با پزشک خود صحبت کنید.
میزان شیر خشک مصرفی بر اساس سن نوزاد
اگر تغذیۀ نوزاد با شیر خشک است، طی هفتۀ اول هر زمان و هر تعداد که نوزادتان خواست میتوانید به او شیر بدهید. اما پس از آن مهم است که به کودک بیش از اندازه شیر ندهید تا در محدودۀ وزنی سالمی باقی بماند. بیشتر نوزادان تازه متولدشده، هر چند ساعت یک بار نیاز به شیر خوردن دارند. در هفتۀ اول با ۳۰ تا ۶۰ سیسی شیر خشک در هر وعده شروع کنید و به تدریج آن را به ۶۰ تا ۹۰ سیسی در هر سه تا چهار ساعت یک بار برسانید. همچنان که نوزاد رشد میکند و معدهاش بزرگتر میشود، وعدههای کمتر و شیر بیشتری در هر وعده میخورد. برای مثال در حدود یک ماهگی ممکن است در هر ۲۴ ساعت، پنج یا شش شیشۀ ۱۲۰ سیسی و در شش ماهگی، چهار یا پنج شیشۀ ۱۸۰ تا ۲۴۰ سیسی شیر خشک بخورد.
همچنین کودک شما ممکن است در طول دورههای جهش رشد گرسنهتر از حد معمول شود. این دورهها معمولاً در فاصله ۱۰ تا ۱۴ روزگی و در سن سه هفتگی، شش هفتگی، سه ماهگی و شش ماهگی رخ میدهد. در نهایت نیز کودک به احتمال زیاد همان میزان چهار تا پنج شیشهشیر را تا اولین سالگرد تولد خود میخورد، یعنی تا زمانی که میتواند خوردن شیر گاو را همراه با سه وعده غذای جامد و دو میانوعده در روز شروع کند.
میزان شیر خشک بر اساس وزن نوزاد
برای چهار تا شش ماه اول که کودک هیچ غذای جامدی نمیخورد، یک قانون سرانگشتی ساده به این شکل وجود دارد که به ازای هر یک کیلوگرم وزن کودک، به او ۱۶۰ سیسی شیر خشک در هر ۲۴ ساعت بدهید. برای مثال، اگر وزن کودک شما ۲ کیلو و ۷۰۰ گرم است، در یک دورۀ ۲۴ ساعته به او حدود ۴۲۰ سیسی شیر خشک بدهید و اگر وزن او ۴ کیلو و ۵۰۰ گرم است، ۷۰۰ سیسی شیر خشک به او بدهید. این اعداد یک حکم قطعی نیست و فقط دستورالعملی کلی برای مشخص شدن میانگین شیر خشک مورد نیاز کودکتان است. تغذیۀ روزانۀ کودک با توجه به نیازهای فردی او متفاوت خواهد بود و همچنین او ممکن است برخی روزها کمی بیشتر و برخی روزها کمی کمتر شیر بخواهد.
علائم شیر خوردن بیش از حد
استفراغ کردن بعد از یک وعده تغذیه ممکن است نشانۀ آن باشد که کودک شما بیش از حد شیر خورده است. یادتان باشد بالا آوردن کمی شیر طبیعی است، اما استفراغ طبیعی نیست. بهتر است در مورد تفاوت استفراغ نوزادی و بالا آوردن نوزادان به شکل کامل آشنا باشید تا بیجهت نگران نشوید. دلدرد بعد از تغذیه نیز میتواند نشانۀ شیر دادن بیش از حد باشد. اگر کودک پاهای خود را جمع میکند یا شکمش سفت به نظر میرسد، ممکن است دلدرد داشته باشد. بهتر است در مورد دلایل دلدرد در نوزادان کمی بیشتر مطالعه کنید و با راهکارهای رفع دلدرد نیز آشنا باشید.
همچنین به یاد داشته باشید که همیشه مشکل کودکتان گرسنگی نیست، پس با هر نالۀ کودک فوراً به او یک شیشهشیر ندهید. این احتمال را؛ به ویژه اگر تازه به او غذا دادهاید، در نظر بگیرید که ممکن است او به دلیل پوشک کثیفش گریه میکند، سرد یا گرمش شده است، نیاز به آروغ زدن دارد یا فقط میخواهد بغلش کنید تا به شما نزدیکتر باشد. در برخی موارد نیز اگر حال کودک خوب نباشد، ممکن است کمتر از حد معمول گرسنه شود. این یکی از مواردی است که لازم است در صورت احتمال وجود آن به پزشک مراجعه کنید.
