اختلال عملکرد غدد میبومین چشم: علل و درمان

Close Up of two irritated red blood eyes.

● MGD چیست؟
MGD مخفف Meibomian Gland Dysfunction است. این عارضه بیشتر به نام Meibomitis نامیده می شود و اسامی دیگر آن meibomianitis و بیماری لبه پلک lid margin disease است. گاهی دربعضی متون به نام بلفاریت خلفی posterior blepharitis نیز نامیده می شود. این عبارت اشاره به اختلال عملکرد و التهاب غدد میبومین (سباسه) دارد.

● محل قرار گیری غدد مبومین کجاست؟
حدود ۵۰ عدد از این غدد سباسه در لبه پلک فوقانی و ۲۵ عدد در لبه پلک تحتانی قرار دارند. تعداد غدد مبومین در منابع مختلف به میزان متفاوت گزارش شده است. این غدد مسئول ترشح سبوم یعنی مایع چربی هستند که مانع از تبخیر اشک می شود.
به طور کلی لایه های مختلف اشک عبارتند از:
۱) داخلی ترین و نازک ترین لایه که لایه نازکی از موکوس است توسط سلول هائی در ملتحمه تولید و ترشح می شود .
۲) لایه میانی ضخیم ترین لایه است و در واقع مانند محلول بسیار رقیق آب و نمک می باشد. غدد اشکی اصلی که در زیر پلک فوقانی قرار می گیرند و غدد اشکی کمکی این قسمت از اشک را تولید می کنند. عملکرد این لایه باعث می شود که چشم مرطوب نگاه داشته شود و از طرفی باعث جاری شدن گرد و غبار و اجسام خارجی به خارج از چشم می شود. اشکال در ترشح این لایه آبکی چشم شایع ترین علت ایجاد خشکی چشم است و این بیماری اصطلاحا” کراتوکونژکتیویت سیکا نامیده میشود.
۳) سطحی ترین لایه اشک لایه بسیار نازکی از جنس چربی است که به وسیله غدد میبومین ترشح می شود. وظیفه اصلی این لایه این است که مانع از تبخیر لایه های آبکی زیرین خود می شود.

● عملکرد غدد میبومین چیست؟
همان طور که در بالا به آن اشاره شد ترشحات غدد میبومین باعث حفظ و ثبات مایع اشکی و در نتیجه مرطوب نگاه داشتن چشم می شود. با پلک زدن، پلک فوقانی پایین آمده بر روی چربی ها فشار وارد کرده و لایه ای از این چربی ها را به سمت بالا کشیده و باعث پوشیده شدن اشک با این چربی ها شده و مانع تبخیر آن می شود و به این ترتیب سطح چشم مرطوب می ماند.

● در هنگام اختلال عملکرد این غدد چه اتفاقی می افتد؟
اختلال عملکرد این غدد باعث می شود که اشک سریع تر تبخیر شده و در نتیجه علائمی مانند خشکی چشم، سوزش، تحریک، احساس جسم خارجی و قرمزی در پلک و ملتحمه ایجاد شود. در افرادی که از لنز تماسی استفاده می کنند ممکن است ابراز شود که دیگر نمی توانند مانند قبل لنز خود را تحمل کنند.

● علل ایجاد اختلال عملکرد غدد مبومین چیست؟
دلیل عمده اختلال عملکرد این غدد مسدود شدن آنها می باشد. اصلی ترین علتی که باعث انسداد این غدد می شود تغییرات هورمونی است. تغییر در سطح استروژن باعث غلیظ شدن ترشحات می شود. در ضمن تغییر در سطح استروژن باعث افزایش تعداد استافیلوکوک ها میشود که به طور طبیعی جزئی از پوشش میکروبی سطح چشم هستند.
دو اختلال پوستی که می توانند باعث ایجاد بلفاریت خلفی یا همان MGD شوند عبارتند از: روزه آسه Rosacea و درماتیت سبورئیک (شوره سر)

● تشخیص های افتراقی این بیماری کدامند؟
خشکی چشم Dry eye syndrome : بسیاری از بیمارانی که از خشکی چشم رنج می برند اغلب به عنوان بیمارانی تحت درمان قرار می گیرند که مشکل آنها در لایه آبکی چشم است مانند استفاده از قطره اشک مصنوعی در این بیماران و اختلال غدد مبومین معمولا” در مراحل اولیه جز تشخیص های افتراقی قرار نمی گیرند.
بلفاریت قدامی : بلفاریت مزمن می تواند باعث اختلال مزمن غدد مبومین شود که درنهایت باعث خشکی چشم می شود.

 

 

غدد میبومین غدد چربی کوچک هستند که حاوی پلک ها هستند (لبه هایی که زمانیکه پلک ها بسته می شوند لمس می شوند ( این غدد روغن را ترشح می کند که سطح چشم ما را پوشش می دهد و بخشی از اشک ما را از تبخیر شدن (خشک شدن) حفظ می کند .

با هم، لایه آب و روغن، اشک را تشکیل می دهد. اشک را روان می کند و سطح چشم ما را سالم نگه می دارد؛ این نیز بر چگونگی واکنشی تأثیر می گذارد.  اگر لایه آب یا روغن کاهش یا کیفیت پایین داشته باشد، ممکن است نشانه های تحریک و یا اختلال بینایی داشته باشیم.

اختلال غدد میبومین (MGD) چیست؟

اختلال غدد میبومین (MGD) به شرایطی اطلاق می شود که غده ها به اندازه کافی روغن ترشح نمی کنند و یا زمانی که روغن آنها ترشح می شود از کیفیت پایین برخوردار است . اغلب حفره ها متصل به غدد لنفاوی  روغن را جذب می کنند تا روغن کمتر از غدد به وجود بیاید . روغنی که از غدد می خارج می شود می تواند دانه ای (پوسته پوسته) یا غیر طبیعی باشد و می تواند باعث تحریک شود.
MGD بسیار رایج است. در مراحل اولیه، بیماران اغلب بدون علامت هستند، اما اگر درمان نشوند، MGD  می تواند علائم خشکی چشم و التهاب پلک را تشدید کند . غدد چربی با ترشحات ضعیف مسدود می شوند . غالبا غدد به طور مداوم مسدود شده و در نهایت قادر به ترشح روغن نیستند که منجر به تغییر دائمی در اشک و خشکی چشم ها می شود.  علائم عبارتند از:

  • خشکی
  • سوزش
  • خارش
  • چسبندگی
  • آبیاری
  • حساسیت نور
  • چشم های قرمز
  • احساس وجود شئی خارجی در چشمها
  • دید متفاوتی متناوب

درمان غدد میبومینچیست؟

درمان متشکل از معضل پلک / مژه می باشد تا پوست مرده، روغن و باکتری هایی که ایجاد می کنند پاک شود.  پوست پلک فوق العاده ظریف است، پس لطفا ملایم باشید.

گرم شدن فشرده

گرمایش میدان حاشیه پلک باعث افزایش تولید روغن و آب کردن روغن “پوسته” است که در غدد استحکام یافته است . استفاده از یک دستمال مرطوب گرم (نه خیلی گرم) برای اعمال حرارت بر روی پلک ها به مدت چهار دقیقه یا بیشتر خوب است . این کار روغن را گرم می کند، اجازه می دهد آن به صورت آزاد تر جریان داشته و کمک می کند تا باقی مانده های خشک شده آن نرم شوند . زمانی که نشانه های فعال وجود دارد، این کار باید دو بار در روز انجام شود و برای حفظ شرایط مناسب و جلوگیری از بازگشت بیماری یک بار در روز کافی است .

ماساژ

این کار را می توان هنگام استفاده از فشرده سازی گرم انجام داد . فشار نرم را با نوک انگشتان خود به حاشیه ی پلک بالا و بالای مژه اعمال کنید . در حالی که انگشت خود را به سمت بالا بر روی پلک پایینی نگاه داشته اید و به سمت بالا نگاه می کنید، انگشت خود را پایین بکشید . دستکاری بیش از حد پلک ها  ها می تواند موجب تحریک بیشتر شود، پس لطفا مراقب باشید.

اسکراب پلک ها

این کمک می کند تا روغن، باکتری ها و  مواد باقی مانده که جلوی غدد چربی را مسدود می کند، دفع کند.  انگشتان دست خود را گرم کنید یا با یک انگشتان گرم آرامی در طول خط مژه در بالا و پایین پلک بزنید . از یک صابون ملایم مانند سیتافیل یا شامپو بچه رقیق شده استفاده کنید (چند قطره در یک فنجان کوچک آب) – چیزی که چشمها را نسوزاند . در صورتی که سوالی در مورد چگونگی استفاده دارید از پزشک خود بپرسید. اسکراب صورت باید یکبار در روز انجام شود.

اسید چرب امگا ۳: دانه کتان و روغن ماهی

علاوه بر موارد فوق، برخی از افراد از رژیم غذایی خود با چربی های امگا ۳ استفاده می کنند. اسیدهای چرب امگا ۳ باعث بهبود کیفیت و هماهنگی روغن تولید شده توسط غدد میبومی می شوند . روغن دانه کتان و روغن ماهی منبع عالی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند.  برای روغن دانه کتان ۱ قاشق چای خوری / روز برای کودکان نوپا یا ۱ قاشق غذا خوری / روز برای بچه های بزرگتر را امتحان کنید . با آب یا غلات گرم مخلوط کنید . داروهای کاهش دهنده فشار خون یا داروهای کاهش دهنده قند خون را مصرف نکنید.

 

پاسخ ترک

Please enter your comment!
Please enter your name here