معرفی همه قرص های ضد بارداری

 بارداری ناخواسته از خبرهایی است که کسی از شنیدن آن خوشحال نمی‌شود. امروزه ابزار و وسایل جدیدی به منظور پیشگیری از بارداری تولید و روانه بازار شده است. معمولی‌ترین روش جلوگیری از باداری استفاده از کاندوم است اما روش‌های دیگری مثل مصرف قرص‌های خوراکی پیشگیری‌ کننده هم وجود دارند که در ادامه قصد داریم به معرفی چند نمونه از آن‌ها بپردازیم.

پیشگیری از بارداری به روش طبیعی

 در جلوگیری از بارداری به روش طبیعی در زمان تخمک‌ گذاری رابطه جنسی با احتیاط فراوان برقرار شده ولی در تاریخ‌های دیگر با علم بر این موضوع که امکان لقاح خارج از روزهای تخمک‌ گذاری وجود ندارد، رابطه جنسی طبیعی برقرار می‌شود. این روش پیشگیری طبیعی از بارداری می‌تواند تا ۹۳ درصد اثر بخش باشد. در این روش خانم‌ها باید هر روز صبح پیش از بیرون آمدن از تخت خواب دمای بدن خود را اندازه‌ گیری کنند. سه روز متوالی که دمای بدن افزایش پیدا می‌کند، روزهای تخمک‌ گذاری خانم‌ ها محسوب می‌شود.

حال اگر در هر زمانی غیر از زمان تخمک‌ گذاری رابطه جنسی برقرار شود احتمال بارداری بسیار کاهش می‌ یابد. این روش جلوگیری از بارداری هم همانند سایر روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد.

 معرفی برخی از انواع قرص ضد بارداری

قرص ال دی

 قرص ال دی (قرص ld) نوعی قرص‌ ضد بارداری است که به عنوان قرص اورژانسی پس از رابطه جنسی استفاده می‌شود. از آنجایی‌ که عوارض ال دی بیشتر بر دستگاه گوارش است توصیه می شود قرص را پس از شام و پیش از خواب میل نمایید تا عوارض گوارشی ایجاد نکند.

نحوه مصرف این قرص به این صورت است که در هر بسته ۲۱ قرص مشاهده می‌ شود که بایستی اولین قرص را از روز سوم تا پنجم قاعدگی مصرف نمایید. در صورت اتمام خونریزی و یا ادامه خونریزی، در هر دو حال روزانه یک قرص مصرف کنید، تا بسته قرص تمام شود. در زمانی که بسته کاملاً تمام شد تا ۷ روز مجاز به مصرف قرص نیستید و باید در روز هشتم بسته جدیدی از قرص را آغاز کنید.

عوارض قرص ال دی شامل:

تهوع

استفراغ

سردرد

حساس شدن پستان‌ها

سرگیجه

احتباس مایعات در بدن

و خونریزی‌های نامنظم می‌باشد.

 قرص روکین

 قرص روکین (Rokin) نوعی قرص ضد بارداری است که ترکیبی از هورمون‌ های استروژن و پروژسترون می‌ باشد.

این دارو با پیشگیری از آزاد سازی تخمک در طول دوره قاعدگی از حاملگی جلوگیری می‌کند. قرص روکین در درمان عوارض قبل از قاعدگی نظیر درد قبل از قاعدگی، تغییرات اشتها و اضطراب موثرتر از قرص‌ های جلوگیری از بارداری دیگر عمل می‌کند.

لازم به ذکر است که این دارو باعث افزایش وزن نمی‌ شود و همچنین نفح و ورم، در مصرف روکین بر خلاف سایر قرص‌ های ضد بارداری اتفاق نمی‌افتد.

عوارض قرص روکین شامل:

حالت تهوع

استفراغ

سردرد

نفخ

حساس شدن نوک پستان

ورم مچ پا

تغییر وزن

بی نظمی در دوره‌های عادت ماهیانه

افزایش فشار خون

تغییرات غیر طبیعی در خونریزی واژن

بالا بودن سطح پتاسیم خون (ضعف ماهیچه، کاهش ضربان قلب)

تنگی نفس ناگهانی

درد قفسه سینه

عرق کردن غیر طبیعی

سرگیجه

سرفه خونی

بی حس شدن دست و پا

ضعف بدن

تغییر دید ناگهانی

و لکنت زبان می‌باشد.

درصورتیکه قصد مصرف این دارو را دارید بهتر است درباره آن اطلاعات بیشتری داشته باشید. لینک زیر به معرفی این قرص و نکاتی که طی مصرف آن باید بدانید اختصاص دارد.

قرص سیپروترون کامپاند
 

سیپروترون کامپاند (Cyproterone Compound) علاوه بر درمان آکنه و پرمویی برای پیشگیری از بارداری هم مصرف می‌شود. سردرد و تهوع از عوارض دارو است. این دارو در درمان‌ آکنه‌ مقاوم‌ به‌ آنتی بیوتیک‌ها در زنان‌ و یا زنانی که‌ در ضمن‌ درمان‌ آکنه‌ تمایل‌ به‌ استفاده‌ از قرص ضد بارداری خوراکی دارند و همچنین‌ در درمان‌ پرمویی وابسته‌ به‌ آندروژن‌ در خانم‌ها به کار می‌رود.

توجه داشته باشید که این دارو از تولید اسپرم می‌ کاهد و مرد ها را عقیم می‌کند که بعد از ترک دارو معمولا بخودی خود بر طرف می‌شود.

عوارض قرص سیپروترون کامپاند شامل:

تهوع

استفراغ

سردرد

درد و سفتی پستان‌ها

زیادی فشار خون

اختلال عملکرد کبد

کاهش حجم خون‌ قاعدگی

بثورات جلدی

کم خونی

افسردگی و خستگی می‌باشد.

قرص لاینسترنول؛ قرص ضد بارداری

 
 قرص لاینسترنول (Lynestrenol) به منظور جلوگیری از بارداری در زمان شیردهی مصرف می‌ شود. سردرد یا تاری دید از عوارض قرص لاینسترنول می‌باشد. این قرص‌ها باید هر روز در ساعت معینی خورده شود و تجویز آن توسط کارکنان بهداشتی تعلیم دیده انجام می‌شود.

توجه داشته باشید که این قرص‌ ها تنها زمانی عملکرد مطلوب دارند که تغذیه انحصاری با شیر مادر باشد. در صورت استفاده مادر از شیر خشک یا مایعات دیگر، این قرص اثربخشی مطلوب نخواهد داشت و احتمال بارداری مجدد وجود خواهد داشت.

عوارض قرص لاینسترنول شامل:

کیست‌های تخمدانی

حاملگی خارج از رحم

خونریزی شدید

سردرد

تاری دید

و حساس شدن پستان‌ها می‌باشد.

قرص لوونورژسترول

 قرص لوونورژسترول (Levonorgestrel) قرص اوژانسی است و نحوه مصرف آن در پیشگیری از بارداری مهم است. لوونوژسترل با افزایش چسبندگی مخاط گردن رحم و ایجاد تغییر در آندومتر (داخلی‌ترین لایه‌ی رحم) مانع باروری و لانه گزینی می‌ گردد.

در نظر داشته باشید که این روش یک روش اورژانسی است؛ یعنی شما زمانی باید از این قرص استفاده نمایید که ناخواسته در برابر باردار شدن قرار گرفته‌اید، نه اینکه هر بار بی موالات و بی دقت رابطه جنسی برقرار کنید و بلافاصله به روش اورژانسی روی آورید. زیرا عوارض خطرناک قرص‌های اورژانسی ضد بارداری را هم باید درنظر داشته باشید.

عوارض قرص شامل:

قاعدگی نامنظم

تهوع و استفراغ

سردرد

احساس ناراحتی در پستان

افسردگی

اختلالات پوستی

تغییرات وزن بدن

اولیگومنوره

و منوراژی می‌باشد.

مکانیزم اثر OCP :

۱٫ اصلی ترین مکانیزم اثر آنها پیشگیری از تخمک گذاری است . OCP بالایی از استروژن و پروژسترون دارد که باعث می شود در هیپوفیز FSH و LH پایین بیاید و این به معنای ان است که نیاز به تحریک تخمدان نیست بنابراین فولیکول تحریک نشده و تخمک ازاد نمی شود و دوز بالای استروژن و پروژسترون هیپوفیز را ساپرس می کنند و تخمک گذاری اتفاق نمی افتد بنابراین یکی از بهترین روش های پیشگیری می باشد البته ممکن است تنبلی تخمدان بدهد.

۲٫ به علت وجود پروژسترون تغییر در غلظت موکوس دهانه رحم ایجاد می کند بنابراین اگر تخمک وجود هم داشته باشد از ورود اسپرم ممانعت می کند .

۳٫ روی آندومتر تاثیر گذاشته و باعث می شود اندومتر برای لانه گذینی مناسب نباشد .

۴٫ منجربه کاهش حرکات لوله و رحم می شود و نمی گذارد اسپرم و تخمک به یکدیگر برسند.

 

انواع قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری (OCP) :

۱٫ قرص های ترکیبی :

قرص LD که حاوی ۳۰ میکروگرم اتینل استرادیول و ۱۵/۰ میلی گرم لونورژسترول می باشد.

قرص  HDکه حاوی ۵۰ میکروگرم اتینل استرادیول و ۲۵/۰ میلی گرم لونورژسترول می باشد.

قرص ترکیبی جدید با نام تجاری یاسمین (Yasmin) حاوی اتنیل استرادیول و دروسپیرنون است.

دروسپیرنون یک پروژسترون مشتق از اسپیرونولاکتون است.

مزایای اصلی استفاده ازاین نوع OCP عبارتند از :

– این قرص می تواند با تمایل استروژن برای افزایش وزن مقابله کند . بنابراین زنان مصرف کننده این نوع قرص جلوگیری از حاملگی خوش اندام و لاغر باقی می مانند. به ویژه این قرص به زنان چاق توصیه می شود .

– این قرص فعالیت آنتی آندروژنیک مستقیم دارد و بنابراین برای زنان مبتلا به آکنه مناسب است .

نوع دیگر قرص ها دیانت است که برای افرادی که دچار آکنه هستند قرص دیانت (Dianette) می تواند انتخاب شود . این قرص حاوی ۲ میلی گرم سیپروترون استات (آنتی آندروژن) و ۳۵ میکروگرم اتینل استرادیول است .

Marvelon نیز نوع دیگری از قرص های ترکیبی می باشد که حاوی دزوژسترون و اتینیل استرادیول است .

 

۲٫ قرص های تری فازیک :

این قرص ها سه مرحله ای هستند در نوع ترکیبی تمام دانه های قرص میزان دوز یکسانی دارند اما این قرص ها در سه رنگ مختلف هستند که میزان استروژن و پروژسترون انها با یکدیگر متفاوت است .

۳٫ قرص های شیردهی (mini pill) :

این قرص ها حاوی لاینسترنول هستند که نوعی پروژسترون می باشد .

مزایای قرص های ترکیبی :

۱٫ استفاده آسان و مطمئن با اثربخشی بالا (در صورتی که درست مصرف شود بیشتر از ۹/۹۹% اثربخشی دارد) .

۲٫ برگشت سریع باروری پس از قطع روش .

۳٫ منظم شدن قاعدگی ٬ کاهش درد و خونریزی قاعدگی و کم خونی به دنبال قاعدگی .

۴٫ کاهش کیست های ساده تخمدان و نیز کاهش سرطان رحم و تخمدان.

۵٫ کاهش بیماری های خوش خیم پستان مانند فیبروادنوم و فیبروکیستیک

۶٫ کاهش بیماری های التهابی لگن

PI) .۷٫ کاهش بروز حاملگی خارج رحم

۸٫ جلوگیری از اترواسکلروز (تصلب شرایین)

۹٫ کاهش بروز اندومتریوز زیرا خونریزی را کم می کند

۱۰٫ بهبود نسبی ارتریت روماتوئید

۱۱٫ کاهش سندرم پیش از قاعدگی (PMS) زیرا باعث کاهش پروژسترون می شود .

۱۲٫ عدم دخالت در فعالیت جنسی .

معایب قرص های ترکیبی :

۱٫ احتمال فراموشی بالا

۲٫ نیاز به تهیه ماهانه

۳٫ عدم پیشگیری از STD (بیماریهای منتقله از راه جنسی)

۴٫ مناسب نبودن در ۶ ماه اول پس از زایمان زیرا روی حجم شیر تاثیر می گذارد .

عوارض شایع قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری :

این عوارض شامل :

در بیشتر افراد ممکن است این عوارض دیده شود البته بعد از ۲-۳ ماه مصرف این قرص ها عوارض از بین می رود ولی در صورت ادامه یافتن عوارض نیاز به بررسی توسط ماما یا پزشک می باشد .

۱٫ افزایش وزن به علت افزایش اشتها و احتباس آب و نمک

۲٫ لکه بینی و خونریزی های بین قاعدگی البته مانع از اثر ضد حاملگی قرص نمی شود

۳٫ سنگینی و حساسیت پستان ها

۴٫ سر دردهای خفیف

۵٫ تهوع

عوارض غیر شایع :

احتمال اینکه فرد دچار این عوارض شود بسیار کم است.

۱٫ تغییر خلق و خوی و افسردگی که بیشتر در افرادی که زمینه افسردگی دارند ایجاد می شود .

۲٫ افزایش فشار خون اما این افزایش زیاد نیست و به علت وازواسپاسم عروقی می باشد اما از حد نرمال بالاتر نمی رود .

۳٫ تحریک چشم در مصرف کنندگان لنز که باعث خارش چشم می شود و علت ناشناخته دارد .

۴٫ آمنوره ٬ الیگو منوره و AUB

۵٫ تغییرات پوستی کلواسما

۶٫ سکته مغزی و قلبی بویژه در سیگاری ها و کسانیکه مشکل عروقی دارند

۷٫ ترومبوز وریدی و ایجاد لخته

توجه :

عوارض ذکر شده شامل عوارض قرص های یاسمین,عوارض قرص  ld ,عوارض قرص hd  و سایر قرصهای خوراکی پیشگیری از بارداری می باشند.

آنهایی که نباید قرص بخورند

مصرف قرص‌های ضد بارداری به مدت کوتاه برای مثال ۳ تا ۶ ماه معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند. بهتر است همیشه از قرص‌هایی با دوز پایین از جمله یاسمین، یاز، مارولون، دیان ۳۵ یا نوع ایرانی آنها مانند سیپروترون کامپاند یا LD استفاده شود. اگر این داروها  در فرد جواب داد دیگر نیازی به استفاده از قرص‌های قوی مثل HD وجود ندارد.

قبل از تجویز قرص باید سابقه خانوادگی فرد پرسیده شود که نباید دیابت و فشار خون داشته باشد، وزنش خیلی بالا نباشد، بهتر است سیگار نکشد و سابقه بیماری فلبیت یا لخته شدن خون هم نداشته باشد زیرا این قرص‌ها می‌توانند باعث افزایش لخته یا ترمبوز در بدن شود به خصوص در افراد مبتلا به فلبیت می‌توانند منجر به سکته مغزی، سکته قلبی یا ترومبوز در پاها شوند.

همچنین فردی که قرص ضدبارداری می‌خورد و برای مثال دست یا پایش می‌شکند و مجبور می‌شود مدتی بی‌حرکت  باشد بیشتر در خطر ترومبوز قرار دارد تا فردی که قرص مصرف نمی‌کند. علاوه براین کسانی که می‌خواهند عمل جراحی شوند حتما باید از یک ماه قبل مصرف قرص را قطع کنند چون ممکن است احتمال ترومبوز بعد از جراحی در عروق شان زیاد شود.

 

 

از روز دوم قاعدگی بخورید نه روز پنجم!

هورمون‌های کنترل‌کننده تخمک‌گذاری (FSH و LH) توسط هیپوفیز ترشح می‌شوند. قرص‌های ضدبارداری با بالا بردن سطح هورمون‌های زنانه باعث می‌شوند بدن تشخیص دهد چون به اندازه کافی هورمون زنانه وجود دارد پس نیازی به ترشح ۲ هورمون اصلی FSH و LH نیست بنابراین سطح آنها بسیار کاهش پیدا می‌کند و تخمک گذاری متوقف می‌شود.

برای توقف تخمک گذاری تاکید می‌شود قرص‌هایی که جدیدا در بازار هستند از جمله یاسمین، یاز و مارولون حتما از روز دوم عادت ماهانه میل شوند چون این داروها یک مقدار ضعیف‌تر هستند و شروع مصرف از روز پنجم شاید یک مقدار دیر باشد.

متاسفانه دیده شده که حتی داروخانه‌ها به عادت قدیم می‌گویند از روز پنجم قرص میل شود درنتیجه بعضی بارداری‌ها با وجود مصرف قرص اتفاق می‌افتد که می‌تواند خطرناک هم باشد. قرص‌ها اگر از روز پنجم خورده شوند باید درماه اول از یک وسیله پیشگیری دیگر هم استفاده کرد اما اگر از روز دوم خورده شوند از فردای آن روز قرص تاثیرگذار خواهد بود. اگر هم شک و تردید دارید می‌توانید در ماه اول از یک روش جلوگیری دیگر هم استفاده کنید. لازم به ذکر است که مصرف هیچ قرصی بعد از روز هفتم عادت ماهانه دیگر تاثیرگذار نخواهد بود.

قرص‌هایی برای زمان شیردهی

در زمان شیردهی باید از قرص‌های ضدبارداری متفاوتی استفاده کرد. این قرص‌ها مینی پیل نام دارند و فقط حاوی پروژسترون هستند و باید هر روز سر ساعت میل شوند زیرا سطح هورمون‌شان بسیار پایین است تا در شیردهی اختلالی ایجاد نکنند.

مکانیسم اثر آنها فقط با نازک کردن لایه داخلی رحم و ممانعت از لانه گزینی است بنابراین خیلی نمی‌توانند جلوی تخمک‌گذاری را بگیرند و فقط در ۶ ماهی که خانم به طور کامل شیر می‌دهد موثر هستند. یعنی اگر کسی شیرخشک به کودکش بدهد تاثیر آن بسیار کمتر می‌شود و بهتر است از روش دیگری همزمان استفاده کند.

سایر قرص‌های ضدبارداری نیز بهتر است هر روز سر ساعت خورده شوند اما یک مقدار جای مانور هم دارند. برای مثال اگر فرد هر شب سر ساعت ۹ قرص می‌خورد و یک شب آن را فراموش کند و فردا صبح یادش بیفتد می‌تواند قرص فراموش شده را میل کند و شب سر ساعت ۹ طبق روال عادی به مصرف قرص ادامه دهد. اما اگر بیشتر از ۲ روز فراموش کند دیگر فایده‌ای ندارد و باید آن ماه همزمان از یک روش جلوگیری دیگر نیز استفاده کند.

بعد از ۳ ماه آزمایش چربی و قند خون بدهید

این داروها گاهی اوقات سردردهای میگرنی را تشدید می‌کنند یا حتی به وجود می‌آورند زیرا پروژسترون باعث احتباس آب در بدن می‌شود. استروژن موجود در قرص نیز گاهی اوقات باعث بزرگ‌تر و دردناک شدن سینه‌ها می‌شود. اگر بیمار می‌خواهد قرص را طولانی مدت مصرف کند حتما باید ۳ ماه بعد از شروع مصرف، سطح چربی‌های بدنش از جمله کلسترول و تری‌گلیسیرید و همچنین قند خونش را اندازه‌گیری کند زیرا این قرص‌ها در تعداد کمی از افراد می‌تواند باعث افزایش چربی‌ها و قند خون شوند که اگر این مشکلات با رژیم غذایی همزمان، اصلاح نشوند باید مصرف قرص قطع شود.

 

خطر سقط جنین

برخی افرادی که برای مدت طولانی از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند بعد از قطع قرص دچار عادت ماهانه نشدن یا آمنوره بعد از قطع قرص می‌شوند زیرا یکی از مکانیسم‌های اثر قرص‌ها بالا بردن هورمون شیر یا پرولاکتین است.

قاعدگی‌ها معمولا باید چند ماه بعد از قطع قرص برگردند و اگر برنگردند یعنی تخمک‌گذاری انجام نمی‌شود و شانس بارداری کم می‌شود. در این صورت فرد باید حتما از لحاظ هورمونی بررسی شود. اما اگر قرص برای مدت کوتاه استفاده شود معمولا این حالت رخ نمی‌دهد. مصرف طولانی‌مدت باعث می‌شود ضخامت آندومتر آنقدر نازک شود که گاهی اگر بارداری هم اتفاق بیفتد منجر به سقط می‌شود.

بالای ۴۰ سال با احتیاط

معمولا بدن همه افراد به قرص‌ها یکسان جواب نمی‌دهد. ممکن است یک نفر بیشتر با یاز سازگاری داشته باشد و فردی دیگر با یاسمین یا دیان و … بنابراین باید قرص‌ها را امتحان کرد. در هر صورت بهتر است در مرحله اول از داروهای جدید مثل یاز، یاسمین، دیان، مارولون و … استفاده کرد و بعد اگر مشکلی بود نوع قرص را عوض کرد. لازم به ذکر است که سیگاری‌های بالای ۳۵سال بهتر است اصلا از قرص‌های ضد بارداری استفاده نکنند. همچنین در افراد بالای ۴۰سال باید خیلی با احتیاط تجویز شوند.

بیشتر از ۴ سال مصرف نکنید!

استفاده از این قرص‌ها به مدت طولانی و بدون توقف اصلا توصیه نمی‌شود. همانطور که ذکر شد این قرص‌ها حاوی هورمون اتینیل استرادیول هستند. در واقع گروه اتینیلی که به این استردیول اضافه شده است باعث می‌شود هورمون به مدت طولانی در بدن باقی بماند، یعنی اگر قرصی امروز قطع شود چند ماه طول می‌کشد تا کل دارو از بدن خارج شود و از آنجایی که این هورمون می‌تواند تحریک‌کننده سرطان سینه باشد.

توصیه می‌شود قرص با فواصل ۳ ماهه استفاده و یک ماه توقف یا ۶ ماهه استفاده و ۲ ماه توقف مصرف شود. درکل استفاده از قرص بیشتر از ۴ سال به خصوص به طور ممتد خیلی توصیه نمی‌شود.