علائم کم خونی چیست؟
این کارشناس تغذیه در ابتدا به علائم نشان‌دهنده فقر آهن اشاره می‌کند و می‌گوید: کمبود یک ماده مغذی اساسی در بدن همراه با عوارضی است که از مشاهده آن علائم می‌توان به مشکل پی برد.
برخی از علائم کم خونی عبارتند از:
بی‌قراری
تغییر در خلق و خوی کودک
کم اشتهایی
عدم وزن گیری
غش کردن
کوتاه بودن تنفس
کم خونی فقر آهن در نوزادان
اهمیت عنصر آهن و عوارض ناشی از کمبود آن
توصیه‌ها
نوزادان نارس و دارای وزن کم هنگام تولد به ۲ میلی‌گرم به‌ازای کیلوگرم وزن بدن قطره آهن خوراکی نیاز دارند که باید از ۲ تا ۴ هفتگی شروع شود. نوزادان با وزن تولد کمتر از ۱۵۰۰ گرم به دوز بالاتری از آهن نیاز دارند، بطوری‌که برای نوزادان با وزن تولد بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ گرم ۳ میلی‌گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن و برای نوزادان با وزن تولد کمتر از ۱۰۰۰ گرم، چهار میلی‌گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن آهن خوراکی توصیه می‌شود. بطور معمول توصیه می‌شود که قطره آهن تا ۲ سالگی مصرف شود و پس از این مدت، می‌باید در برنامه غذایی کودک مواد غذایی حاوی آهن گنجانده شود تا نیاز آنها به این عنصر ضروری تامین گردد.
چطور کم خونی را درمان کنیم؟
جوزدانی توضیح می‌دهد که این علائم بسته به شدت کمبود می‌تواند گسترده شود. او تاکید می‌کند بهتر است بعد از مشاهده یک یا چند مورد از این علائم با پزشک مشورت کنید تا از فقر آهن کودک خود اطلاع پیدا کنید یا نسبت به سلامتی او مطمئن شوید.
او در ادامه به راه‌های درمانی که پزشک در این شرایط در پیش می‌گیرد اشاره می‌کند و می‌گوید: برای درمان کم‌خونی فقر آهن سه راه‌حل عمده وجود دارد:
۱٫ تغییرات در رژیم غذایی کودک و افزایش دریافت غذا های غنی از آهن
۲٫ استفاده از مکمل های آهن تحت نظر پزشک
۳٫ درمان عفونت ها.
مورد آخری بسیار حائز اهمیت است زیرا عفونت های درمان نشده در کودکان می‌تواند از علل ایجاد کم خونی باشد.
منابع آهن کدام ها هستند؟
از نرگس جوزدانی، کارشناس تغذیه درباره منابع آهن سوال می‌کنیم و او توضیح می‌دهد: تمامی کودکان با شروع تغذیه تکمیلی نیاز به دریافت قطره خوراکی آهن دارند تا ۱۵ میلی گرم آهن المنتال روزانه را برای کودک تامین کند. اما در مورد منابع خوراکی باید گفت که آهن در دو منبع حیوانی و گیاهی وجود دارد ولی بهترین آن منابع حیوانی است به خصوص گوشت قرمز.
منابع آهن عبارتند از:
– انواع گوشت قرمز، جگر، دل و قلوه
– ماهی، ساردین، میگو
– تخم مرغ
– ترکیبات غلات مثل انواع سریل ها و کورن فلکس های غنی شده.
– انواع مغز ها مثل گردو، بادام زمینی، فندق، کنجد
– سبزیجات برگ سبز مثل بروکلی و اسفناج
– انواع حبوبات: لوبیا، نخود، عدس
– میوه های خشک مثل کشمش، برگه زردآلو، آلو و انجیر
جوزدانی در پایان چند نکته را یادآوری کرد که به جذب بهتر آهن در بدن کمک می‌کند: بهتر است ویتامین ث همراه با غذا های حاوی آهن استفاده کنید، این کار به جذب بهتر آهن کمک می‌کند. به عبارت بهتر مصرف میوه و انواع سبزیجات حاوی ویتامین ث به همراه منابع آهن مانند گوشت.
از طرف دیگر برای تامین آهن بدن بهتر است منابع حیوانی و گیاهی آهن را با هم میل کنید تا جذب آهن منابع گیاهی افزایش یابد. چای همراه غذا میل نکنید و همینطور از مصرف سبوس گندم خام نیز بپرهیزید، چون می‌تواند مانع جذب آهن شود.
روش های پیشگیری از کم خونی نوزادان
کم خونی در واقع کاهش میزان هموگلوبین خون است که در نتیجه کمبود گلبولهای قرمز یا کمبود هموگلوبین در سلولهای قرمز خونی و یا هر دو علت روی می دهد. کم خونی انواع مختلف دارد که کم خونی ناشی از کمبود آهن . متداول ترین نوع آن است. این نوع کم خونی به دلیل کاهش آهن در بدن اتفاق می افتد. هر گونه کمبود در مواد مغذی نظیر ویتامین ۱۲B
نیز باعث این بیماری می گردد.کم خونی ناشی از کمبود آهن، عمده ترین کاستی تغذیه ای در جهان است و عموما بین زنان در سنین بچه زایی، سالخوردگان و کودکان متداول است.
اخیرا، تلاش هایی برای جلوگیری از کم خونی در زنان صورت گرفته، اما این تلاش ها بیشتر بر روی کودکان سنین ۶ ماه تا ۲ سال متمرکز است. زیرا کم خونی شدید در کودکان باعث ظهور علایم زیر می گردد:کندذهنی و کاهش قابلیت یادگیری ، رخوت و سستی ، افزایش آمادگی در مقابل عفونت ها.
سلامتی فرزندان بیش از هر چیز برای پدر و مادرها اهمیت دارد. آنها حاضر هستند هر تلاشی انجام بدهند که فرزندشان از همه لحاظ تندرست و سلامت باشد. اما چه می شود که گاهی فرزند ما از ابتلای تولد با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند یا دچار مشکلات جسمی و سلامتی است؟ یکی از دلایل مهم به دوران بارداری مادر برمی گردد چرا که هسته اولیه جسم نوزاد در رحم مادر شکل گرفته و برخی کمبود ها یا فاکتور های ناسالم تحت تاثیر شرایط بارداری او ایجاد شده است.
او در ابتدا با تاکید بر تغذیه صحیح و کافی مادر در دوران بارداری و اهمیت وزن گیری کافی جنین در این دوران می گوید:نوزادان عمده آهن را از طریق مادر و در دوران جنینی دریافت می کنند. این بدان معنی است که رژیم غذایی مادر در طول دوران بارداری بسیار مهم است. نوزادان نارس یا نوزادانی که با وزن کم به دنیا می آیند در معرض خطر کمبود آهن هستند و تحت نظر پزشک نیاز به دریافت مکمل آهن دارند.
دیر شروع کردن غذای کمکی یکی از دلایل شایع کم خونی است
این کارشناس تغذیه در مورد میزان نیاز نوزادان به آهن و منابعی که برای تامین آهن بدن نوزاد وجود دارد، توضیح می دهد:مادران باید توجه داشته باشند که نه تنها نوزادان، بلکه کودکان و نوجوانان نیز سیر رشد سریعی دارند که نیاز آنها را به آهن افزایش می دهد. میزان ذخیره آهن کودکان ۶ ماهه تا یکساله به کمتر از نصف ذخایر ۶ ماهه اول زندگی کاهش می یابد.
کمبود آهن می تواند در اثر دریافت کم آهن از طریق رژیم غذایی و عدم استفاده از غذاهای غنی از آهن باشد. حدود ۶ ماهگی حداقل دو وعده سرلاک یا انواع غذا های غنی از آهن مخلوط با شیر مادر یا شیر خشک برای کودک توصیه می شود. پوره نرم گوشت نیز یکی از گزینه های مناسب برای معرفی غذای غنی از آهن به کودک است. دیر شروع کردن غذای کمکی یکی از دلایل شایع کمبود آهن در کودکان شش ماهه تا یکساله است.
پیشنهاداتی جهت پیشگیری از کم خونی در کودکان زیر یکسال:
۱٫ همان طور که گفتیم دوران بارداری و تغذیه آن بسیار حائز اهمیت است. برای جلوگیری از کم خونی نوزاد، مادر رژیم غذایی غنی از آهن در دوران بارداری داشته باشد. گوشت قرمز بهترین منبع آهن است.
