سازگاری با کودک بیش فعال
کودکانی که به دلیل بیش فعالی و شطینت زیاد والدین خود را کلافه و خسته می کنند و باعث می شوند پدر و مادر نارحت شوند با کنترل و رفتار صحیح اطرفیان قابل کنترل و تربیت می باشند در این مقاله شما را با روش های کنترل کودک بیش فعال آشنا می نماییم.
امروزه خیلی از مادران از کودکان خود شاکی هستند و گمان می کنند که کودک آنها بیش فعال است. اول از همه باید با علائم کودک بیش فعال آشنا شوید و ببینید آیا کودک شما نیز این علائم را دارد یا نه؟
تعریف بیش فعالی:
بیش فعالی که به اختصار ADHD خوانده می شود نوعی اختلال شایع است که حدود هشت تا ۱۰ درصد کودکان را مبتلا می کند.برای دانستن تفاوت بین بیش فعالی و اوتیسم مقاله (اوتیسم | علائم بیماری اوتیسم در کودکان) را بخوانید. این بیماری در پسران شایعتر از دختران است که هنوز دلیل اصلی آن مشخص نشده است. ویژگی های اولیه بیش فعالی از سال های اولیه رشد یعنی قبل از ورود به مدرسه شروع می شود.
انواع کودکان بیش فعال:
بیش فعالی دارای ویژگی های بارزی است که شامل پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز، بروز اعمال ناگهانی و غیرقابل پیش بینی می شود. این اختلال سه نوع است؛
اختلال اول: در گونه اول که کودک فقط در توجه و تمرکز مشکل دارد.
اختلال دوم: در نوع دوم فقط پرتحرکی دیده می شود و بالاخره نوع ترکیبی که کودک هم پرتحرک است و هم مشکل توجه و تمرکز دارد این اختلال در کودکان دبستانی و در پسرها سه تا پنج برابر شایع تر از دختران است و بیشتر در پسران اول خانواده مشاهده می شود.
اختلال سوم: معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا در دوره شیرخواری اکثرا پرتحرک هستند و دست ها و پاهای خود را زیاد حرکت می دهند؛ کم خواب، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند.
قطع پیدرپی گفتوگو و مکالمه بزرگترها
پاسخ دادن به سؤال، پیش از آنکه جملهی سؤالکننده به پایان برسد.
بیصبری و بیتحملی شدید طوری که هر آنچه طلب کرد، باید در همان لحظه آن را دریافت کند.
پرحرفی
مدام در حال حرکت و جنبوجوش بودن
بیصبری و نداشتن تحمل برای ایستادن در صف و رعایت نوبت
عصبی و حساس بودن و مرتب پایین و بالا پریدن
هل دادن بقیهی کودکان
برهم زدن بازی بقیه
انجام تکلیفهای مدرسه بدون توجه و دقت
«قاپیدن» وسایل و اسباببازیهای کودکان دیگر
نداشتن مهارتهای لازم در برقراری ارتباطهای اجتماعی با دیگران
گمکردن وسایل شخصی
از این شاخه به آن شاخه پریدن
تشخیص بیش فعالی
تشخیص بیش فعالی با یک آزمون خاص امکانپذیر نیست. مجموعه ای از این علائم باید (حداقل در مدت شش ماه) مورد بررسی قرار بگیرد. کودک این موارد را معمولا قبل از هفت سالگی نشان می دهد. همچنین کودکی که دارای این نشانه هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می کند و حتی با گروه دوستان و همسالان خود نیز به راحتی کنار نمی آید.
** در مقابل این دسته از پدر و مادرها، والدینی هستند که نمی خواهند مشکل کودک خود را بپذیرند و معمولا با بهانه آوردن از هشدارهای معلمان و سایر اطرافیان طفره می روند. این افراد از درمان این اختلال واهمه دارند و گمان می کنند داروهایی که توسط پزشک تجویز می شود برای فرزندشان عوارض دارد. این در حالی است که اگ راین کودکان در زمان مناسب درمان نشوند، نمی توانند در امور آموزشی و فعالیت های اجتماعی خود موفق عمل کحنند و ممکن است برای خودو اطرافیانشان مشکل آفرین باشند.
دلایل بیش فعالی:
علت به وجود آمدن بیش فعالی احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. احتمالا این کودکان در بخش های مربوط به توجه و تمرکز در مغز دچار نقس جزئی هستند. از عواملی که می توانند در بروز این اختلال موثر باشند سیگار کشیدن و یا مصرف الکل در دوران بار داری توسط مادر است.
حتی استنشاق تحمیلی دود سیگار توسط مادر باردار، باعث اختلال در رفتار کودک می شود. استرس مادر هم با این موضوع ارتباط دارد. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده باینگر این است که این اختلال معمولا در خویشاوندان نزدیکاین افراد هم وجود دارد.
مسمومیت ناشی از سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا، غذاهای محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کننده های مصنوعی و یا رنگ دهنده های خوراکی، مواد جلوگیری کننده از فاسد شدن غذا که در بعضی از غذاهای آماده وجود دارد، نیز در ایجاد این اختلال سهیم هستند.
در صورت بی توجهی به کودکان بیش فعال و معالجه نشدن آنها احتمال اینکه این افراد در آینده به افسردگی مبتلا شوندو یا در نوجوانی رفتارهای ضد اجتماعی و گاه بزهکارانه داشته باشند زیاد است. بنابراین به والدین توصیه می شود که حتما در دوران کودکی برای معالجه فرزند خود اقدام کنند. این بیماری دردوران مدرسه بیشتر مشکل آفرین می شود زیرا کودک تمرکز کافی برای گوش دادن به درس ندارد و مدام برای بیرون رفتن از کلاس اجازه می خواهد. این بچه ها نمی توانند آرام روی صندلی بنشینند، معمولا پرحرف هستند و مدام سر کلاس با دوستان خود حرف می زنند و این موضوع باعث می شود از لحاظ تحصیلی با مشکل مواجه باشند.
والدین باید به رفتار کودکان خود دقت داشته باشند و تنها در صورتی که مجموعه از این نشانه ها را در مدت طولانی مشاهده کردند با یک متخصص مشورت کنند. در غیر اینصورت نمی توان به هر کودک پرتحرک برچسب بیش فعالی زد.
درمان بیش فعالی
درمان سریع برای ADHD وجود ندارد اما علائم آن قابل شناسایی و کنترل هستند. بهتر است والدین برای کمک کردن به خود و کودکشان در مورد این اختلال اطلاعات بیشتری کسب کنند. همچنین برنامه تربیتی ویژه ای را متناسب با نیازهای فرزند خود طرح ریزی کنند. درست است که کنار آمدن با کودکان بیش فعال کار ساده ای نیست اما والدین باید بدانند که این افراد ذاتا بد نیستند اما بدون مصر ف دارو و رفتار درمانی نمی توانند رفتار خود را کنترل کنند.
در این مورد خانواده، معلم و مدرسه باید با یکدیگر همکاری داشته باشند. والدین باید از تنبیه بدنی کودک خود جدا خودداری کنند و با او با محبت رفتار کنند. دارودرمانی هم در صورت تجویز پزشک کمک بسیاری به این دسته از کودکان می کند. مطالعات نشان داده است رژیم های غذایی هم می تواند برای کمک به این افراد کارساز باشد. آنها باید از زیاده روی در مصرف شکر و غذاهای حاوی آن مانند کیک، شیرینی، شکلات، بیسکویت و نوشابه های شیرین که تحریک کننده هستند خودداری کنند.
چه نوع مواد غذایی برای کودک بیش فعال مناسب است؟
تعدادی از کودکان بیش فعال و کم توجه تا بزرگسالی با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند؛ حتی ممکن است در برخی از بالغین برای نخستین بار تشخیص اختلال بیش فعالی داده شود که البته معمولا سابقه آن از کودکی وجود دارد. این افراد در سنین بالاتر کمتر با مشکل پرتحرکی روبرو هستند و بیشتر احساس بیقراری می کنند.
رژیم غذایی کودک بیش فعال
آیا آنچه می خورید به توجه، تمرکز یا فعالیت بیش از حد شما کمک می کند؟ شواهد علمی روشنی وجود ندارد که بیش فعالی به علت رژیم غذایی یا مشکلات تغذیه ای ایجاد شود. تحقیقات نشان می دهند که برخی از غذاها ممکن است نقش کمی در تأثیر بر علائم بیش فعالی دارند. بنابراین اگر این بیماری را داشته باشید، آیا چیزهایی وجود دارد که نباید بخورید؟ یا اگر فرزند شما این بیماری را دارد، آیا باید رژیم غذایی خود را تغییر دهید؟
در اینجا پاسخ به سوالات در مورد حذف رژیم ها، مکمل ها و مواد غذایی وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم اختلال کمک کند.
رژیم غذایی بیش فعالی چیست؟
این رژیم شامل غذاهایی است که می خورید و مکملهای غذایی که ممکن است مصرف کنید. در حالت ایده آل، عادت های غذایی شما به بهبود عملکرد مغز کمک می کند و علائم را کاهش می دهد، مانند بی حوصلگی و عدم تمرکز. شما ممکن است در مورد این گزینه هایی که می توانید بر روی آن تمرکز داشته باشید بشنوید:
تغذیه عمومی
فرض این است که برخی غذاهائی که می خورید ممکن است علائم شما را بهتر یا بدتر کند. ممکن است بعضی از چیزهایی که می خورید باعث بهبود علائم شما نشوند.
رژیم مکمل
با استفاده از این برنامه، ویتامین ها، مواد معدنی یا سایر مواد مغذی را اضافه کنید. ایده این است که این مواد مغذی را نمی توانید از طریق آنچه می خورید دریافت کنید.
حذف رژیم های غذایی
این قسمت شامل غذاهایی است که باعث بدتر شدن علائم شما می شود.
اصول رژیم غذایی کودک بیش فعالی
باید ها و نباید های رژیم غذایی کودک بیش فعال:
رژیم های بیش فعالی زیاد مورد تحقیق قرار نگرفته اند. داده ها محدود است و نتایج ترکیب می شوند. با این حال، بسیاری از متخصصان سلامت فکر می کنند که آنچه که می خورید و نوشیدید ممکن است در کمک به نشانه ها نقش داشته باشد. یکی از متخصصان، ریچارد سون، MD، می گوید که آنچه برای مغز مفید است، احتمالا برای بیش فعالی خوب است. ممکن است بخواهید موارد زیر را بخورید:
رژیم غذایی با پروتئین بالا
لوبیا، پنیر، تخم مرغ، گوشت و آجیل می تواند منبع خوبی از پروتئین باشد. خوردن این نوع غذاها در صبح و برای تنقلات بعد از مدرسه مفید است. این مواد غذایی ممکن است به بهبود تمرکز کمک کند و احتمالا باعث می شود داروهای بیش فعالی به مدت طولانی عمل کند.
مصرف کمتر کربوهیدرات ساده
کاهش این غذاها: آب نبات، شربت ذرت، عسل، شکر، محصولات ساخته شده از آرد سفید، برنج سفید و سیب زمینی بدون پوست.
کربوهیدرات های پیچیده تر
اینها کربوهیدارت های خوب هستند. مصرف سبزیجات و برخی از میوه ها، از جمله پرتقال، نارنگی، گلابی، گریپ فروت، سیب و کیوی. این نوع غذا را در شب بخورید و ممکن است به خواب شما کمک کند.
اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتر
می توانید امگا ۳ را در تن ماهی، ماهی قزل آلا و دیگر ماهی های سفید سرد پیدا کنید. گردو، آجیل برزیلی، و روغن زیتون و کلزا نیزغذاهای است که دارای امگا ۳ است. شما همچنین می توانید مکمل اسید چرب امگا ۳ را مصرف کنید. FDA یک ترکیب امگا را به نام Vayarin به عنوان بخشی از استراتژی مدیریت بیش فعالی تایید کرده است.
مکمل های غذایی
بعضی از کارشناسان توصیه می کنند که افراد مبتلا به بیش فعالی روزانه ۱۰۰٪ ویتامین و مواد معدنی مصرف کنند. با این حال، متخصصان تغذیه دیگر فکر می کنند افرادی که رژیم غذایی نرمال و متعادل را می خورند نیازی به مکمل های ویتامین یا مواد مغذی ندارند. آنها می گویند هیچ شواهدی علمی وجود ندارد که مکمل های ویتامین یا مواد معدنی برای همه کودکان مبتلا به اختلال کمک می کنند. در حالی که یک مولتی ویتامین ممکن است خوب باشد زمانی که کودکان، نوجوانان و بزرگسالان رژیم های متعادل را مصرف نکنند، مگا دوز ویتامین ها می توانند سمی باشند. بنابراین از آنها اجتناب کنید. علائم بیش فعالی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر شما در حال مصرف مکمل هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
حذف رژیم های غذایی و بیش فعالی
سعی کنید غذاهایی که علائم شما را بدتر می کند را نخورید. برخی می گویند ایده حذف همه چیز از رژیم غذایی بی اساس است و با شواهد علمی تایید نشده است. اما یک مطالعه نشان داده است که برخی از رنگ های خوراکی و نگهدارنده ها در بعضی از کودکان باعث بیش فعالی می شود. اما اثرات با سن و افزودنی متفاوت است . بر اساس مطالعات اخیر، آکادمی پزشکی کودکان اطفال اکنون موافق است که حذف مواد نگهدارنده و رنگ های غذایی از رژیم غذایی یک گزینه مناسب برای کودکان مبتلا به بیش فعالی است. بعضی از کارشناسان توصیه می کنند که افراد مبتلا به بیش فعالی از این مواد جلوگیری کنند:
افزودنی های مواد غذایی
در سال ۱۹۷۵ یک متخصص آلرژی پیشنهاد داد که رنگ های مصنوعی، طعم دهنده ها و نگهدارنده ها ممکن است در بعضی از کودکان منجر به بیش فعالی شود. از آن به بعد، محققان و کارشناسان رفتار کودک، این موضوع را به شدت مورد بحث قرار داده اند.
رنگ های مصنوعی، به ویژه قرمز و زرد
مکمل های غذایی مانند آسپارتام،MSG (گلوتامات کلسیم) و نیتریت. برخی مطالعات بیش فعالی را به نگهدارنده بنزوات سدیم مرتبط می کنند.
قند
بعضی از کودکان پس از خوردن آب نبات یا سایر غذاهای شیرین، بیش از حد فعال می شوند. هیچ شواهدی نشان نمیدهد که این علت بیش فعالی باشد. برای بهترین تغذیه کلی، غذاهای شیرین باید جزئی از رژیم غذایی افراد باشند. اما شما می توانید با حذف آنها ببینید علائم بهبود می یابند یا خیر.
کافئین
مطالعات نشان داده اند که مقدار کمی از آن ها ممکن است در برخی از علائم بیش فعالی در کودکان موثر باشند . اما عوارض جانبی کافئین ممکن است بیش از هر مزایای بالقوه باشد. اکثر کارشناسان توصیه می کنند که مردم کافئین کمتری مصرف کنند یا از مصرف آن اجتناب کنند. این برای بیش فعالی دارو مصرف می کنید، کافئین می تواند برخی از عوارض جانبی را تشدید کند
اصول رفتاری برخورد والدین با کودکان بیش فعال
بزرگ کردن بچهای که بیش فعال است روش خاص خودش را دارد. بسته به نوع و شدت علائم بیش فعالی یاADHD، روتینهای معمولی وضع قوانین در خانه ممکن است عملا نشدنی باشد، بنابراین شما نیاز دارید رویکردهای متفاوتی را درپیش بگیرید. کنار آمدن با بعضی از رفتارهای اینگونه بچهها میتواند خسته کننده باشد اما راههایی برای سادهتر کردن زندگی و برخورد با کودک بیش فعال وجود دارد که به شما پدر و مادر عزیز کمک قابل توجهی میکند.
والدین باید این واقعیت را بپذیرند که مغز بچههای بیش فعال نسبت به مغز سایر بچهها، عملکرد متفاوتی دارد. درست است که بچههای بیش فعال همچنان میتوانند یاد بگیرند که چه چیزی قابل قبول و چه چیزی غیر قابل قبول است، اما اختلالی که دارند باعث میشود آنها دست به رفتارهای ناگهانی و تکانشی بزنند.
پرورش دادن بچهای که بیش فعالی دارد یعنی اینکه شما باید رفتارتان را تغییر دهید و یاد بگیرید رفتار فرزندتان را مدیریت کنید. درمان دارویی میتواند اولین قدم در درمان کودکتان باشد اما تکنیکهای رفتاری برای مدیریت علائم کودک بیش فعال همیشه باید وجود داشته باشد و جایگاه خود را حفظ کند. نکاتی که در ادامه برایتان میگوییم به شما کمک میکنند رفتارهای مخرب و ناگهانی فرزندتان را کنترل و محدود کرده و به فرزندتان نیز بیاموزید چطور اعتماد بنفسش را افزایش بدهد.
اصول رفتار درمانی
رفتار درمانی دو اصل اساسی دارد. اصل اول، تشویق و پاداش دهی رفتار خوب (تقویت اراده) و اصل دوم، محروم کردن از پاداش به دنبال یک رفتار بد همراه با پیامدهایی مناسب به صورتی که باعث محو کردن رفتار بد شود. شما با وضع قوانین و شفاف سازی این عواقب بابت عمل کردن یا نکردن به این اصول به کودکتان میآموزید که رفتارها عواقبی دارند. این قوانین باید در تمام جوانب زندگی کودک وجود داشته باشند؛ یعنی در خانه، در مدرسه و در محیط اجتماعی.
از قبل تصمیمتان را بگیرید که کدام رفتارها قابل قبول و کدامها غیر قابل قبول هستند
هدف از اصلاح رفتار، کمک به کودک بیش فعال است تا پیامدهای رفتارهایش را مدنظر داشته باشد و وسوسهاش را نسبت به انجامشان کنترل کند. این رویکرد نیاز به صبر، همدلی، محبت، انرژی و قدرت شما در جایگاه پدر و مادر دارد. والدین اول باید تصمیم خود را بگیرند که کدام رفتارها را میتوانند یا نمیتوانند تحمل کنند. خیلی مهم است که به قوانینی که وضع میکنید پایبند بمانید. اینکه رفتاری را یک روز تنبیه کنید و روز دیگر آن را بپذیرید، برای پرورش فرزند بیش فعالتان مضر است. برخی از رفتارها باید همیشه غیر قابل قبول باشند، مثلا برخوردهای فیزیکی، صبح بیدار نشدن برای رفتن به مدرسه و یا خاموش نکردن تلویزیون وقتی که شما این دستور را میدهید.
ممکن است فرزند شما به سختی بتواند دستورالعملهای شما را بپذیرد و اجرا کند. قوانین باید ساده و شفاف باشند و کودک بابت عمل کردن به آنها پاداش بگیرد. میتوانید از سیستم امتیاز دهی استفاده کنید، مثلا بابت هر پنج امتیازی که از شما میگیرد اجازه داشته باشد پولش را هر طور که دوست دارد خرج کند یا زمان بیشتری تلویزیون تماشا کند و یا یک ویدیو گیم جدید از شما بگیرد. لیستی از این قوانین تهیه کنید و آن را جایی بگذارید که به راحتی دیده شود. تکرار و گرفتن بازخورد مثبت (پاداش) به کودکتان کمک میکند درک بهتری از قوانین شما داشته باشد.
قوانین را شرح دهید و پایشان بایستید اما مقداری هم انعطاف داشته باشید
خیلی مهم و ضروری است که رفتارهای خوب را پیوسته تشویق کنید و رفتارهای بد و نامناسب را تنبیه، اما نباید زیاد سختگیری کنید. یادتان باشد که بچههای بیش فعال معمولا نسبت به تغییرات مانند بچههای دیگر سازگاری نشان نمیدهند. شما باید یاد بگیرید که به فرزندتان اجازه دهید اشتباه کند و یاد بگیرد. رفتارهای ناجوری را که برای فرزندتان یا هر کس دیگری مضر و آسیب رسان نیستند باید به عنوان بخشی از شخصیت خاص فرزندتان بپذیرید. اینکه رفتارهای بد و ناپسند کودکتان را فقط به این خاطر که شما فکر میکنید نادرستند تنبیه کنید، درست نیست و به او لطمه خواهد زد.
کنترل پرخاشگری
رفتارهای پرخاشگرانهی کودک بیش فعال، مشکلی عادی است. تایم اوت (وقفه)، یک راهکار موثر برای آرام شدن شما و کودک بیش فعالتان است. اگر فرزندتان در میان جمع رفتار بدی انجام داد باید فورا با برخوردی آرام و قاطع او را از جمع خارج کنید. به فرزندتان توضیح دهید که «تایم اوت» زمانی است برای خونسرد و آرام شدن و فرصتی که به رفتار بدش فکر کند. سعی کنید رفتار مختل کنندهی او را که راهی برای تخلیهی خشم و هیجان فروخوردهاش است نادیده بگیرید، اما رفتارهای مخرب تعمدی که برخلاف قوانین وضع شده هستند باید همیشه تنبیه شوند.
«باید»هایی دیگر برای برخورد با کودک بیش فعال
ساختار ایجاد کنید
برای کودکتان ساختار ایجاد کنید و هر روز به آن پایبند باشید؛ در مورد غذا خوردن، انجام تکالیف، زمان بازی کردن و زمان خوابیدن.
کارهای پیچیدهتر را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید
سعی کنید از یک تقویم بزرگ برای یادآوری وظایف و کارهای فرزندتان استفاده کنید. کالر کُدینگ کارها و تکالیف فرزندتان به او کمک میکند آشفته و پریشان نشود. حتی کارهای صبحگاهی را نیز میتوانید به چند مرحله تقسیم کنید.
زندگی کودکتان را ساده و سازماندهی کنید
برای مطالعه و انجام تکالیف فرزندتان محیطی ساکت فراهم کنید و مابین کارهای روزانه، استراحتهایی برایش در نظر بگیرید. فضای خانه را تمیز و مرتب نگه دارید تا کودکتان بداند جای هر چیزی کجاست و ضمنا محیط منظم و مرتب به تمرکز او کمک میکند.
حواس پرتکُنها را محدود کنید
بچههایی که بیش فعالی دارند به راحتی حواسشان پرت شده و تمرکز خود را از دست میدهند. تلویزیون و کامپیوتر، رفتارهای تکانشی را تشدید میکنند و باید استفاده از آنها را محدود کنید. با کمتر کردن زمانی که فرزندتان صرف وسایل الکترونیکی میکند و افزایش زمانی که به فعالیتهای بیرون از خانه میپردازد، کمکش میکنید تا انرژیاش را تخلیه کند.
او را تشویق به ورزش کنید
فعالیت بدنی، انرژی زیادی را به روشی سالم تخلیه میکند و ضمنا به فرزندتان کمک میکند روی حرکات خاصی تمرکز کند. ورزش و تحرک از حرکات تکانشی کودک بیش فعال میکاهد و به افزایش تمرکزش کمک میکند، احتمال افسردگی و اضطراب را کاهش داده و مغز را به شیوهای سالم تحریک میکند. بسیاری از ورزشکاران حرفهای ADHD دارند. کارشناسان عقیده دارند ورزشکاران میتوانند به کودک بیش فعال کمک کنند تا راهی سازنده و مفید برای تمرکز و جهت دهی افکار و هیجانات و انرژی خود پیدا کند.
عادات خواب او را منظم کنید
بچههای بیش فعال معمولا به سختی میپذیرند که زمان خواب مشخصی داشته باشند. کمبود خواب، عدم تمرکز و بیش فعالی و بیملاحظگی آنها را تشدید میکند. شما باید به خواب فرزند بیش فعالتان توجه ویژهای داشته باشید تا کمکش کنید بهتر استراحت کند. محرکهایی چون کافئین و قند را حذف کنید و زمان تماشای تلویزیون را کاهش دهید. عادات خواب منظم و آرامشبخشی برای کودکتان در نظر بگیرید.
تشویقش کنید با صدای بلند فکر کند
بچههایی که بیش فعال هستند خود کنترلی ضعیفی دارند و همین باعث میشود قبل از فکر کردن، حرف بزنند و عمل کنند. از کودکتان بخواهید وقتی میل دارد کاری بکند افکارش را به زبان بیاورد و دلیل آن را بگوید. شما باید پروسهی تفکر فرزندتان را درک کنید تا بتوانید کمکش کنید رفتارهای ناگهانیاش را کنترل کند.
تشویقش کنید زمان صبر و تحملش را بیشتر کند
یک راه دیگر برای کنترل رفتارهای تکانشی این است که به فرزندتان یاد دهید چطور قبل از واکنش نشان دادن و تصمیم گرفتن مکث کند. میتوانید صبر و مکث کردن را با او تمرین کنید، مثلا سوالهای فعل و انفعالی از او بپرسید (در مورد برنامهی تلویزیونی مورد علاقه یا کتاب با موضوع مورد علاقه) و تشویقش کنید و از او بخواهید قبل از جواب دادن مکث کند و فکر کند.
فرزندتان را باور داشته باشید
کودک شما احتمالا نمیداند استرس و فشار ناشی از اختلالی که دارد چه عوارضی روی او دارد. شما باید مثبت فکر کنید و تشویق را فراموش نکنید. رفتار خوب او را تشویق کنید تا بداند چه وقت کار درستی انجام داده است. کودک شما ممکن است در حال حاضر در جدال با بیش فعالیاش باشد، اما همینطور باقی نخواهد ماند. به فرزندتان ایمان داشته باشید و نسبت به آیندهی او خوشبین باشید.
از مشاور کمک بگیرید
شما نمیتوانید همهی کارها را خودتان انجام دهید. فرزند شما به تشویق و کمک شما نیاز دارد اما به کمک حرفهای هم نیاز دارد. درمانگری پیدا کنید که با کودکتان تمرین کند و چیزهای دیگری به او عرضه کند. بسیاری از پدر و مادرها آنقدر روی فرزندشان متمرکز میشوند که از نیازهای روحی خودشان غافل میمانند. یک مشاور درمانگر میتواند کمکتان کند تا هم شما و هم فرزندتان استرس و اضطراب خود را کنترل کنید.
استراحت کنید
شما نمیتوانید تمام وقتتان را فعال و پُرتحرک باشید؛ طبیعی است که بخاطر سروکله زدن با فرزند بیش فعالتان خسته و ناتوان شوید. درست همانطور که کودک شما هنگام مطالعه و انجام تکالیفش به استراحتهای کوتاه نیاز دارد، شما نیز به استراحت و وقفه نیاز دارید. برنامه ریزی کنید تا اوقاتی را فقط به خودتان اختصاص دهید. مثلا به پیاده روی بروید، باشگاه بروید و ورزش کنید یا یک دوش آرامشبخش بگیرید.
خودتان را آرام کنید
اگر شما خودتان عصبانی باشید نخواهید توانست رفتارهای پرخاشگرانهی فرزندتان را مدیریت کنید. بچهها از رفتارهای والدین خود الگوبرداری میکنند، پس اگر شما حین پرخاشگریهای او آرام و متعادل بمانید و خودتان را کنترل کنید، به فرزندتان کمک میکنید تا او نیز همین کار را بکند. نفس عمیق بکشید، بدنتا را ریلکس کنید و قبل از اینکه سعی کنید فرزندتان را آرام کنید افکار خودتان را جمع و جور کنید. هر چه شما آرامتر باشید فرزندتان هم آرامتر خواهد بود.
«نباید»هایی دیگر برای برخورد با کودک بیش فعال
به خطاهای کوچک او گیر ندهید
شما باید بتوانید با فرزندتان مدارا کنید. اگر کودکتان دو تا از سه کاری را که شما برایش تعیین کرده بودید انجام داد، انعطاف پذیر باشید و از سومی چشم پوشی کنید. یادگیری یک پروسه است و قدمهای حتی خیلی کوچک را هم باید به حساب بیاورید.
سراسیمه نشوید و با خشونت واکنش نشان ندهید
یادتان باشد که رفتار فرزند شما تحت تاثیر اختلال بیش فعالی است. ADHD شاید از بیرون قابل دیدن نباشد اما یک نوع ناتوانی است و باید با همین دید نگاهش کنید و درمانش کنید. وقتی عصبانی و ناتوان میشوید به خودتان یادآوری کنید که کودک شما نمیتواند «خودش را به تنهایی از این وضع خلاص کند» یا «نرمال باشد».
بدبین نباشید
شاید ساده انگارانه به نظر برسد اما افق دیدتان را وسیعتر کنید؛ چیزی که امروز برایتان سخت و ناتوان کننده و آزاردهنده است، فردا دیگر چنین نخواهد بود.
اجازه ندهید فرزندتان با اختلالی که دارد بر شما مسلط شود
یادتان باشد که بالاخره شما پدر و مادر هستید و این شمایید که قوانین را در خانه وضع میکنید. صبور و قوی و عاقل باشید و اجازه ندهید فرزندتان به شما زور بگوید یا شما را با رفتارهایش بترساند.