داروهای مجاز و غیر مجاز در بارداری
بارداری دورهای بسیار حساس برای هر مادری است و گاهاً به علت بروز بیماری، خانم باردار مجبور است دارو مصرف نماید. در این مقاله سعی داریم شما را با داروهای مجاز و غیرمجاز دوران بارداری آشنا کنیم.
مشتقات پنیسیلین (آموکسیسیلین و آمپیسیلین): در دوران بارداری بیخطر هستند. مصرف پنیسیلینها در دوران شیردهی هم مشکلی ایجاد نمیکند.
سسفالوسپورینها: این داروها در بارداری بدون خطر هستند.
مترونیدازول: مترونیدازول کارسینوژن نیست و سبب اختلالات جنین نمیشود، ولی برخی اعتقاد دارند که بهر است از مترونیدازول بعد از سه ماهه اول بارداری استفاده شود. مترونیدازول در شیردهی بدون خطر است. البته توصیه میشود که به دنبال تجویز دوز دو گرمی دارو، شیردهی برای ۱۲ تا ۲۴ ساعت قطع شود.
آمینوگلیکوزیدها: تجویز این داروها به مادر با افزایش خطر اتوتوکسیسینه (آسیب رسانی به گوش) در جنین همراه است بنابراین بهتر است فقط در عفونتهای گرم منفی شدید از آنها استفاده شود. آمینوگلیکوزیدها در دوران شیردهی منع مصرف ندارند.
کوتریموکسازول: تماس با این دارو در سه ماهه اول بارداری مختصری بر خطر ایجاد نقایص هنگام تولد (به ویژه نقایص قلبی-عروقی) میافزاید. برخی مطالعات بر افزایش خطر ابتلای جنین به نقایص لوله عصبی خبر دادهاند. بهتر است این دارو در سه ماهه اول بارداری استفاده نشود. در نوزادان این دارو میتواند باعث افزایش هیپربیلی روبینمی (زردی) شود بنابراین بهتر است نزدیک به زمان وضع حمل استفاده نشود. در دوران شیردهی این دارو مشکلی ایجاد نمیکند.
نیتروفورانتوئین: این دارو در بیماران مبتلا به فاویسم میتواند سبب آنمی همولیتیک (حالتی از شعلهور شدن بیماری که توام با کمخونی ناشی از سلولهای قرمز خون است) شود. بهتر است این دارو نزدیک به زایمان استفاده نشود. این دارو در دوران شیردهی منع مصرف ندارد.
اریترومایسین و آزیترومایسین: به عنوان جایگزین پنیسیلینها استفاده میشوند. مصرف این داروها در شیردهی بلامانع است.
تتراسیکلینها: این داروها میتوانند سبب رنگی شدن دندان و اختلالات اسکلتی شوند. در مورد استفاده از این داروها در بارداری باید خطرات و فواید در برابر هم سنجیده شود. بیماری سیاه زخم از جمله مواردی است که در آن فایده مصرف داکسی سیلین بر عوارض آن برتری دارد.
کینولونها: این داروها از جمله سیپروفلوکساسین بر روی غضروف در حال رشد (در حیوانات) اثر سمی دارند؛ بنابراین بجز در موارد شدید نباید از این داروها در دوران حاملگی استفاده کرد.
آنتیهیستامینها: بیشتر آنتیهیستامینها در دوران حاملگی بدون خطر هستند، اما برمفنیرامین با افزایش خطر ناهنجاری جنین همراه است. از جمله آنتیهیستامین های بیخطر در دوران حاملگی میتوان به کلرفنیرامین، کلماستین، دیفنهیدرامین و داکسیلامین اشاره کرد. در مورد آنتیهیستامینهای جدیدتر (آستمیزول، سیتریزی و لوراتادین) اطلاعات کافی در دست نیست، بنابراین بهتر است به عنوان خط دوم درمان از آنها استفاده کرد.
دکونژستانها: بیشتر دکونژستانهای خوراکی داروهای سمپاتومیمتیک هستند. از جمله این داروها میتوان به پزودوافدرین، فنیل افرین و فنیل پروپانولامین اشاره کرد. مصرف پزودوافدرین در سه ماهه اول بارداری با گاستروشزی ۰ بیرون ماندن احشای شکمی از دیواره شکم همراه بوده است.
داروهای ضدسرفه: مصرف این داروها نظیر کدیین و دکسترومتورفان در حاملگی بی اثر هستند.
داروهای ضد آسم: آسم شایعترین بیماری تنفسی مزمن در دوران حاملگی است که میتواند سبب زایمان زودرس، کاهش وزن نوزاد و… شود. تمامی بیماران باید سالانه واکسن آنفولانزا دریافت کنند.
بتاآگونیستها: این داروها نظیر آلبوترول، تربوتالین و متاپروترنول استنشاقی خط اول درمان آسم حاد هستند. آگوئیستهای استنشاقی گیرنده بتا در دوران حاملگی و شیرخوارگی بدون خطر هستند. تمامی این داروها میتوانند سبب تاکی کاردی و دیگر اثرات قلبی-عروقی شوند. این اثرات معمولا خفیف و خودمحدود هستند.
گلوکوکورتیکوییدها: استروییدهای استنشاقی (بکلومتازون) نیز خط اول درمان آسم هستند که تراتوژن نیستند و در دوران شیردهی نیز میتوان استفاده کرد اما گلوکوکورتیتکوییدهای سیستمیک میتوانند خطر شکاف لب و کام را تا پنج برابر افزایش دهند.
داروهای آنتی دوپامبنرژیک: این داروها نظیر پرکلرپرازین، متوکلوپرامید، کلرپرومازین، پرفنازین، دروپریدول و هالوپریدول در مقایسه با آنتیهیستامینها عوارض مادری بیشتری ایجاد میکنند و ممکن است با افزایش مختصر خطر نقایص هنگام تولد همراه باشند. بهتر است از پروکلرپرازین یا متوکلوپرامید به عنوان داروهای خط اول از این دسته استفاده شود. این داروها در شیردهی بدون خطر هستند. البته باید نوزاد را از نظر سداسیون (کاهش سطح هشیاری) تحت نظر داشت.
داروهای ضد ریفلاکس: آنتی اسیدها خط اول درمان و بدون خطر هستند و آنتی هیستامینهای H2 در دوران حاملگی و شیردهی بدون مشکل هستند. میتوان از داروهای پیشبرنده نظیر متوکلوپرامید استفاده کرد. در ارتباط با سبزاپراید اطلاعات کمی وجود دارد. سوکرالفیت ممکن است سبب بهبود علایم شود. مصرف میزوپروستول در دوران بارداری ممنوع است. چون احتمال سقط را بالا میبرد. بهتر است از مهارکنندههای پمپ پروتون هم در بارداری استفاده نشود.
مسکنها: آسپرین به راحتی از جفت عبور میکند و مصرف آن در سه ماهه اول بارداری با گاستروشزی همراه است. دوز بالای آسپرین با جدا شدن زودرس جفت همراهی دارد. بهتر است از آسپرین در دوران شیردهی استفاده نشود.
دسته بندی دارو بر اساس خطرات احتمالی در دوران بارداری (این نوع دسته بندی بعد از سال ۲۰۱۵ دچار تغییراتی شده است)
در سال ۱۹۷۹ سازمان FDA ، پنج نوع دسته بندی مختلف بر اساس میزان خطرات احتمالی داروها در دوران بارداری تعیین کرد . این دسته بندی بر اساس میزان فواید دارو در مقابل عوارض دارو بر مادر و جنین انجام شده است . در این دسته بندی ، عوارض احتمالی داروها در دوران شیردهی بر کودک مد نظر قرار نگرفته است و معیاری برای استفاده دارو در دوران شیردهی نیست .
رده بندی داروهای مجاز و غیر مجاز در دوران بارداری عبارتنداز :
داروهای گروه A
داروهای موجود در گروه A در سه ماهه اول بارداری خطری برای مادر و جنین ندارند و مصرف آنها در دوران بارداری مجاز است . مگر در صورت وجود حساسیت دارویی و یا تشخیص پزشک متخصص. برخی از معروف ترین داروهای گروه A عبارتنداز : لووتیروکسین / اسید فولیک / لیوتیرونین و …
داروهای گروه B ب
در داروهای موجود در گروه B اطلاعات کافی در مورد خطرات و عوارض احتمالی در دوران بارداری وجود ندارد . مصرفداروهای موجود در گروه ب ، باید با صلاح دید پزشک انجام شود .برخی از مهم ترین داروهای گروه B عبارتند از : متفورمین / هیدروکلروتیازید / سیکلوبنزاپرین / آموکسی سیلین / پانوپرازول و …
داروهای گروه C
داروهایی که در گروه C قرار دارند عوارض جانبی نامطلوبی بر روی جنین حیوانات دارند ولی اثرات آنها در جنین انسان به صورت کامل مشخص نشده است . مصرف این داروها در دوران بارداری بدون تجویز پزشک ممنوع است . پزشک متخصص زمانی این دارو را تجویز خواهد کرد که تشخیص دهد فواید مصرف دارو ، از عوارض آن بیشتر است .
برخی از معروف ترین داروهای این گروه عبارتنداز : ترامادول / گاباپنتین / آملودیپین / ترازودون
داروهای گروه D ( رده دی )
داروهایی که در گروه D قرار دارند ، توسط تحقیقات و شواهدی مشخص شده است که روی جنین اثرات و عوارض نامطلوبی دارند . مصرف داروهای رده D در دوران بارداری ممنوع است . مگر زمانی که پزشک تشخیص دهد مصرف دارو ، فواید بیشتری نسبت به عوارض آن دارد .
رایج ترین داروهای گروه D عبارتنداز : لیزینوپریل / الپازولام / لوزارتان / کلونازپام / لورازپام
داروهای گروه X
مطالعات انجام شده بر روی انسان نشان داده است که داروهایی که در گروه X قرار دارند خطرات و عوارض جانبی جدی بر روی جنین انسان دارند . عوارض مصرف داروهای گروه x به صورت مشخصی بیشتر از فواید آن است و مصرف این داروها در دوران بارداری ممنوع و خطرناک است .
رایج ترین داروهای گروه x عبارتنداز : آتورواستاتین / وارفارین / متوترکسات / سیمواستاتین / فیناستراید
لیست گروه های دارویی مجاز و غیر مجاز در دوران بارداری
**توجه مهم : لطفا توجه داشته باشید که این لیست کامل نیست و در زمان بارداری ، تمام داروهایی مصرفی شما باید تحت نظر پزشک باشد .این مطلب فقط جهت اطلاع رسانی بوده و این سایت هیچ مسئولیتی از این بابت ندارد !!
توجه ۲ : این مطلب در تاریخ ۲ دی ماه ۹۶ منتشر شده است . ممکن است بعد از این تاریخ ، یافته های دارویی جدید ، تغییراتی در این لیست ایجاد کرده باشد . در هر صورت شما فقط باید طبق نظر پزشک خود رفتار کنید
لیست داروهای گروه A :
فروس سولفات / فرفولیک / فولیکوفر / ففول / فولایرون / فروگلوبین/ کلسیم فورت جوشان / لووتیروکسین / مولتی ویتامین مینرال و تراپیوتیک / ویتامین B / ویتامین ب ۶ /
لیست داروهای گروه B
آموکسی سیلین / آموکسی سیلین با اسید کلوولانیک / اریترومایسین / ایبوپروفن / سفوتاکسیم / پنی سیلین / تتراسایکلین موضعی / تریامترن اچ / دکسترومتورفان / دی سیکلومین / دیفن هیدرامین / دیکلوفناک / دیمن هیدرینات / رانیتیدین / سفالکسین / سفتریاکسون / سفیکسیم / سلکوکسیب ( در سه ماه سوم در رده D قرار دارد ) / سیپروهپتادین / سیتریزین / فاموتیدین / قرص سرماخوردگی بزرگسالان (Adult Cold) / کرومولین سدیم / کلرفنرآمین / کلرهگزیدین / کلوتریمازول / کوآموکسی کلاو / گلی بنکلامید / لوپرامید / لوراتادین / مترونیدازول / متفورمین / متوکلوپرامید (پلازیل) / متیل دوپا / مولتی ویتامین معمولی / نیتروفورانتوئین / نیستاتین / هیدروکسید منیزیوم / هیدروکلرتیازید
لیست داروهای گروه C
استامینوفن کدئین / اکسپکتورانت / اکسپکتورانت کدئین / امگا ۳ / آلومینیوم ام جی اس / امپرازول / آنتی هموروئید / بتامتازون / برم هگزین / بیزاکودیل / پروپرانولول (ایندرال) / پرومتازین / سودوافدرین / لورامید / پاراستامول (استامینوفن) / ریفامپیسین / تئوفیلین / تریامسینولون / پماد آسیکلوویر (برای تبخال) / پیروکسیکام / ترامادول / تریامسینولون / تریپل سولفا / جمفیبروزیل / جنتامایسین / داکسی پین / متادون / دایجستیو / دکسترومتورفان پی /دگزامتازون / دهانشویه بنزیدآمین / دیفن هیدرامین کامپاند / دیفنوکسیلات / سلنیوم سولفاید (لوسیون شامپو برای شوره سر) / سوربیتول / سولفاستامید / سیپروترون استات / سیپروفلوکساسین / سیتالوپرام / فوروزماید / فلوکسیتین / فلوکونازول / فنیل آفرین / فورازولیدون / کاپتوپریل / کتوتیفن / کتوکونازول / کلرید سدیم (برای شستشوی بینی) / کلسیم دی / کوتریموکسازول / گاباپنتین / گایافنزین / لوزارتان (در سه ماهه دوم و سوم در گروه D قرار دارد) / ماینوکسیدیل / متوکاربامول / متیل سالیسیسلات / متیل فنیدات (ریتالین) / مفنامیک اسید / نالیدیکسیک اسید / نفازولین / ویتامین C / ویتامین ب کمپلکس / هیدروکسی زین / هیدروکورتیزون / هیدروکینون / هیوسین / یدوکینول
لیست داروهای گروه D
آ اس آ / استیلسالیسیلیک اسید (آسپرین) در سه ماهه سوم / اسپیرونولاکتون / آلپرازولام / ایمی پرامین / بلادونا / بیسموت / پاروکستین / فینوتیوین / تتراسیکلین / تاموکسیفن / تتراسایکلین خوراکی / داکسی سایکلین / دیازپام / سلکوکسیب در سه ماهه سوم بارداری / کاربامازپین / کلردیازپوکساید / کلیدینیوم سی / لورازپام / لوزارتان در سه ماهه دوم و سوم بارداری / متی مازول / والپروآت سدیم (دپاکین) / مصرف بیش از حد مجاز ویتامین B (در مورادی در گروه X)
لیست داروهای گروه X
ارگوتامین سی / استروژن کونژوگه / ایزوترتینوئین / ایزوترتینوئین / لفلونومید / تالیدومید / تامازپام / ترانکسامیک اسید / دانازول / دی هیدروارگوتامین / سیپروترون کامپاند / فیناستراید (پروپشیا یا Finpecia) / کلومیفن / کوتریموکسازول در اواخر بارداری / لاینسترنول / لوواستاتین، سیمواستاتین و هر نوع دارویی که با پسوند استاتین تمام شود / وارفارین / مصرف بیش از حد مجاز ویتامین B