
دوشیدن شیر مادر
روش صحیح دوشیدن شیر با دست و همچنین ذخیره و فریرز کردن شیر موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته می شود.
در چه مواقعی و چگونه باید شیر مادر را دوشید؟
گاه اتفاق میافتد مادر مجبور شود شیر خود را بدوشد و به وسیله فنجان، استکان، قاشق، قطره چکان، سرنگ و یا حتی لوله به کودک بخوراند از جمله:
در مورد نوزاد نارس و یا بیماری که در بیمارستان بستری است و از طریق لوله سرنگ فنجان و غیره تغذیه میشود.
آن دسته از شیرخوارانی که به دلیل نقایص جسمی لب و دهان و امثال آن قادر به مکیدن نیستند.
مادری که در خارج از منزل اشتغال داشته و به هیچ وجه امکان تغذیه مستقیم در ساعات کار برای او وجود ندارد.
برای جلوگیری از احتقان پستان یا در شرایط و موارد خاص و معدودی که به دلیل بیماری مادر و یا کودک و یا هر علت دیگری مکیدن و تخلیه پستان توسط کودک برای مدتی مقدور نباشد.
باید از هر دو سینه هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار بدوشند.
تمیز بودن دستها و ظروف جمع آوری شیر دوشیده شده اهمیت بسیار دارد.
آمادگی اولیه برای دوشیدن شیر
زمانی از روز را میتوان برای دوشیدن شیر انتخاب کرد که پستان پر از شیر باشد. در بیشتر مادران، صبحها پستانها پرتر است، ولی عملاً در هر موقعی از روز میتوان پستانها را دوشید. برای مثال میتوان بعد از هر وعده تغذیه شیرخوار شیر اضافی را دوشیده و ذخیره نمود.
بهتر است ۱۰ تا ۲۰ دقیقه قبل از شروع دوشیدن شیر، مادر کمی استراحت کند. یک لیوان شیر، آب میوه، چای کم رنگ یا سوپ بخورد. مایعات گرم، بیشتر از مایعات سرد به ترشح شیر کمک میکنند.
قبل از دوشیدن شیر دستها را باید با آب و صابون ولی پستان را فقط با آب ساده شستشو داد و از به کار بردن هر گونه کرم لوسیون، روغن و… پرهیز کرد.
موقع دوشیدن شیر، مادر باید در وضعیت راحتی باشد. بهتر است بنشیند و اگر ممکن است پاها را کمی بالا بگذارد. محیط نیز باید ساکت و آرام باشد و به صدا درآمدن زنگ تلفن و یا زنگ منزل و سایر امور باعث قطع دوشیدن شیر نشود.
هنگام دوشیدن شیر اگر مادر به کودکش فکر کند و یا تصور شیر دادن و در آغوش گرفتن او را داشته باشد به ترشح و جاری شدن شیر کمک میشود. کنار کودک نشستن و به او نگاه کردن نیز همین اثر را دارد.
برای بهتر جریان یافتن شیر، توصیه میشود یک حوله گرم و مرطوب به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی پستان و نوک آن قرار داده شود. حمام کردن یا ماساژ دادن هم به این کار کمک میکند.
بدین ترتیب که: یک دست زیر پستان و دست دیگر بالای آن قرار گیرد با حرکت یک یا هر دو دست هم زمان با هم از طرف قفسه سینه به نوک زیر پستان مجاری شیر لمس شده و شیر به طرف مخازن آن که در زیر هاله پستان قرار دارند، جریان پیدا میکند.
روش دوشیدن شیر
ابتدا پستان را به کمک شست و انگشتان به طرف قفسه سینه فشار دهید و بعد شست را و سایر انگشتان را به طرف یکدیگر فشار دهید و سینه را به طرف نوک پستان هدایت کنید رها کرده تکرار کنید تا شیر شروع به آمدن کند.
در همه قسمتهای پستان تکرار کنید. زمانی که جریان شیر آهسته میشود انگشتان خود را در جهات مختلف پستان حرکت دهید و شیر را تخلیه نمایید هنگامی که جریان شیر آهسته میشود پستان دیگر را بدوشید. همچنان که دست را جابه جا میکنید، گاهی پستان را ماساژ دهید. چنانچه دوشیدن برای باز کردن مجرای بسته است تنها ناحیه مسدود شده را بدوشید.
برای دوشیدن شیر باید زیاد تمرین کنید. فقط آغوز ممکن است قطره قطره بیاید این قطرات برای فرزند شما ارزش حیاتی دارد.
شیر دوشیده شده مادر چگونه باید ذخیره و یا فریز کرد؟
ظرفهای پلاستیکی برای جمع آوری و ذخیره شیر بهتر از ظرفهای شیشهای هستند، نه فقط به دلیل دیرتر شکستن، بلکه به آن خاطر که لکوسیتها یا گلبولهای سفید موجود در شیر مادر به جدار ظرف شیشهای میچسبند و خاصیت خود را از دست میدهند. لیوان و بطری که برای دوشیدن و ذخیره کردن شیر مورد استفاده قرار میگیرند، همیشه باید قبلاً جوشانده شوند و پس از خنک شدن مورد استفاده قرار گیرند، شیر دوشیده شده را باید بلافاصله داخل یخچال و یا فریزر قرار داد.
ظرفی که برای فریزر کردن به کار میرود باید فقط تا سه چهارم از شیر پر شود تا جای یخ زدن نیز داشته باشد. بهتر است روی ظرف، تاریخ دوشیدن شیر هم ثبت شود تا در هر بار استفاده، اول شیرهای قدیمیتر مصرف گردد شیر دوشیده شده در درجه حرارت اتاق به شرطی که دور از آفتاب، گرمای چراغ و یا شوفاژ باشد، حداکثر ۶تا ۸ ساعت قابل استفاده است ولی باید توجه داشت، شیری که در درجه حرارت اتاق نگهداری شده باشد دیگر قابل فریز کردن نیست. شیر دوشیده شده را میتوان تا ۴۸ ساعت در یخچال نگهداری نمود و یا ظرف ۳۰ دقیقه اول در یخچال گذاشت، سپس فریز کرد.
شیر فریز شده را چگونه باید ذوب کرد؟
برای مصرف شیر دوشیده شده منجمد، هرگز ظرف محتوی شیر را نباید مستقیم بر روی اجاق قرار داد، بلکه باید آن را در مدت نیم تا یک ساعت به درجه حرارت بدن رساند. (با چکاندن یک قطره شیر روی ساعد، حرارت مناسب را میتوان تشخیص داد)
الف) ظرف محتوی شیر فریز شده را در ظرف آب ولرم گذاشته و تکان داد تا کم کم یخ آن باز شده و یا این که.
ب) ظرف محتوی شیر را در قابلمه ای که مقداری آب داد قرار داد و قابلمه را روی اجاق گذاشت.
گرم کردن سریع شیر در روی اجاق یا فر یا ماکروویو باعث میشود که ویتامینهای آن به سرعت تخریب شده و پروتئینهای آن نیز تغییر یابد، شیر منجمد شدهای که ذوب و گرم شده ظرف نیم تا یک ساعت باید مصرف شود و هرگز نباید شیر ذوب شده را دو بار فریز نمود.