تاثیر تغذیه بر سلامت جنین قبل از بارداری
نی نی تایم:زنان در آغاز بارداری با دو مساله عمده «نگران کننده» و «هیجان انگیز» روبه رو می شوند که اگر به وسیله پزشک و یا متخصص تغذیه و عوامل بهداشتی تشریح، تفهیم و راهنمایی نشوند، واقعا می تواند مساله ساز باشد و بر حالت جسمی و روانی زنان تاثیر منفی بگذارد…با این مطلب همراه باشید تا تاثیر تغذیه بر سلامت جنین قبل از بارداری از دیدگاه طب سنتی و نتایج تحقیقات بیشتر آشنا شوید.
مادر در آغاز بارداری، در بدن خود یک سری تغییرات فیزیولوژیک مشاهده می کند. به علت بزرگ شدن سینه ها، رشد جفت و جنین، مایع آمنیوتیک و…. بر وزن او اضافه می شود و تغییراتی در حالت خاص زنانگی و کاهش میل و اشتها به غذا به وجود می آید. در نتیجه نگران به هم خوردن تناسب اندام، لطافت پوست و زیبایی و بحران سلامتی خود در آینده می شود.
عوامل هیجان انگیز
مادر می داند باید از یک مهمان بسیار ریز که در ابتدا با چشم غیرمسلح دیده نمی شود، پذیرایی نماید. در مدت حدود ۹ ماه مسئول است کلیه مواد مغذی برای رشد و تکامل این مهمانان ریز را از ذخیره بدنی و یا از غذای دریافتی خود تامین نماید، به طوری که پس از حدود ۹ ماه نوزادی حدودا به وزن ۳ تا ۳/۵ کیلوگرم سالم به دنیا بیاورد و پس از تولد نوزاد و نیز ماه ها با دادن شیر خود به رشد و تکامل و سلامت او کمک نماید تا از وجود یک کودک سالم لذت ببرد.
در واقع رشد و تکامل طبیعی و سلامت جنین و نوزاد با نحوه صحیح تغذیه مادر در دوران قبل و حین بارداری و نیز پس از تولد، با تغذیه صحیح بعدی کودک ارتباط مستقیم دارد. به عبارت دیگر چنانچه مادر با سوء تغذیه وارد دوران بارداری شود و از یک رژیم غذایی مناسب و کافی که هم ذخیره بدن مادر و هم تغذیه جفت و جنین در حال رشد را تامین می کند، استفاده نکند، اثر نامطلوب در فرآیند رشد یاخته ای و تشکیل و تمایز اعضای اولیه جنین و رشد جفت باقی می گذارد که ممکن است پیامد آن حتی در تغذیه بعدی هم جبران پذیر نباشد.
اثر سوءتغذیه مادر بر رشد جفت
جفت که وظیفه تبادل اکسیژن و انتقال مواد غذایی را از مادر به جنین به عهده دارد در هفته های اول بارداری تشکیل و به تدریج رشد می کند. بالاخره به یک شبکه پیچیده بافت و عروق مبدل می شود و از آنجایی که رشد طبیعی جفت به تغذیه صحیح و کافی مادر بستگی دارد، زمانیکه مواد غذایی کافی از مادر به جفت نرسد، رشد طبیعی آن مختل شده و تبادل مواد غذایی و اکسیژن از مادر به جنین دستخوش اختلال می شود. در نتیجه روی رشد وزن جنین اثر نامطلوب می گذارد و در موارد شدیدتر ممکن است به سقط یا زایمان زودرس نیز منتهی گردد.
اثر سوءتغذیه مادر بر جنین
یکی از مراحل بحرانی حساس و سرنوشت ساز دوران بارداری زمانی است که فرآیند رشد یاخته ای به منظور شکل گیری اعضای بدن جنین آغاز می شود. در این زمان افزایش تعداد و اندازه بافت ابتدایی، آغاز و تا مرحله رسیدگی با تکوین ادامه می یابد و بالاخره دوره ای فرا می رسد که در طی آن تکوین عضو کامل می گردد و سپس رشد بافت متوقف می شود.
طول زمان هر فرآیند و حداکثر دوره تقسیم و تکثیر یاخته ای در قسمت های مختلف بدن متفاوت است و هر یک از اعضای جنین برای رشد و تکامل خود یک زمان بحرانی محدودی را طی می کنند و حداکثر افزایش تعداد یاخته ها باید در این زمان محدود انجام شود. مثلا بیشتر تکامل مغز در دوران جنینی و هر ۵ تا ۶ ماه پس از تولد صورت می گیرد.
هر عامل محیطی در این محدوده زمانی باعث توقف و یا اختلال مراحل رشد شود، سبب اختلال دایم در عضو جنین می شود. چنانچه در این مراحل حساس مادر نیز گرفتار سوء تغذیه باشد، ممکن است تکامل مغز جنین با مشکل بزرگی روبه رو شود، به طوری که حتی با تغذیه صحیح بعدی هم اصلاح پذیر نباشد بنابراین جبران با اصلاح وقفه رشد تنها زمانی امکان پذیر است که اختلال در مرحله افزایش اندازه یاخته ای (هیپرتروفیک) پیش آمده باشد ولی هر نوع مداخله و یا اشکالی در دوران افزایش تعداد یاخته ها (هیپرپلازیا) پدید آید، جبران پذیر نخواهد بود.
به این ترتیب رشد و نمو جنین و نوزاد سالم با رژیم غذایی مادر در طول زندگی، به ویژه در دوران بارداری ارتباط مستقیم پیدا می کند. در این رابطه یافته ها و تحقیقات بالینی و آزمایشگاهی متخصصان و محققان علوم تغذیه و سایر منابع معتبر موید این حقیقت است که سوء تغذیه و کمبود مواد مغذی لازم در رژیم غذایی یک مادر در دوران بارداری و تغذیه نامناسب و ناکافی بعدی کودکان سبب وقفه رشد جسمی و ذهنی، اختلال مغزی، بینایی، عصبی، بیماری های قلب و عروق، دیابت نوع دوم، برخی از سرطان ها و سایر بیماری های واگیردار و برخی از معلولیت ها در سنین آینده کودکان می شود و آنها را در برابر بیماری های عفونی مکرر مستعد می سازد.
همین منابع برای داشتن کودک سالم و تندرست و رفع نگرانی مادر از سلامت جسمی روانی و حفظ تناسب اندام و زیبایی توام با یک دوران مطلوب و موفقیت آمیز بارداری و شیردهی، استفاده از یک رژیم غذایی مناسب و حاوی پروتیئن، کربوهیدرات، انواع ویتامین ها مانند ویتامین C، D گروه B کمپلکس، B۱۲ و انواع مواد معدنی همچون کلسیم، فسفر، منیزیم، روی، مس، آهن، سلنیوم و اسیدهای چرب غیراشباع یا پیوند چندگانه (امگا۳) و یا کمک غذای ویژه ای که حاوی کلیه مواد مغذی لازم آن هم با مقادیر معین و سفارش شده باشد را توصیه می نمایند. در مقالات دیگر در مورد روش تغذیه سالم و اثر آن در رشد و تکامل جنین و کودک، توضیح بیشتر داده می شود.
نتیجه مطالعات تحقیقاتی
به گزارش گروه دانستنیهای خبرگزاری فارس، با توجه به مطالعهای که توسط محققان دانشکده بهداشت لندن انجام شده است سلامت کودک قبل از لقاح آغاز میشود و تغذیه مادر و سلامت مادر در سلامت کودک تأثیر میگذارد.محققان به تازگی مشاهده کردهاند سلامت کودکان به وضعیت بهداشت و تغذیه مادران بستگی دارد و رژیم غذایی نقش مهمی در دوران قبل از بارداری و زمان بارداری ایفا میکند.بین سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۱ محققان نمونه خون ۱۶۷ زن باردار که ساکن منطقهای روستایی در گامبیا بودند را گرفتند؛ این منطقه یک محیط ایدهآل برای تجزیه و تحلیل و بررسی تأثیر رژیم غذایی روی زنان است.وجود دو فصل بسیار متمایز (فصل بارانی و فصل خشک) و وابستگی به مواد غذایی محلی شرایط را برای مطالعه عینی ایجاد کردند؛ فصل بارانی سرشار از سبزیجات و ویتامین است برخلاف فصل خشک که موادغذایی متنوع کمتر است.نتایج این مطالعه نشان داد که تغذیه مادران تأثیر زیادی در ژن کودکان آنها دارد به ویژه از طریق یک فرآیند ژنتیکی به به نام متیلاسیون که یک فرآیند بیوشیمیایی است و موجب رشد و نمو میشود؛ این فرآیند یک ژن خاص و پایدار است و نقش کلیدی در جنین و رشد آن دارد.به گفته «آندریو پرنتیس» یکی از نویسندگان این مطالعه نتایج حاکی است که ویژگی و جهش ژنتیکی را میتوان با کمبود مواد مغذی تحت تأثیر قرار داد و این میتواند به عواقبی جدی منجر شود؛ از این رو اهمیت یک رژیم غذایی سالم و متعادل، قبل و در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد.
تاثیر تغذیه قبل از بارداری از دیدگاه طب سنتی
به گزارش شفا آنلاین،الهام اختری اظهار داشت: پاکسازی بدن قبل از بارداری بسیار اهمیت دارد چرا که موجب سپری شدن ایام خوب و بدون عارضه برای زنان در دوران بارداری است. وی افزود: پاکسازی به طور متوسط به حداقل ۴۵ روز زمان احتیاج دارد و ۴۵ روز پس از آن هم برای داشتن رژیم صحیح نیاز است، که به این ترتیب حداقل از سه ماه قبل از بارداری باید رژیم غذایی مناسب و تدابیری را رعایت کرد. دستیار تخصصی طب سنتی ایران در پاسخ به پرسشی که چه غذاهایی را قبل از باردار شدن و برای پاکسازی بدن توصیه میشود؟ اضافه کرد: سرخ کردن یا تفت دادن مواد غذایی در روغنهای سرخ کردنی، توصیه نمیشود و اگر افراد به روغن حیوانی گاوی قابل اعتماد دسترسی دارند، به مقدار کم برای تفت دادن از آن استفاده کنند، در غیر این صورت از سرخ کردن غذاها پرهیز شود و برای تفت دادن مختصر میتوان از روغن زیتون استفاده کرد ولی شعله بالا و سرخ کردن به هیچ عنوان با روغن زیتون توصیه نمیشود. اختری افزود: مصرف خورش به، خورش سیب، تاس کباب، انواع ته چینها (هم ته چینهای حاوی سبزی و گوشت)، آبگوشت (کمی نخود و گوشت و پیاز، با چاشنی زعفران)، انواع کبابها به خصوص کباب گوسفندی، البته کباب گوشت پرندگان در ایام قبل از بارداری به افراد توصیه میشود، البته باید خاطر نشان کرد که پاکسازی برای زن و مردی که قصد باردار شدن دارند ضروری است. وی ادامه داد: به طور کلی در روزهای قبل بارداری، ایام بارداری و ایام شیردهی، گوشتهای کباب شده یکی از بهترین انتخاب است چرا که گوشت آب پز شده چاق کننده تر از گوشت کباب شده است چرا که با کباب کردن کمی از چربی گوشت کم شده ولی مواد ضروری آن در خودش باقی میماند، بر عکس گوشت آب پز که بخشی از مواد ضروری وارد آب حاصل از پختن میشود. دستیار تخصصی طب سنتی ایران عنوان کرد: نان سنگک یکی از بهترین نانهای در دسترس است که به همراه کمی کره حیوانی و مرباهایی مانند سیب، به، انجیر، بالنگ، پوست پسته، آمله، هویج، گل سرخ و بهارنارنج به عنوان یک صبحانه استاندارد توصیه میشود همچنین خوردن پنیر را به همراه ریحان، گردو و انگور، به عنوان شام یا عصرانه باید در نظر گرفته شود.
