نی نی تایم: بیشتر نگرانیهای ما از روی ناآگاهی است. گاهی دانستن چند نکته کوچک اما مهم در مورد یک موضوع نگرانکننده، میتواند آرامش را به ما هدیه دهد. از آنجا که آرامش مادران باردار بسیار مهم است، با این مطلب همرا باشید تا این اطلاعات را در اختیارتان قرار دهیم…
مسائل شغلی ,و بارداری :
در حاملگی در صورت فقدان عوارض ، اکثر زنان می توانند تا آغاز زایمان به کار خود ادامه بدهند . خستگی شغلی با افزایش خطر پارگی پیش از موعد و زود رس پرده های جنینی همراه است ، باید به زنانی که قبلا دچار عوارض حاملگی شده اند گوش زد شود که آنان در معرض خطر عود عوارض مانند زایمان زودرس هستند و می بایست کار فیزیکی خود را به حداقل برسانند .
ورزش (فعالیت) و بارداری :
به طور کلی اگر زنان حامله دچار خستگی بیش از حد نشوند و یا در معرض خطر آسیب قرار نداشته باشند محدود کردن فعالیت ضرورت ندارد . زنان حامله باید از فعالیت هایی که با خطر افتادن یا ضربه به شکم همراه است خودداری کنند همچنین باید از شیرجه از سکو پرهیز شود چون جنین در معرض خطر بالای بیماری ناشی از کاهش فشار قرار می گیرد .برخی از زنان مبتلا به اختلالات فشار خون ناشی از حاملگی ، زایمان زودرس ، جفت سرراهی یا بیماری های شدید قلبی یا ریوی از زندگی کم تحرک سود می برند . هم چنین در زنان دارای سابقه ابتلای چند جنین قبلی به محدودیت رشد یا در زنان مشکوک به ابتلای جنین به محدودیت رشد ممکن است استراحت بیشتر سودمند نباشد .
مصرف غذاهای دریایی در حاملگی :
ماهی منبع عالی از پروتئین محسوب می شود ، مقدار اندکی چربی اشباع شده دارد و حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ است چون تقریبا تمام ماهی ها و صدف ها حاوی مقدار اندکی جیوه هستند باید به زنان حامله و شیرده توصیه شود از مصرف انواع خاصی از ماهی ها که احتمالا حاوی مقادیر زیاد جیوه هستند خودداری کنند این ماهی ها شامل کوسه ماهی ، نیزه ماهی ، ماکول بزرگ و شیر ماهی هستند .همچنین توصیه می شود که زنان حامله هر هفته بیش از ۳۴۰ گرم یا دو وعده تون کنسروی و یا بیش از ۱۷۰ گرم تون سفید مصرف نکنند . اگر مقدار جیوه موجود دار ماهی ها مشخص نباشد کل میزان مصرفی باید محدود به ۱۷۰ گرم در هفته باشد .
مسافرت با هواپیما یا و بارداری :
زنان حامله باید تشویق شوند در سر تا سر دوران حاملگی در هنگام رانندگی با اتومبیل از کمربندهای ایمنی استفاده کنند بخش پایینی کمربند ایمنی باید در زیر شکم زن حامله قرار داده شده و از بخش فوقانی کشاله های ران وی عبور داده شود ، باید طوری بسته شود که زن حامله احساس راحتی کند ، بخش شانه کمربند ایمنی نیز به دقت و محکم از بین پستانها عبور داده شود . کیسه های هوا نباید در زنان حامله از کار انداخته شود . در غیاب عوارض زایمانی یا طبی زنان حامله می توانند تا هفته ۳۶ حاملگی پرواز بی خطری را پشت سر بگذارند .استفاده از کمربند ایمنی به محض نشستن و همچنین حرکت دادن دوره ای اندام های تحتانی و حداقل ساعتی یکبار ، حرکت کردن برای کاستن خطر لخته شدن خون در رگها .
نزدیکی جنسی در حاملگی :
در زنان حامله سالم نزدیکی جنسی معمولا بی خطر است با وجود این هر گاه خطر سقط ، جفت سرراهی یا زایمان زودرس وجود داشته باشد باید از نزدیکی خودداری شود ، مشخص نشده در اواخر حاملگی نزدیکی جنسی خطر خاصی را به همراه داشته باشد .
مراقبت های دندانپزشکی در حاملگی :
در معاینه قبل بارداری باید معاینه دندانها انجام شود و بهداشت خوب دندانها مورد تشویق قرار گیرد . در واقع بیماریهای مربوط به دندان با زایمان زودرس ارتباط دارد ، با درمان این بیماری سلامت دندان بهبود می یابد اما از زایمان زودرس جلوگیری نمی شود ، حاملگی سبب تشدید پوسیدگی های دندان نمیشود ، حاملگی منعی برای درمانهای دندانپزشکی از جمله رادیوگرافیهای دندانی نیست.
واکسیناسیون در حاملگی :
توصیه می شود ، یک دوز واکسن سه عاملی ( کزاز ، دیفتیری ، سیاه سرفه ) در جریان هر حاملگی ( به طور بهینه بین هفته های ۲۷ و ۳۶ ) به زنان تجویز شود .تمام زنانی که در جریان فصل آنفولانزا حامله خواهند بود باید صرف نظر از سن حاملگی تحت واکسیناسیون قرار گیرند ، واکسن باید قبل از شروع فصل آنفولانزا تجویز شود.واکسیناسیون مادران میزان بروز آنفولانزا را در ۶ ماه اول زندگی در نوزادان به دنیا آمده کاهش می دهد . زنانی که در دوران حاملگی مستعد ابتلا به سرخچه هستند باید بعد از زایمان واکسن MMR ( سرخک ، اوریون ، سرخچه ) دریافت کنند . این واکسن در دوران حاملگی توصیه نمی شود ولی منعی برای واکسیناسیون MMR در شیردهی وجود ندارد .
مصرف کافئین در حاملگی :
مصرف هر روزه مقادیر زیاد کافئین ( حدود ۵ فنجان یا ۵۰۰ میلی گرم کافئین ) خطر سقط را اندکی افزایش می دهد . انجمن تغذیه آمریکا توصیه کرده است که میزان مصرف کافئین در دوران حاملگی به کمتر از ۳۰۰ میلی گرم در روز یا به حدود ۳ فنجان ۱۵۰ سی سی قهوه صاف شده محدود شود .
تهوع و استفراغ در حاملگی :
از شکایت های شایع زنان در نیمه نخست حاملگی است . تهوع و استفراغ با شدت متغیر معمولا بین اولین و دومین پریود قاعدگی فراموش شده آغاز می شود و تا هفته های ۱۴ ۱۶ حاملگی ادامه می یابد . خوردن غذاهای کم حجم در دفعات بیشتر ، دست کشیدن از غذا قبل از سیری ، روشی ارزشمند است ، داروی گیاهی زنجبیل احتمالا موثر است . علائم خفیف معمولا به تجویز B6 پاسخ می دهند .
کمر درد در حاملگی :
تقریبا ۷۰ درصد زنان حامله درجاتی از کمر درد را گزراش می کنند با روشهای زیر می توان کمردرد را کاهش داد ، چمباتمه زدن ( سرپا نشستن ) به جای خم شدن در هنگام برداشتن اشیا از زمین ، حمایت پشت با بالش در هنگام نشستن و پرهیز از پوشیدن کفش های پاشنه بلند، شکایتهای مرتبط با کمر درد با پیشرفت حاملگی افزایش می یابند و در زنان چاق و در زنان دارای سابقه کمردرد شایع تر هستند . در برخی موارد درد مشکل ساز تا چند سال بعد از زایمان ادامه می یابد .
واریس و همورویید در حاملگی :
فشار وریدی فمورال در زنان حامله خوابیده به پشت از ۸ میلی متر جیوه در اوایل حاملگی به ۲۴ میلی متر جیوه در ۹ ماهگی افزایش می یابد . در نتیجه زنان مستعد دچار واریسهای ساق پا می شوند که با پیشرفت حاملگی و به ویژه در صورت ایستادن طولانی مدت تشدید پیدا می کند ، درمان عموما محدود به استراحت دوره ای همراه با بالا بردن پاها ، پوشیدن جورابهای الاستیک با هر دو است .
واریسهای ولو معمولا همزمان با واریس های ساق پا دیده می شوند اما ممکن است در غیاب سایر اختلالات وریدی نیز بوجود آیند .هموروئید به معنی واریس های وریدی رکتال است و ممکن است اولین بار در دوران حاملگی با افزایش فشارهای وریدی لگنی پدیدار شوند . بی حس کننده های موضعی . نشستن در آب گرم و عوامل نرم کننده مدفوع معمولا درد و تورم را بهبود نمی بخشند .
سوزش سر دل در حاملگی :
این علامت یکی از شکایتهای بسیار شایع زنان حامله است که در اثر برگشتن محتویات معده به داخل بخش تحتانی بوجود می آید .افزایش شیوع با بیشترین احتمال در اثر جابه جایی رو به بالای معده و فشردگی معده توسط رحم همراه با شل شدن اسفنکتر تحتانی مری بوجود می آید . در اکثر زنان حامله علائم خفیف هستند و با رعایت وعده های غذایی مکررتر اما کم حجم تر و پرهیز از خم شدن و صاف خوابیدن برطرف می شود ، آنتی اسیدها ممکن است بهبود قابل توجهی را ایجاد کنند .
پیکا ( هرزه خواری ) و ترشح بیش از حد بزاق در بارداری :
اشتیاق زنان حامله برای خوردن غذاهای عجیب و غریب پیکا نامیده می شود گاهی اوقات تمایل به مواد غذایی مانند یخ ، نشاسته یا خاک ، نمای غالب این اختلا را تشکیل می دهد . صاحب نظران چنین عنوان کرده اند که کمبود شدید آهن سبب شعله ور شدن این تمایل می شود .اگر چه این اشتیاق معمولا بعد از اصلاح کم خونی فقرآهن برطرف می شود ، همه زنان حامله مبتلا به پیکا دچار فقر آهن نیستند .زنان در دوران حاملگی گاهی اوقات در اثر ترشح بیش از حد بزاق دچار مشکل می شوند اگر چه معمولا غیر قابل توجه است گاهی اوقات چنین به نظر می رسد که علت آن تحریک غدد بزاقی در اثر خوردن نشاسته است .
خواب و خستگی در حاملگی :
از اوایل حاملگی به بعد بسیاری از زنان از خستگی و افزایش میزان خواب شکایت می کنند این مسائله احتمالا از اثر خواب آور پروژسترون ناشی می شود ، اما تهوع و استفراغ در سه ماهه اول حاملگی و ناراحتی های عمومی ، تکرار ادرار و تنگی نفس در مراحل بعدی حاملگی ممکن است سبب تشدید آن بشود . اکثر زنان در سه ماهه سوم دچار درجاتی از اختلال خواب می شوند ، خوابهای کوتاه روزانه و مصرف دیفن هیدرامین در هنگام خواب ممکن است مفید واقع شود.
افزایش ترشحات واژن در حاملگی :
زنان حامله به طور شایع دچار افزایش ترشح واژینال می شوند که در بسیای از موارد بیماری زا نیست ولی گاهی اوقات در اثر عفونت های واژینال بوجود می آید .
در دوران بارداری کدام علامتهای قلبی را باید جدی بگیرم؟
بدن در جریان بارداری دچار تغییرات فیزیولوژیک میشود که این تغییرات ناشی از افزایش فعالیت قلب است بنابراین ایجاد خستگی، تنگی نفس و تپش قلب هنگام بارداری طبیعی است. در دوران بارداری، حجم خون در گردش افزایش و میزان هموگلوبین خون کاهش مییابد و حالتی موسوم به «کمخونی بارداری» ایجاد میشود.
به همین دلیل خانمهایی که کاملا سلامت هستند هم امکان دارد در ماههای ششم و هفتم بارداری هنگام فعالیت دچار تنگی نفس شوند و تپش قلب پیدا کنند. مادران باید در ماههای آخر در حالت درازکشیده، استراحت کنند نه نشسته. چون در حالت درازکشیده، خون راحتتر از وریدهای اندام تحتانی به سمت قلب بازگردانده میشود و فشار کمتری به قلب میآید.
با این توضیحات، اگر تپش قلب و تنگی نفس غیرعادی و ناگهانی یا احساس ورم در اندام فوقانی داشتید مثلا حس کنید حلقهتان یک دفعه تنگ شده و دستتان را اذیت میکند، به بررسی و مشاوره پزشک قلب نیاز دارید. در دوران بارداری نباید بیجهت خود را نگران کنید چون همین استرس و دغدغه برای شما ضرر دارد. خوب است واقعیتهایی را در مورد قلبتان در بارداری بدانید، مانند اینکه با رشد جنین دیافراگم به سمت بالا هل داده میشود و این باعث کاهش حجم ریه و ایجاد تنگی نفس مختصر خواهد شد. شما مانند قبل از بارداری نمیتوانید به سرعت به این طرف و آن طرف بروید و فعالیت کنید، چون نفستان تنگ میشود و دچار تپش قلب میشوید اما اگر در شرایط طبیعی و همیشگی، ناگهان تنگی نفس گرفتید یا در مقایسه حالتهای بارداری خود با بارداری اول حس میکنید تپش قلب یا تنگی نفس آزارتان میدهد، حتما باید این علامتها را جدی بگیرید و برای بررسی اقدام کنید.
اگر خانم های باردار از فعالیتهای شدید بدنی به خصوص در فصل گرم سال بپرهیزند، از بالا رفتن دمای بدن، تپش قلب و تعریق زیاد و از دست دادن آب بدن پیشگیری خواهد شد. فعالیت عادی روزانه، استراحت کافی، نوشیدن آب کافی و پرهیز از استرس میتواند کلید سلامت قلب در بارداری باشد.
مشکل پرولاپس یا افتادگی دریچه میترال دارم.آیا بارداری برایم ضرر دارد؟
همانطور که میدانید طی بارداری، بار کار قلب حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد، حجم خون ۴۰ تا ۴۵ درصد، برونده قلب ۳۰ درصد و ضربان قلب ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش مییابد تا با شرایط جدید، قلب بتواند پاسخگوی نیاز بدن شما و جنینی که در شکم دارید، باشد، بنابراین اگر دچار هرگونه ناراحتی قلبی هستید، پیش از بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
افتادگی دریچه میترال، مشکل شایع و خوشخیمی است اما میتواند در دوران بارداری تشدید شود و در زمان زایمان هم به مصرف آنتیبیوتیک نیاز داشته باشد به خصوص اگر این پرولاپس با نارسایی دریچه میترال همراه باشد.
البته معمولا خانمهایی که مشکل پرولاپس دارند، میتوانند بارداری سالمی داشته باشند ولی بهتر است متخصص قلب و پزشک زنان در جریان این بیماری باشند تا به موقع اقدامهای پیشگیرانه برای حفظ سلامت مادر و جنین انجام شود.
ممکن است پزشک، مبتلایان به برخی از بیماریهای قلبی را از باردارشدن منع کند، چون بارداری بر سلامت آنها اثر میگذارد. مشکلاتی مانند بیماری مادرزادی قلب، تنگیهای شدید دریچه میترال و آئورت، افزایش فشار ریوی، نارسایی قلبی با پمپاژ قلبی زیر ۴۰ درصد و نشانگان مارفان میتوانند سلامت مادر را در دوران بارداری تهدید کنند. حتی خانمهای مبتلایی که بارداری ناخواسته داشتهاند، گاهی به توصیه پزشک مجبور به سقط درمانی میشوند.
آیا قبل از باردارشدن باید از سلامت قلبم مطمئن شوم؟
نه، لزومی ندارد همه خانمها قبل از باردارشدن چکاپ قلبی شوند مگر اینکه نشانههایی مانند تپش قلب ناگهانی یا احساس درد و فشار روی قفسه سینه مثلا با بالارفتن از پلههای دوطبقه ساختمان داشته باشند. اگر علایم نگرانکنندهای مانند آنچه مثال زده شد، تجربه کردهاید، گرفتن یک نوار قلب و معاینه عادی و انجام اکو، خیالتان را راحت میکند و میتوانید با اطمینان از سلامت قلب، باردار شوید.
البته به کسانی که ریسک فاکتورهای بیماریهای قلب و عروق را دارند، مبتلایان به دیابت، فشارخون بالا، چربی خون، خانمهایی که سیگار میکشند و آنهایی که سابقه بیماریهای قلب و عروق در خانواده دارند، حتما توصیه میکنیم قبل از بارداری مشاوره قلبی انجام دهند.
از آنجا که سن ازدواج و بارداری بالا رفته، بهتر است اعضای این گروههای در معرض خطر قبل از باردارشدن حتما از سلامت قلبشان مطمئن شوند.
اگر مشکل کمخونی یا فشارخون داشته باشم آیا بارداری سالمی خواهم داشت؟
به دلیل حالت فیزیولوژیک و طبیعیای که آن را «کمخونی بارداری» نامیدیم، بدن طی بارداری دچار کمخونی خواهد شد پس اگر کمخون باشید و قبل از بارداری درمان نشوید، این مشکل تشدید خواهد شد.
بهتر است از نظر تنظیم فشارخون قبل از بارداری تحتنظر پزشک باشید چون مصرف برخی داروهای فشارخون طی بارداری ممنوعیت دارد. به علت کاهش مقاومت عروقی، مشکل فشارخون در نیمه دوم بارداری نمایان میشود و گاهی خطر مسمومیت بارداری هم به وجود میآید. احتمال ابتلا به مسمومیت بارداری در سنین بالا بیشتر میشود به خصوص اگر پرفشاری خون در خانوادهتان ارثی باشد.
برای تپش قلبم «پروپرانولول» مصرف میکنم. آیا این دارو در بارداری منع مصرف دارد؟
داروی پروپرانولول از داروهایی است که مصرف آن در دوران بارداری کاملا ممنوع نیست اما برای بارداری به قانون همه یا هیچ معتقدیم که میگوید بهتر است هیچ دارویی مصرف نشود مگر آنهایی که پزشک تجویز و با توجه به شرایط بارداری، دوز آنها و نوعشان را تعیین کرده است. این دارو بهتر است مصرف نشود چون ممکن است در جنین باعث عقبافتادگی رشد، افت قندخون و کاهش ضربان قلب شود.
معمولا وقتی به مادر اطمینان داده میشود مشکلی سلامت او و جنیناش را تهدید نمیکند، نیازی به مصرف هیچ دارویی نیست البته اگر مادر از خستگی و تپش قلب احساس کلافگی کند، بهتر است دارویش را مصرف کند که اغلب هم بعد از نیم ساعت این حالتها بهبود پیدا میکنند. خانمهایی که بدون توصیه پزشک و خودسرانه دارو مصرف میکنند، حتما باید این نکته را بدانند که مصرف هر دارویی در دوره بارداری به خصوص در ۳ ماهه اول که اعضای حیاتی جنین درحال تکامل و شکلگیری هستند، ممنوعاست.