باز شدن دهانه رحم

توسط
نی نی تایم
-
باز شدن دهانه رحم
بعضی خانم‌ها ممکن است زایمان زودرس و بعضی دیگر زایمان دیررس داشته باشند. در حالت طبیعی و نرمال،‌ بعد از هفته ۳۸ یا ۳۹ بارداری، دهانه‌ی رحم برای زایمان طبیعی باز می‌شود. ما در این مطلب به طور کامل راجع به این موضوع توضیح داده ایم, با ما تا پایان همراه باشید.
 
 
خیلی از خانم‌ های بارداری که هفته‌ های آخر بارداریشان را سپری می‌کنند  و تصمیم گرفته‌اند تا بچه‌شان را به‌ طور طبیعی به دنیا بیاورند،‌به شدت کنجکاوند تا بدانند برای اینکه زایمان طبیعی خوبی داشته باشند، دهانه‌ رحمشان تا چه اندازه‌ای باز می‌شود؟ آیا دهانه‌ی رحم در هنگام زایمان باز می‌شود و یا کمی قبل از زایمان؟ به همین بهانه به گفتگو با دکتر فاطمه سمامی، جراح و متخصص زنان و زایمان و دارای برد تخصصی، پرداختیم.

دکتر سمامی،‌درباره‌ی باز شدن دهانه‌ی رحم برای زایمان طبیعی می‌گوید:« باز شدن دهانه‌ی رحم در همه‌ی خانم‌ ها یکسان نیست و فرق دارد. خانم‌ هایی که قبلا یک‌ بار زایمان طبیعی داشته‌اند، ممکن است از همان ابتدای بارداری دهانه‌ی رحمشان به اندازه‌ی ۱ تا ۲ انگشت باز باشد. اما خانم‌‌ های بارداری که قرار است برای اولین‌ بار زایمان کنند معمولا زمانی که در فاز زایمان قرار می‌گیرند، دهانه‌ی رحم‌شان اندازه ۳ انگشت باز می‌شود و در این حالت درد زایمان هم دارند. در بعضی موارد کسانی که برای اولین‌ بار زایمان می‌کنند، دهانه‌ی رحم‌شان دیرتر باز می‌شود.»

دکتر سمامی درباره باز شدن دهانه‌ رحم و ارتباط آن با درد‌ های زایمانی می‌گوید:« معمولا در بیشتر موارد، خانم‌هایی که برای اولین‌ بار زایمان می‌کنند، پس از هفته‌ی ۳۶ و شروع درد‌های زایمانی کاذب، دهانه‌ی رحم‌شان کم‌ کم باز می‌شود اما هنوز در فاز فعالیت‌های زایمانی قرار نگرفته‌اند. اما در هفته‌ های آخر و زمانی که خانم‌ های باردار در فاز فعالیت‌های زایمانی قرار می‌گیرند، دهانه‌ی رحم‌شان حداقل تا ۳ انگشت باز شده، درد‌های زایمانی دارند و انقباضات رحمشان خبر از این می‌دهد که حداقل تا چند ساعت بعد زایمان می‌کنند.»

open-cervix

دکتر سمامی با بیان این که بسته به وضعیت جسمانی و ساختار بدن، خانم‌ها روند زایمانی متفاوتی دارند می‌گوید:« بعضی خانم‌ ها ممکن است زایمان زودرس و بعضی دیگر زایمان دیررس داشته باشند. در حالت طبیعی و نرمال،‌بعد از هفته ۳۸ یا ۳۹ بارداری، دهانه‌ی رحم برای زایمان طبیعی باز می‌شود. در صورتی که در زایمان‌ های زودرس، بعد از ۳۶ هفتگی دهانه‌ی رحم ممکن است ۱ تا ۲ سانتی‌متر باز شود و حتی در بعضی موارد در هفته ۳۰ بارداری هم ممکن است که دهانه‌ی رحم تا ۲ سانتی‌متر باز شود.»

هر چقدر زمان بارداری طولانی شود، دهانه‌ رحم دیرتر باز می‌شود به‌ طوری که ممکن است تا هفته‌ی ۴۰ هم دهانه‌ی رحم باز نشود. به همین دلیل دکتر سمامی توضیح می‌دهد:« بعضی از خانم‌ها دهانه‌ی رحمشان سفت است و برای زایمان طبیعی باز نمی‌شود به همین دلیل برای باز شدن دهانه‌ی رحم این خانم‌ها از دارو‌های مخصوصی برای نرم کردن دهانه‌ی رحم استفاده می‌شود.

اما اگر دهانه‌ی رحم این خانم‌ ها به این دارو‌ها هم جواب نداد، او را برای انجام عمل سزارین به اتاق عمل می‌فرستند. همچنین در مواردی که زایمان خانم‌ها با وجود درد‌های زایمانی خوب، پیشرفت نکند، آن ها را برای سزارین راهی اتاق عمل می‌کنند.»

خانم‌ ها با انجام ورزش‌ های ویژه دوران بارداری می‌توانند به باز شدن به‌ موقع دهانه‌ی رحم و روند زایمانشان کمک کنند. چون بعضی از خانم‌ هایی که تمام وقت در خانه در حال استراحت هستند، دهانه‌ی رحمشان برای زایمان به خوبی باز نمی‌شود و دچار مشکل می‌شوند.

 
open-cervix

گاهی باز نشدن دهانه‌ی رحم با بعضی از اختلالات و بیماری‌ ها ارتباط دارد. بر همین اساس دکتر سمامی می‌گوید:« در برخی از بیماری‌ ها، بافت همبند دهانه‌ی رحم بسته است و یا در زایمان قبلی عمل سرکلاژ انجام داده‌اند که به دنبال آن یک حلقه‌ سفت در دهانه‌ی رحمشان مشاهده می‌شود. بنابر‌این برای این خانم‌ها یا از دارو‌های مخصوص برای شل شدن دهانه‌ی رحم استفاده می‌شود و یا آ نها را سزارین می‌کنند. به‌ هر‌ حال باز شدن  دهانه‌ی رحم به بافت آن و مچنین ساختمان لگن خانم‌ ها مربوط می‌شود.»

دکتر سمامی به همه‌ی خانم‌ های باردار توصیه می‌کند:« مهم‌ترین نکته برای یک زایمان راحت به ویژه زایمان طبیعی، تصمیم‌ گیری و آمادگی کامل یک خانم برای آن زایمان است. چون آرامش روحی و همکاری مادر در پیشرفت روند زایمان بسیار مهم است و بر روی باز شدن دهانه‌ی رحم تأثیر می‌گذارد. در موارد زیادی مشاهده شده زنانی که از همان ابتدای زایمان داد و فریاد راه می‌اندازند زایمان سختی خواهند داشت.»

 
فرآیند زایمان معمولاً به سه مرحل تقسیم می شود :
مرحلۀ اول :
از زمان شروع دردهای زایمانی تا باز شدن کامل دهانۀ رحم
مرحلۀ دوم :
از باز شدن کامل دهانۀ رحم تا خروج نوزاد
مرحلۀ سوم :
از خروج نوزاد تا خروج جفت.
 
 مرحله اول:
مرحله اول نیز سه قسمت دارد :
درد های ابتدایی
دردهای فعال
مرحلۀ انتقالی
تمامی مرحلۀ اول ممکن است ۱۲-۱۴ ساعت برای شکم اول ها و ۵-۶ ساعت برای مادرانی که قبلاً هم زایمان کرده اند طول بکشد. نیروی انقباضات رحمی ، دهانۀ رحم را باز می کند و میزان این باز شدن معمولاً با سانتیمتر بیان می شود که در معایتۀ داخلی که با یک یا دو انگشت صورت میگیرد، تعیین می شود.
باز شدن کامل دهانۀ رحم ۱۰سانتی متر می باشد.
 
open-cervix
دردهای ابتدایی :
از شروع انقباضات واقعی زایمانی تا هنگامی که دهانۀ رحم ۴ سانتی متر باز شده باشد می باشد . دهانۀ رحم علاوه بر باز شدن ، نازک هم شده است . این قسمت معمولاً از همۀ مراحل قابل تحمل تر می باشد. و از آن جایی که این قسمت از مرحلۀ اول حدود ۶ ساعت طول میکشد ، بسیاری از خانم ها ترجیح می دهند این مرحله را در منزل به سر ببرند . باز شدن دهانۀ رحم در این مرحله بسیار کندتر از مرحلۀ بعدی است.
 
برای مثال برای عبور ۲ سانتی متر به ۴ سانتی متر زمان بسیار بیشتری می برد تا این که از ۶ سانتی متر به ۸ سانتی متر بروید ، هر چند که در هر دو ، ۲ سانتی متر پیشرفت کرده اید.
درد های فعال :
از زمانی ست که دهانۀ رحم ۴ سانتی متر باز شده تا هنگامی که به ۷ سانتی متر برسد . وقتی که دهانۀ رحم ۶ سانتی متر باز شد ، انقباضات بسیار قوی تر گردیده اند و دفعات آن ها نیز بتدریج افزایش می یابند و زمان بیشتری به طول می انجامند.
برای مثال هر دو دقیقه یک انقباض ۶۰ ثانیه ای ممکن است رخ دهد . در این مرحله احتمالا ًاحساس گرمی می کنید ، دهانتان خشک می شود ، کمی خسته می شوید و کمرتان نیز درد می گیرد .
 
بهتر است مرتب تغییر وضعیت بدهید ولی به پشت نخوابید . مرتب ادرار کنید( ساعتی یکبار ) و در صورت امکان حولۀ گرمی به کمرتان بگذارید . صورتتان را بشویید ( برای رفع احساس گرما ) و نفس های عمیق بکشید.
 
open-cervix
مرحلۀ انتقالی :
زمانی است که دهانۀ رحم ۸ سانتی متر باز شد تا وقتی که به ۱۰ سانتی متر برسد . این مرحله به عقیدۀ بسیاری زنان ، دردناک ترین مرحله است و البته خوشبختانه کوتاه ترین مرحله ( معمولاً ۹۰-۲۰ دقیقه طول می کشد ) در این مرحله احساس دفع مدفوع بشما دست می دهد و این نشان می دهد که سر جنین به راست رودۀ شما فشار می آورد و نزدیک زایمان هستید.
 
سایر علامت های این مرحله عبارتند از :
 
تحریک پذیری
نشانۀ خونی
لرز
تهوع و استفراغ
گرفتگی پا و تعریق ( البته ممکن است هیچ یک از این علامت ها را نداشته باشید ).
_سعی کنید بدنتان را شل کنید و نفس هایتان را سریع تر کنید.
_اگر احساس گیجی می کنید ، درون دست های بسته تان تنفس کنید.
_مرتب تغییر وضعیت دهید و در صورت نیاز هیچ اشکالی ندارد که سر و صدا کنید.
ناگهان یک احساس کاملاً متفاوتی به شما دست می دهد . شما یک فشاری در لگنتان حس می کنید و یک تمایل غیر قابل کنترل برای زور زدن به شما دست می دهد .اما اگر دهانۀ رحمتان ۱۰ سانتی متر باز نشده باشد نباید زور بزنید چرا که باعث صدمه زدن به دهانۀ رحم خود می شوید.
 
open-cervix
با فشارهای شما و انقباضات رحمی ، سر جنین پایین تر می آید و به کف لگن فشار وارد می کند بطوری که با عضلات خارجی این ناحیۀ لگن ، بنام پرینه ، مماس می گردد . همچنان که سر جنین به آرامی پرینه را متسع می سازد ، شما هم یک احساس ناراحت کننده کشیدگی و سوزش در این منطقه می کنید . خوشبختانه این احساس فقط لحظه ای است چون که فشار سر جنین به پرنیه یک نوع بی حسی طبیعی ایجاد می کند .
 
این مرحله یک مرحلۀ بسیار بحرانی برای جنین شما می باشد. البته اینجا آخر کار نیست ممکن است این مرحله طولانی شود و تا خروج کامل جنین ۹۰ دقیقه طول بکشد ولی معمولاً کوتاه تر است مخصوصاً اگر در این مرحله عمل چیدن پرنیه ( اپیزیاتومی ) توسط ماما یا پزشک صورت گیرد که باعث می شود مرحلۀ دوم سریع تر انجام شود و فشار کمتری به سر جنین وارد گردد و از پارگی احتمالی عضلات این ناحیه ( که ترمیم آن ها نیز مشکل تر می باشد ) جلوگیری کند.
بعد از اتمام مرحلۀ سوم ، با انجام چند بخیه اپیزیاتومی ترمیم می شود . معمولاً در همۀ شکم اول ها این اقدام ( اپیزیاتومی ) صورت می گیرد و اکثر شکم دوم ها نیز بی بهره نیستند ولی شکم سوم ها به بعد معمولاً احتیاجی به این عمل ندارند چرا که عضلات پرنیه شل تر شده اند و مقاومت چندانی در مقابل عبور جنین نشان نمی دهند و مرحلۀ خود به خود سریع تر صورت می گیرد .
 
 جنین در این مرحله چگونه است ؟
 
با شروع و پیشرفت دردهای زایمانی ، سر جنین ( که در روزها یا هفته های آخر بارداری وارد لگن شده بود ) به عریض ترین قسمت لگن حرکت می کند و در این حین مرتب تغییر وضعیت می دهد و می چرخد و البته به مثانه و راست رودۀ شما بیشتر فشار وارد می شود.
در طی زایمان و بیشتر در مرحلۀ دوم ، جمجمۀ جنین تحت فشار بدن شما قرار می گیرد و بطور مرتب تغییر شکل می دهد. به همین علت اگر سر نوزادتان کشیده به نظر می رسد و یا قسمتی از آن به نظر تغییر شکل یافته می رسد ، نگران نباشید چون این حالت به علت همین فشارهای لگن به سر جنین ایجاد شده است و بعد از یکی دو روز کاملاً برطرف می شود.
open-cervix
استخوان های جمجمۀ جنین در همه جا کاملاً سفت نشده اند و نقاط نرمی بنام فونتانل و یا ملاج در جلو و پشت سر نوزاد وجود دارند .این نقاط نرم به استخوان های جمجمه اجازه می دهند که برخی نقاط بر روی هم بخوابند و در مجرای زایمانی بهتر جای گیرند.
به طور طبیعی نوزاد با سر به دنیا می آید . البته می تواند با پاها ، باسن ، صورت و ابرو ( حالتی بین سر و صورت ) نیز به دنیا بیاید ولی مطلوب ترین حالت همان حالت سر می باشد و از حالت های مختلف سر ، حالتی بهتر و شایع تر از بقیه است که صورت به پشت مادر باشد.
زایمان نوزاد با پاها ( بریچ ) تقریباً ۳% کل زایمان ها را تشکیل می دهد . در این حالت البته زایمان طولانی تر و مشکل تر خواهد بود ( مخصوصاً درد کمر ) . زایمان طبیعی در این حالت هم برای شما دردناک تر خواهد بود ، هم برای جنین پر خطرتر و البته برای ماما یا پزشکتان هم مشکل تر. بیشتر حالت های بریچ را سزارین می کنند ( مخصوصاً در شکم اول ها و شکم دوم ها ).
 
 مرحلۀ دوم : تولد نوزاد
 
برای زایمان احتمالاً شما را به اتاق زایمان و تخت زایمان راهنمایی می کنند ( گاهی با برانکارد می برند ) . احتمالاً تخت زایمانی را در مطب ماما یا پزشکتان دیده اید ، بیشتر شبیه به صندلی بزرگ و بلندی است که دو پایه در انتها دارد که پاهای شما را روی آن ها قرار می دهند. ناحیۀ تناسلی شما با مواد ضد عفونی کننده شسته می شود و روی شکم و پاهایتان پارچه های استریلی پهن می گردد.
هنگامی که دهانۀ رحمتان ۱۰ سانتی متر باز شد ، ماما یا پزشکتان به شما می گوید که می توانید به طرف پایین زور بزنید ( معمولاً بطور ناخود آگاه چنین احساسی را خواهید داشت ) . بهتر است زور زدن شما همراه با یک بازدم آهسته باشد. بیش از ۶-۵ ثانیه نفستان را حبس نکنید . در صورتی که پس از ۳۰ دقیقه پیشرفتی نکرده اید و جنین نزول نکرده است ( پایین نیامده است ) ، وضعیت سر پا نشستن نیز می تواند کمک کند.
نزول جنین در مجرای زایمانی به کمک فشارهای شما و انقباضات ماهیچه های شکمی و دیافراگم ( عضله کف قفسه سینه ) صورت می پذیرد . هر چند این مجرا حدود ۱۰ سانتی متر بیشتر نیست ولی ممکن است ۲۰ دقیقه تا دو ساعت ( در زایمان های مشکل ) طول بکشد تا او این مسیر را طی کند.
 
open-cervix
هنگامی که سر جنین کاملاً پایین آمد و به پرنیه فشار آورد ، اپیزیاتومی می تواند انجام گیرد . آخرین انقباض قبل از زایمان سر ، احتمالاً باعث یک احساس سوزش و کشیدگی می شود.
 
بعد از تولد سر ، یک شانه و سپس شانۀ بعد و بلافاصله بقیه بدن به دنیا می آید . قسمت مشکل زایمان در درجۀ اول همان سر می باشد . زایمان شانۀ اول نیز مقداری ایجاد درد می کند اما بقیۀ بدن تقریباً به بیرون لیز می خورد . معمولاً دهان و بینی نوزاد تمیز می شود و شما برای اولین بار صدای گریۀ او را می شنوید ( که هیجان انگیزترین مرحلۀ زایمان و حتی عمرتان می باشد !) در این مرحله نوزاد هنوز از طریق بند ناف به شما متصل است.
ماما یا پزشکتان بند ناف را در دست می گیرد و هنگامی که ضربان آن تمام شد اول با دو پنس آن را می بندد و سپس می چیند . سپس یک گیرۀ پلاستیکی در فاصلۀ ۳-۲ سانتی متری شکم نوزاد ، بر روی بند ناف می بندد و بقیۀ آن را می چیند.
open-cervix
از عجایب خلقت است که پس از آن همه سختی و درد و خستگی و احتمالاً بی خوابی ، با تولد نوزاد ، تقریباً همۀ دردها از بین می روند .بخصوص هنگامی که نوزاد کوچک و قشنگ تان را ( که ۹ ماه در انتظار دیدارش بودید ) می بینید ، همۀ درها حتی فراموش می شوند ! البته توجه دارید که کل مدت دردهای ناراحت کننده زایمان طبیعی شاید به اندازۀ مدت یک دندان درد ساده باشد ! ولی متأسفانه همیشه آن چنان از درد های زایمانی و شدت و مدت آن ها نقل شده است که باعث وحشت مادران جوان می گردد.
 فورسپس و واکیوم ( زایمان با دستگاه)
برخی مواقع ممکن است دردهای زایمانی به خوبی پیشرفت کند ولی در انتها خروج جنین با کمی اشکال مواجه شود و یا از این لحاظ مشکلی نباشد منتها به علت زجر جنین و یا حالت اضطراری دیگری خروج سریع جنین اجباری باشد.
در این حالت ممکن است پزشکتان تشخیص دهد که استفاده از فورسپس و یا واکیوم بهتر از اجرای سزارین باشد و البته در بسیاری از موارد هم همینطور است و عوارض آن ها کمتر سزارین می باشد ، البته تنها هنگامی که شرایط استفاده از این وسایل وجود داشته باشد که این تشخیص را باید به عهده پزشکتان بگذارید .
 یک فاکتور مهم در هنگام به کار بردن هر دو وسیله این است که باید شرایط اجرای سزارین اورژانس مهیا باشد چرا که ممکن است از این وسایل نتیجه به دست نیاید و بیمار فوراً باید تحت عمل سزارین قرار گیرد . احتمال عدم موفقیت با واکیوم بیشتر از فورسپس می باشد و ایجاد ضربه به پوست سر جنین بیشتر است.
مسأله ای که حائز اهمیت است این است که اگر به پزشکتان اعتماد دارید ، مطمئن باشید او فقط در جایی که لازم و ضروری است از فورسپس و یا واکیوم استفاده می کند و همیشه سلامت شما و نوزادتان را نسبت به همه چیز ارجح می داند.
open-cervix
مرحلۀ سوم : خروج جفت
جفت عضوی است که در طول حاملگی به دیوارۀ رحم متصل است و از طریق بند ناف به جنین وصل می باشد . مسئولیت تغذیه و اکسیزن رسانی به جنین و دفع ضایعات جنین به عهده جفت می باشد. پس از تولد نوزاد ، انقباض رحم متوقف می شود و می تواند پس از آن همه فعالیت کمی استراحت کند. پس از چند دقیقه دوباره منقبض می شود. این انقباضات جفت را از دیوارۀ رحم جدا کرده و آن را به بیرون هدایت می کنند که معمولاً با خروج مقداری خون نیز همراه می باشد.
پس از خروج جفت ، ماما یا پزشکتان اقدام به ترمیم اپیزیاتومی می کند ( در صورتی که انجام شده باشد ) بخیه ها را با نخ های قابل جذب انجام می دهند که در عرض ۲۰-۱۵ روز جذب می شوند . نوزادتان کاملاً بررسی می شود و به شما داده می شود.
بهتر است هر چه زودتر او را شیر دهید. این کار هم ارتباط عاطفی نوزاد و مادر را تقویت می کند ، هم جریان شیر زودتر برقرار می شود و هم رحم زودتر به حالت اولیه بر می گردد ( به علت هورمون های مترشحه در اثر مکیدن پستان ).
open-cervix
حداقل تا دو ساعت در زایشگاه خواهید ماند و ماما یا پرستار آن بخش، خونریزی رحمی شما را کنترل می کند . در صورتی که رحم شما منقبض شد و خونریزی تان کنترل گشت ، شما را به اتاقتان در بخش منتقل می کنند . هر چند پس از آن همه تلاش احساس خستگی می کنید ولی احتمالاً برای خوابیدن بیش از اندازه هیجان زده هستید و بعد از خبر دادن به فامیل و آشنایان حتماً بیشتر از هر کاری تمایل دارید عضو جدید خانواده تان نگاه کنید و او را تجلیل نمایید و البته هر کسی هم به دنبال شباهت تازه وارد عزیز با خود می باشد .

مقالات مرتبطبیش از نویسنده

پاسخ ترک

Please enter your comment!
Please enter your name here