افرادی که دچار تیک هستند بخوانند
در این مقاله خواهید خواند که چطور افرادی که تیک دارند میتوانند براین مشکل فایق شوند . البته برخی تیک‌ها چندان مهم نیستند، اما برخی آنقدر شدید می‌شوند که شخص را از زندگی و کار می‌اندازند و البته آن تیک‌های شدید وقتی رخ می‌دهد که انسان تیک‌های اولیه را درمان نکند.
مشکل تیک پیدا کردن صورت در کودکان
تیک پیدا کردن در کودکان می تواند چند روز بعد از عفونت چرکی گلو رخ دهد. خانواده‌ها باید بدانند در صورت مشاهده چنین مشکلی خیلی سریع باید به روانپزشک یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند چرا که ممکن است ایجاد شدن این تیک به علت اثر منفی عفونت به بخش‌هایی از مغز باشد.
تیک یکی از بیماری‌های حرکتی و روانپزشکی است که واضحا به خاطر ایجاد مشکل در بخش‌هایی از مغز است.
همراهی تیک با وسواس
وسواس از جمله مهم‌ترین مشکلاتی است که در بسیاری افراد در کنار تیک دیده می‌شود. همراهی تیک با وسواس می‌تواند نشان‌دهنده لزوم مراجعه زودهنگام به روانپزشک و لزوم درمان دارویی مناسب در اسرع وقت باشد. تعداد قابل توجهی از مبتلایان به وسواس مزمن و آزادهنده دچار تیک نیز هستند که مشکل این بیماران را دو چندان می‌کند.
علت تیک چیست؟
تیک یکی از بیماری‌های حرکتی و روانپزشکی است که واضحا به خاطر ایجاد مشکل در بخش‌هایی از مغز است.در واقع بخشی از مغز که مسئول کنترل حرکات اضافی است عملکرد مناسبی در این بیماران ندارد و هم‌اکنون واضح است که فشارهای روانی اجتماعی در ایجاد این اختلال نقش زیادی ندارند و علت اصلی این مشکل، جسمی است.
تیک و عفونت گلو
تعدادی از کودکانی که دچار تیک می‌شوند شروع مشکلشان چند روز پس از یک گلودرد چرکی است. خانواده‌ها باید بدانند در صورت مشاهده چنین مشکلی خیلی سریع باید به روانپزشک یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند چرا که ممکن است ایجاد شدن این تیک به علت اثر منفی عفونت به بخش‌هایی از مغز باشد.
آیا تیک در اختیار فرد است؟
بسیاری از خانواده‌ها تیک را رفتاری نمایشی و از سر لجبازی فرد می‌دانند و می‌گویند «چطور است که بعضی وقت‌ها تیک دارد و بعضی وقت‌ها تیک ندارد؟» تیک به‌طور کامل غیر ارادی نیست اما فرد تنها می‌تواند گاهی به مدت کوتاهی جلوی آن را بگیرد ولی نهایتا در اکثر موارد پس از این مدت کوتاه، تیک با شدت و تعداد بیشتر رخ می‌دهد.
از طرف دیگر تیک در مواردی از جمله شرایط پر اضطراب مانند حضور در جمع و شروع دوران امتحانات و همچنین قرار گرفتن در آب و هوای نامناسب تشدید پیدا کند و عملا والدین در صورت توجه بیشتر و انتقال نگرانی خود به کودک ممکن است منجر به افزایش تیک در او شوند.
تیک به‌طور کامل غیر ارادی نیست اما فرد می‌تواند گاهی به مدت کوتاهی جلوی آن را بگیرد.
آیا همه تیک‌ها نیازمند درمان هستند؟
خیر. تیک دربسیاری از موارد گذرا، کوتاه مدت و غیر قابل مشاهده است و عملا تنها خود فرد و افراد بسیار نزدیکش از آن مطلع هستند. چنین تیکی اگر همراه با بیماری دیگر از جمله وسواس و متعاقب عفونت چرکی نباشد نیازمند درمان و حتی مراجعه به روانپزشک نیست. در مورد چنین تیک‌هایی بهترین کمک به بیمار بی توجهی به تیک است.
اما تیک اگر منجر به مشکل در روابط اجتماعی فرد شود و برای خود وی ناراحت‌کننده باشد یا این که منجر به درد در بدن فرد شود نیازمند مراجعه به روانپزشک و درمان در اسرع وقت است.
تیک چیست؟
«تیک» عبارت است از حرکات تکرار شونده و تقریبا ثابت عضلات بدن که به صورت تقریبا غیر ارادی ایجاد می‌شود.این حرکات که معمولا در دوران کودکی و سنین مدرسه برای اولین‌بار خود را نشان می‌دهند حدود ۷ درصد کودکان را در مقطعی به خود مبتلا می‌کنند.
براساس این که این حرکات در کدام دسته از عضلات ظاهر شوند میتوانند تیک حرکتی یا تیک صوتی را ایجاد کنند. شایع‌ترین تیک، بستن چشم‌هاست که معمولا دو طرفه است اما می‌تواند به صورت یک طرفه هم دیده شود. حدود ۳ درصد جمعیت عمومی هم به‌طور مزمن دچار حداقل یک تیک هستند.
دارو، درمان اصلی اختلال تیک
اما افرادی که به علت تیک به روانپزشک مراجعه می‌کنند خوشبختانه با درمان، که بخش اصلی آن درمان دارویی است در بسیاری از موارد درمان می‌شوند. خوشبختانه در حال حاضر داروهای کم عارضه و موثری برای درمان تیک وجود دارد که میتوانند به فرد کمک کنند.
البته در کنار درمان دارویی، درمان‌های رفتاری نیز میتوانند به این افراد کمک کنند تا فرد بتواند بدون مزاحمت یک حرکت اضافی دردسرساز از ادامه زندگی لذت ببر
مهم‌ترین عامل ایجاد تیک: فشارهای عصبی!
بلاشک مهم‌ترین دلیل ایجاد تیک در اشخاص، فشار عصبی یا همان فکر و خیال بیش از حد است.
بنابراین ما باید در مورد این صحبت کنیم که:
چه چیزهایی شما را تحت فشار عصبی و نتیجاً تیک گرفتن قرار می‌دهد؟
۱- چیزهایی که می‌خورید!
می‌دانید که علما می‌گویند: شما آن چیزی هستید که می‌خورید! یعنی آنچه می‌خورید، شما را می‌سازد!
در مورد این موضوع در مطلب «خودتان را بهتر بشناسید تا بهتر زندگی کنید» صحبت شده است. در کل به نظر می‌رسد اکثر افرادی که دچار تیک عصبی می‌شوند، دارای طبع سودایی باشند. (افرادی معمولاً لاغرتر و جوشی و …)
راه حل: اگر فکر می‌کنید، سودایی هستید، از خوردن چیزهایی که آن طبع را تقویت کند بپرهیزید.
۲- مهم بودن دنیا در نگاه شخص و اهمیت بیش از حد به دنیا
گفته‌اند: حبُّ الدنیا رأسُ کلِ خطیئه (حب دنیا، سردسته‌ی همه اشتباهات است) اما شما می‌توانید بخوانید: حب دنیا سردسته همه بیماری‌هاست!
چقدر احادیث جالبی داریم در مذمت «اهمیت بیش از حد به دنیا»! (خواندن کتاب بی‌نظیر «مفاتیح الحیاه» را فراموش نکنید)
امام علی (علیه السلام) فرمود: دنیا مانند خورشید است، هر کس با آن راهش را روشن کرد، به مقصد رسید اما هر کس به آن خیره شد، کور شد!
پس، راه حل: مطالعه کتب در مذمت دنیا، مسافرت، نماز جماعت در مساجد مختلف (که گفته‌اند سیاحت مؤمن، گردش در مساجد مختلف است) و…
۳- یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد تیک: اهمیت دادن به نگاه مردم:
البته این هم زیرمجموعه مورد قبل است. حب دنیا فقط پول‌پرستی نیست! اهمیت دادن به نگاه مردم است.
راه حل؟
اگر نگاه مردم برایتان مهم است، به آن‌ها نگاه نکنید!
پس در این موارد، اگر نگاه آن‌ها برایتان مهم است، به آن‌ها نگاه نکنید!
راه حل بهتر این است: به این فکر کنید که بر فرض موهایتان شکسته باشد! بر فرض یقه‌ی لباستان فلان جور باشد… بر فرض هر مشکل دیگری… مگر «عزت» دست مردم است!؟ إنًّ العِزهَ للهِ جمیعاً (تمام عزت به دست خداست!)
۴- گاهی نوع ظاهر شما باعث تیک می‌شود!
اگر بگویم که مهم‌ترین دلیل ایجاد تیک به ویژه در جوانان همین است، اشتباه نکرده‌ام. اکثر اوقات شخص برای خود ظاهری انتخاب می‌کند که باعث ایجاد تیک می‌شود.
نوع لباس پوشیدن شما باعث ایجاد تیک می‌شود
یا مثلاً ممکن است در یقه‌ی لباس شما یک مو باشد که تیزی آن به گردنتان می‌رود و هر بار مجبور باشید سرتان را جلو بیارید که آن تیزی اذیتتان نکند. سریعاً آن‌را رفع کنید…
یا مثلاً لباسی می‌پوشید که پاچه‌هایش بلند است یا کمربند آن شل است و دائم باید آن‌را بالا بکشید. مثلاً من در ویدئوهایی که در مطالب قبل از مهدی‌رضا در حین بازی گرفتم، متوجه شدم که او در حین بازی، چند بار شلوارش را بالا می‌کشد! خیلی سربسته به خواهرم گوشزد کردم که ظاهراً شلوارهایی که برای مهدی‌رضا انتخاب می‌کنی بلند است یا کمر آن محکم نیست. حواست باشد… (این هم خودش بحث دارد که نکند طوری بگویی که حساس شود، همین حساس شدن روی یک چیز خودش مشکل‌زا می‌شود. باید خیلی عادی و زیرکانه شرایط را عوض کرد)
۴- مراودت با افرادی که تیک دارند باعث ایجاد تیک می‌شود
خیلی از اوقات همین که شما به تیک داشتن فکر می‌کنید، تیک می‌گیرید! مثل همین حالا که دارید این مطلب را می‌خوانید و دائم حواستان به این است که نکند من هم تیک دارم و الان دارید احساس می‌کنید تمام بدنتان تیک دارد!! حالا فکر کنید یک نفر در زندگی شما باشد که تیک داشته باشد و دائم جلو شما باشد! یا مثلاً یک مدرس داشته باشید که تیک دارد! شما هم ممکن است به مرور تیک بگیرید.
راه حل؟
اگر می‌دانید برای شما این قضیه خطرناک است، اگر ممکن است ارتباطتان را با آن شخص کمتر کنید. مثلاً اگر مدرستان است، اگر ممکن است مدرس دیگری انتخاب کنید.
۵- ابزار اطراف شما ممکن است باعث ایجاد تیک شود
مثلاً تسبیح یا خودکار و امثالهم اگر می‌دانید که دارد روی حرکات ناخواسته شما تأثیر می‌گذارد، سریعاً آن‌را از جلو چشمتان دور کنید.
البته این نکته هم باید گفته شود که این حرکات همیشه نشانه تیک نیست. ما باید نگاهمان را هم به تیک تغییر دهیم! گاهی همین که شما به دیگران به اشتباه طوری نگاه کنید که تیک دارد، گناه بزرگی مرتکب شده‌اید! هر چیزی تیک نیست! مثلاً گرداندن تسبیح یا حتی برداشتن خودکار و زدن روی میز به طور مداوم، اکثر اوقات تیک نیست! بلکه همان چیزی است که قبلاً اشاره کرده بودم: «کار تکراری انجام دهید تا آرام شوید!» و «توجه در تکرار است» ی
۶- برخی گناهان باعث ایجاد تیک می‌شود
آن حدیث ترسناک را پیش از این هم گفته بودم: «هر گناهی که انسان انجام می‌دهد بخشی از عقلش از بین می‌رود و هرگز برنمی‌گردد!» به این حدیث، خیلی فکر کنید! انواع گناهانی که ممکن است به آن دچار شویم را به یاد بیاوریم. هر کدام ممکن است عقل انسان را ضایع و زایل کند. بعد، کسی که عقلش درست کار نکند، دیگر متوجه تیک‌هایش نمی‌شود
راه حل؟ مشخص است! به دستورات دینمان با جان و دل گوش و عمل کنیم. (مطالعه دینی را در اولویت قرار دهیم که سعادت دنیا و آخرت در آن است)
۶- وسواس ممکن است تیک نیز به همراه داشته باشد
شاید بدترین دردی که ممکن است یکی دچارش شود، وسواس (و به ویژه وسواس فکری) باشد.
یا مثلاً یک نفر در تمیز بودن یک چیز شک دارد و دائم آن‌را می‌شوید.اگر از وسواس در دین رنج می‌برید، با یک جمله خیالتان را راحت کنم: ببینید، می‌دانید که معصومین فرموده‌اند: مؤمن باید بین خوف و رجاء باشد. یعنی هم از خدا بترسد و هم به او امید داشته باشد. شما در حالت عادی در حالت خوف باشید اما هر وقت آنقدر ترسیدید که مثلاً به خودتان گفتید نکند «ض» من غلط باشد و خدا قبول نکند، به «رجای خدا» فکر کنید… إن شاء الله که قبول است..
تیک در صحبت
خیلی از اوقات، افراد، تیک در صحبت دارند. هر یکی دو جمله یک بار می‌گویند «در واقع…»، «در حقیقت…»، «عرضم به حضور شما که…» و امثالهم.
راه حل؟
ـ کتاب‌های فنون سخنرانی را مطالعه کنید.
– گاهی نیاز است که انسان خودش یک بار سخنرانی یا صحبت خودش را ضبط کند و گوش کند و ببیند چه کلماتی را بیش از حد تکرار می‌کند و اگر ممکن است کمتر استفاده کند. (من برخی آموزش‌های ویدئویی خودم را شاید ده بار دیده‌ام!! و هر بار نوع بیان و مدیریت کلاس و… را بررسی کرده‌ام)
– اگر انسان به مطلبی که می‌خواهد ارائه دهد مسلط باشد و برای جمله به جمله‌اش برنامه‌ریزی کرده باشد، تیک نمی‌گیرد.
– معمولاً کسانی که حرفی برای گفتن ندارند یا به خاطر عدم تسلط یا تفکر مادی (که مخاطب را خیلی دست بالا تصور می‌کنند… روزی خود را دست مخاطب می‌دانند) دچار تیک در صحبت می‌شوند. (که نمونه بارز آن مناظره آقای احمدی‌نژاد با آقای موسوی بود. از یک‌جایی به بعد آقای موسوی به خاطر مسائلی که گفتم، تسلط خود را از دست داد و دائم از کلمه «چیز» استفاده کرد که یکی از دلایل شکستش در مناظره همین چیز بود!!)
– اگر بیش از وقتی که به شما داده شده مطلب آماده کنید، مطلب کم نمی‌آورید که بخواهید تیک بگیرید.
– موضوع دیگر اینکه: اگر شما برای سخنرانی آفریده نشده‌اید مجبور نیستید قبول کنید که سخنرانی کنید! حتی به نظر من شغلی که در آن سخنرانی زیاد است را قبول نکنید! مثل ریاست یا سخنگویی سازمان… مثلاً یک بنده‌ی خدایی در شهر ما از قیافه‌اش مشخص است که سواد و دانش کافی برای ریاست ندارد اما او را رئیس یکی از مهم‌ترین ادارات شهر کرده‌اند، خوب مشخص است که او وقتی می‌خواهد در یک مراسم سخنرانی کند، انسان از کلماتی که به کار می‌برد و نوع بیانش خنده‌اش می‌گیرد! خودش هم از استرس نزدیک است که وسط سخنرانی نفسش بند بیاید و …! خوب، انسان مگر مجبور است؟
از قرار گرفتن در موقعیت‌های تیک‌زا تا حد ممکن دوری کنید!
برخی افراد خودشان انگار خوششان می‌آید که تیک بگیرند! دائماً خودشان را در موقعیت‌های استرس‌زا قرار می‌دهند!
همه، تیک دارند
و اما، فراموش نکنیم که بالاخره هر کسی یک تیک عصبی (ضعیف یا قوی) دارد.
هنگام دیدن عیوب دیگران، به فکر عیوب خود بیفتید
بدترین رفتار یک انسان که بسیار بسیار در دینمان تقبیح شده، این است که انسان به دنبال کشف عیوب دیگران (سوتی گرفتن از دیگران) باشد و بدتر از آن اینکه آن‌را حتی به یک نفر دیگر بگوید! رفتار بسیار زشتی است که گاهی باعث می‌شود مثلاً یک نام زشت روی یک نفر گذاشته شود و آن شخص تا عمر دارد نتواند راحت زندگی کند! چند روز پیش دیدید که احسان علیخانی یک مهمان آورده بود که آن پسربچه‌ای که به خاطر استرس امتحان شفاهی تیک می‌گرفت نمی‌توانست به سؤالات پاسخ دهد و معلم نادانش فیلم گرفته بود و آن فیلم دست‌به‌دست شده بود تا جایی که آن بنده‌ی خدا مجبور شده بود از آن شهر برود و چه رنجی را خودش و خانواده‌اش تحمل کردند!
به محض اینکه در یک نفر تیکی دیدید، سریعاً چشمتان را به سمت دیگری برگردانید، هرگز او را دنبال نکنید که ببینید چه کار می‌کند و هرگز عیب او را برای کسی بازگو نکنید… در عوض برایش دعا کنید و برای اینکه به او فکر نکنید، یاد عیوب خود بیفتید!
پیامبر و حضرت علی علیهما السلام حدیثی با این مضمون دارند: خوشا به سعادت کسی که آنقدر مشغول رفع عیوب خودش است که فرصت توجه به عیوب دیگران را ندارد.
