متاسفانه بسیاری از نوزادان در اولین ماه های زندگی خود زمانی که در خواب بسر می برند، دچار مرگ بی دلیل می شوند.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد که با نام پزشکی (SIDS) شناخته می شود، به مشکلی گفته می‌شود که در آن نوزاد سالم بدون هیچ نشانه ای جان خود را از دست می‌دهد. این مسئله در اثر یک ناخوشی یا بیماری نیست و پزشکان و محققین پس از اجرای تحقیقاتی کامل نتوانستند یک علت را برای آن مشخص کنند.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد سومین علت مرگ نوزادان در کشور امریکا است که ۸ درصد از تمامی مرگ‌های نوزادان را تشکیل می‌هد. در کشور استرالیا هنوز معمول‌ترین نوع برای از دست رفتن نوزادان است و تحت تاثیر اجرای برنامه کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد تا ۸۵ درصد کاستی یافته است.
علت مرگ نوزادان در خواب (SIDS)
علت دقیق سندرم مرگ ناگهانی نوزادان ناشناخته است، اما احتمال دارد به ترکیبی از دلایل مرتبط باشد. برخی می‌گویند که نوزادان خاصی با بخشی از مغز خود مشکل دارند که تنفس و بیدار شدن از خواب را کنترل می‌کند و اکثرا این مسئله هنگام خواب روی می‌دهد. امکان دارد این مشکل هنگام شب در گهواره رخ دهد، اما همچنین می‌تواند طی یک چرت هر زمانی هنگام روز، در گهواره یا حتی در آغوش والدین اتفاق افتد.
سندرم مرگ ناگهانی نوزادان بیشتر در نوزادانی از مادرانی متداول است که سیگار می‌کشند یا هنگام بارداری در معرض دود سیگار قرار گرفته و نوزادانی که خودشان در معرض دود سیگار قرار داشته‌اند. سندرم مرگ ناگهانی نوزادان عمدتاً بین سن ۱و ۳ ماهگی معمول است و هر چه سن نوزاد بیشتر شود، خطر آن کاهش می‌یابد.
سندرم مرگ ناگهانی نوزادان می‌تواند هر خانواده‌ای را تحت تاثیر قرار دهد، اما برخی از نوزادان نسبت به دیگران بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
عوامل خطر شامل موراد زیر می‌شود:
- پسر بودن
- نوزاد نارس (قبل از هفته ۳۷ بارداری)
- وزن کم هنگام تولد (کمتر از دو و نیم کیلوگرم)
- دوقلو یا چند قلویی بودن
پیشگیری از مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)
انجمن سلامت اطفال امریکا برای کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد به والدین توصیه می کند تا به نکات زیر توجه بسیاری داشته باشند:
– نوزاد را همیشه به پشت بخوابانید
این یک عمل به تنهایی مهم ترین کاری است که باید برای پیشگیری از مرگ ناگهانی نوزاد انجام دهید. نوزادان در حدود ۵ یا ۶ ماهگی می توانند بچرخند و غلط بزنند. در این سن خطر مرگ ناگهانی نوزاد کاهش می‌یابد، زیرا او می تواند هنگام بروز مشکل در خواب، وضعیت خود را تغییر دهد و جابجا شود.
– سر نوزاد را هنگام خواب نپوشانید
نوزادتان را طوری روی تخت بخوابانید که پاهای او نزدیک به انتهای تخت قرار داشته باشد، تا او نتواند به زیر روکش تشک و ملحفه بغلتد. ملحفه یا پتو را بدن تا زیر شانه‌های او قرار دهید و گردن و سر او را باز بگذارید.
برای خواب شب و روز او، روی زمین یا گهواره یا تخت تمامی این نکات را رعایت کنید.
– تشک نوزاد نباید نرم باشد
از تشکی تخت و سفت استفاده کنید که پاکیزه بوده و کاملاً به اندازه گهواره باشد، بطوری که کناره های آن جای خالی باقی نماند. تشک‌های نرم
تشک های آبی
کیسه های پر از دانه‌ها
روکش های از جنس نرم و نازک
برای نوزاد مناسب نیستند.
– نوزاد را در اتاق خودتان بخوابانید
پژوهش‌ها نشان می‌دهند، بهتر است نوزادان زیر ۶ ماه در اتاق پدر و مادر بخوابند، اما نه در یک تخت و بستر مشترک. زیرا اتاق والدین امن‌تر است، بهتر است در ۶ ماه اول نوزادتان را در اتاق کودکان بزرگترتان نخوابانید. هرگز برای نوزاد از پتوی سنگین و کلفت استفاده نکنید.
– نوزاد را کنار خود نخوابانید
متخصصین معتقدند وقتی نوزاد در بستری با شخص دیگری می‌خوابند، خطر مرگ ناگهانی او در خواب دو برابر بیشتر می‌شود. بویژه اگر نوزاد زیر ۴ ماه سن داشته باشد، این خطر به میزان زیادی افزایش می‌یابد.
متخصصین توصیه می کنند تا یک سالگی نوزاد هنگام خواب او را در گهواره یا تخت خود در اتاق خواب خودتان بخوابانید. برخی از مادران احساس می کنند اگر نوزاد را کنار خود بخوابانند راحت تر می توانند شیردهی پستانی انجام دهند، اما فراموش نکنید که این راحتی ممکن است به قیمت جان فرزندتان تمام شود. بهتر است برای شیردهی در شب او را از تختش بلند کنید کنار خود شیر دهید و سپس به تخت خود بازگردانید.
هرگز نباید نوزاد را در تخت خود و کنار خود بخوابانید، زیرا در شرایط زیر خطر مرگ ناگهانی نوزاد در خواب چندین برابر می شود:
- اگر شما یا همسرتان سیگاری هستید
- اگر نوشیدن‌های الکلی مصرف کرده‌اید
- از داروهایی استفاده کرده‌اید که سرگیجه و خواب آوری دارند
- اگر خسته باشید
- اگر سن نوزاد کمتر از ۱ سال باشد
بیاد داشته باشید که ممکن است هیچ یک از شرایط بالا را نداشته باشید، اما باز هم اگر نوزاد را کنار خود و در تخت خود بخوابانید، خطر بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود دارد، زیرا این عارضه خطرناک گاهی بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق می افتد.
مهار سندرم مرگ نوزاد
نوزادانی که بر پشت خود می خوابند، احتمال مرگ آن ها به خاطر SIDS کمتر از بچه هایی است که روی شکم یا به پهلو می خوابند. نوزاد باید در کل زمان خواب خود یعنی هم برای چرت زدن و هم خواب شبانه به پشت بخوابد.
خطر بروز SIDS در آنهایی که عادت دارند به پشت بخوابند اما بعد در طول خواب برمی گردند و مثلا برای چرت زدن دمر می خوابند، خیلی بیشتر است.
آیا خطرناک ترین مکان برای خوابیدن فرزندتان کاناپه است؟
دانشمندان آمریکایی اعلام کردند، ۱۳ درصد ۹ هزار نوزادی که بین سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ به دلیل بروز سندرم مرگ ناگهانی جان داده اند، روی کاناپه خوابیده بودند.
“محققان آکادمی پزشکان متخصص اطفال آمریکا معتقدند با مطالعه و اجرای توصیه های زیر می توان احتمال بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را به حداقل رساند:
۱- نوزادی که خوابیده باید به صورت تاق باز قرار گیرد.
۲- نوزاد باید روی سطح صاف یا درون تختی ایمن و استاندارد بخوابد. هرگز او را روی کاناپه یا تشک های بادی بدون حفاظ قرار ندهید.
۳- تخت یا گهواره را با استفاده از اسباب بازی، بالشت، پتو، ضربه گیر و… ایمن کنید.
۴- ایمن ترین مکان برای خوابیدن نوزاد، تخت یا گهواره ای است که در اتاق خواب والدین قرار دارد.
اگر بچه ام را به پشت بخوابانم دچار خفگی نمی شود؟
خیر، بچه های سالم به طور طبیعی مواد مایع را بلعیده یا آن را با سرفه به بیرون می ریزند. این واکنشی است که همه افراد به طور طبیعی انجام می دهند. وقتی نوزادان به پشت می خوابند مایعات را بهتر قورت می دهند یا راحت تر بیرون می ریزند.
اگر نوزادم حین خواب روی شکم برگردد چه کنم؟
غلت زدن یک بخش طبیعی و مهم از رشد نوزاد شما محسوب می شود. اکثر نوزادان در سنین ۴ تا ۶ماهگی خودشان غلت زده و برمی گردند. اگر نوزاد شما حین خواب این کار را انجام می دهد، نیازی نیست که بروید او را به پشت برگردانید.
نکته:
حواس تان به این مسئله باشد کسی از نوزادتان مراقبت می کند روش های کاهش خطر مرگ نوزاد و سایر خطرات مرتبط با آن را می داند. این نکته را به خاطر داشته باشید؛ خوابیدن نوزادان به پشت، امن ترین حالت خواب برای آن هاست.
نقش مادران
برای کاهش خطرات مرگ نوزاد ، مادران باید:
- در دوران بارداری، اوضاع سلامت خود را مرتب چک کنند.
- سیگار نکشند یا از مواد مخدر در دوران بارداری یا بعد از زایمان استفاده نکنند.
- توصیه می شود در دوران بارداری و حتی زمانی که اطراف نوزاد هستید سیگار نکشید یا نگذارید دیگران سیگار بکشند.
- شیر مادر باعث کاهش خطر مرگ نوزاد می شود. این کار مزیت های فراوانی برای مادران و نوزادان به همراه دارد.
- به نوزادتان یک پستانک خشک بدهید که ترجیحا به سیم یا نخی وصل نباشد تا خطر مرگ نوزاد را در نوزاد کاهش دهید. اما نوزاد را مجبور نکنید تا از آن استفاده کند. اگر حین خواب، پستانک از دهان نوزاد به پایین افتاد، نیازی نیست که دوباره آن را برداشته و در دهان او بگذارید.
- پیش از گذاشتن پستانک به دهان نوزاد بگذارید تا آنجا که لازم است از شیر مادر بخورد.
- سعی کنید نوزاد حین خواب زیاد گرمش نشود. شاید بزرگسالان برای راحت تر خوابیدن از چند لایه لباس یا ملحفه استفاده کنند اما سعی کنید این کار را در مورد نوزادتان انجام ندهید و بیش از یک لایه لباس به او نپوشانید.
- دمای اتاق را در سطحی نگه دارید که برای یک فرد بزرگسال دمای مطلوبی محسوب می شود.
- از محصولاتی که مدعی هستند خطر مرگ نوزاد و سایر علل خوابی مرتبط با مرگ نوزاد را کاهش می دهند، استفاده نکنید. این ابزار یا قطعات از لحاظ امنیت و کارایی آزمایش نشده اند.
- برای کاهش خطر SIDS از مونیتورهای خانگی برای تشخیص تندرستی و سلامت قلب نوزاد استفاده نکنید. اگر سوالی درباره این مونیتورها در ارتباط با بیماری ها دارید، می توانید از مسئول بهداشت در این زمینه سوال کنید.
قوی کردن عضلات نوزاد
زمانی که نوزادتان بیدار بوده یا کسی حواسش به او هست، سعی کنید او را بیشتر روی شکم قرار دهید و بخوابانید. این حرکت باعث قوی تر شدن عضلات شانه، گردن و بازوی نوزاد می شود. از طرفی مانع از صاف شدگی قوس پشت گردن نوزاد می شود.
نکته هایی که شاید به کارتان آید
- مراقب مکان خواب باشید،مرگ نوزاد در خواب به چگونه و کجا خوابیدن او بستگی دارد که دلایل بروز آن تصادفی است.
- امن ترین خواب،این نکته را به خاطر داشته باشید؛ خوابیدن نوزادان به پشت، امن ترین حالت خواب برای آن هاست.
