سه ماهه سوم بارداری

با نزدیک شدن به اواخر بارداری، به یاد داشته باشید که تغذیه و ورزش، فرزند شما را در وزن گرفتن سالم و متناسب کمک می‌کند و خود شما نیز برای زایمان و وضع حمل در بهترین و آماده‌ترین حالت بدنی ممکن قرار داشته باشید. در سه ماهه آخر بارداری خود به نکات ذیل توجه داشته باشید.

وعده‌های غذایی سبک اما متعدد
در طی بارداری هر هفته باید به مقدار ۴۵۰ گرم (یک پوند) وزن اضافه کنید. برای این کار روزانه با مصرف پروتئین و غذاهای دارای کربوهیدرات، ۳۰۰ کالری انرژی بیشتر دریافت کنید. البته به علت فشارهایی که رحم شما بر معده شما وارد می‌کند با خوردن نصف غذایتان احساس سیر شدن کنید. توصیه ما این است که بهتر است به‌جای خوردن ۳ وعده غذایی سنگین، روزانه ۶ تا ۸ وعده غذایی کوچک‌تر داشته باشید. به یاد داشته باشید که در هر صورت شما به مصرف ویتامین‌های بارداری، روزانه ۸ لیوان آب و ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم نیاز دارید.

پیشنهاد غذایی عالی برای سه ماهه سوم بارداری :

سالمون:مغز جنین شما در سه ماهه سوم به شدت در حال رشد و تکامل است و خوردن غذاهای غنی از امگا ۳ می تواند در این فرایند موثر باشد. ماهی قزل آلا یکی از منابع خوب اسید چرب DHA است که به تکمیل سیستم عصبی جنین کمک می کند.

تخم مرغ: تخم مرغ حاوی ماده ای به نام کولین است که در رشد و تقسیم سلولی دخالت دارد. مطالعات نشان می دهد که در اواخر دوران بارداری میزان کولین کاهش پیدا می کند در حالیکه این ماده مغذی نقش بسیار مهمی در شکل گیری حافظه دارد. علاوه بر این دریافت مقادیر کافی کولین، احتمال اختلالات کبد و پانکراس را در فرزندتان پایین می آورد.

عوارض شایع بارداری در ماه‌های هفتم تا نهم :

یبوست: یبوست و مشکلات دفع از شایع‌ترین عوارض دوران بارداری است که معملا در اواخر دوره بارداری ایجاد می‌شود. دلیلش هم کاملا مشخص است. شما در این دوران کم‌فعالیت‌تر از قبل شده است و رحم‌تان هم روی روده بزرگ فشار می‌آورد. اگر می‌خواهید از این عارضه پیشگری کنید از میوه‌ها و سبزیجات به ویژه آلو و انجیر غافل نشوید. سعی کنید حداقل ۸ لیوان آب در روز بنوشید و نان و غلاتتان را هم از نوع سبوس‌دار انتخاب کنید.

سوزش سر دل: سوزش سر دل در مراحل پایانی بارداری شکایت شایعی است که خیلی از مادرهای چشم انتظار را دچار مشکل می کند. علت این سوزش فشاری است که در نتیجه بزرگ شدن رحم به معده وارد می شود و باعث می شود اسید معده به داخل مری برگردد. محدود کردن مقدار غذایی که در هر وعده می خورید، نوشیدن مایعات بین دو وعده غذایی، پوشیدن لباس های گشاد، آهسته جویدن و لم ندادن برای حداقل سه ساعت بعد از خوردن غذا می تواند در رفع این سوزش موثر باشد.

تحرک داشته باشید

تا زمانی که خطر زایمان زودرس شما را تهدید نکند، انجام تمرینات ورزشی در سه ماهه آخر بارداری مانعی ندارد. اگر به انجام تمرینات سخت و سنگین عادت کرده‌اید، در مورد ادامه آن با پزشک یا مامای خود صحبت کنید. از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید زیرا می‌تواند فشار زیادی به زرد پی (رابط استخوان به عضله) و رباط (رابط استخوان به استخوان) که در اواخر بارداری شُل می‌شوند وارد کند. صرف نظر از حجم تمرینات ورزشی که انجام می‌دهید، در صورتی که دچار سرگیجه می‌شوید از انجام آن‌ها صرف نظر کنید و یا به اشتراک در کلاس‌های یوگای بارداری، قدم زدن و تمرینات مشابه به آن بسنده کنید. به پیام‌های بدن خود توجه کنید، در صورتی که در تمرینات ورزشی و هر فعالیت دیگری زیاده روی کنید بدنتان شما را مطلع می‌کند.

بیشتر استراحت کنید

احساس ناراحتی کردن و زیاد حمام رفتن باعث بروز خستگی زیاد در بدن شما می‌شود. به هنگام خواب از بالش‌های مخصوص بارداری استفاده کنید و بعد از ساعت ۶ عصر کمتر مایعات بنوشید. برای مقابله با خستگی در طول روز، بعد از هر ساعت ۵ دقیقه استراحت کنید. بنشینید و تکیه بزنید و آرام باشید. نفس عمیق بکشید و کمی قدم بزنید.

رابطه جنسی‌تان را ادامه دهید

در صورتی که خطر زایمان زودرس شما را تهدید نکند، برقرار کردن رابطه جنسی و ارگاسم (رسیدن به اوج لذت جنسی) کاملاً بی‌خطر است هرچند در ابتدا ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. اکنون زمان خوبی است که شما و همسرتان از حالت‌های جایگزین مانند دراز کشیدن به پهلوها برای برقرار کردن ارتباط جنسی استفاده کنید.

همچنین نکات زیر را هم رعایت کنید:

۱) از انجام چنین کارهایی پرهیز کنید و فعالیت های فیزیکی معمول خود را داشته باشید.

۲) نه دایم استراحت کنید و نه دایم به کارهای سخت مشغول شوید، رعایت تعادل در کارهای زندگی واجب است.

۳) مساله دیگر رفتن به سفر است. سفر کردن با خودروی شخصی در این جاده های پرترافیک، یعنی نشستن طولانی مدت و تجمع خون در پاها و ایجاد لخته در عروق پا که به دنبال آن خطرات جدی مانند آمبولی در پی خواهد داشت. اگر در کنار این، اتفاقاتی چون ترمزهای ناگهانی، وجود دست اندازها و خدای ناکرده تصادفات را هم در نظر بگیریم، می بینید که منطقی است از سفر صرف نظر کنید. چرا که خانم های باردار به ضربه ها حساس تر هستند و حتی ضربه ای نه چندان جدی می تواند در ایام تعطیلی دردسرساز شود. خوب است به مسافرت های درون شهری یا مقاصد نزدیک بروید.

هر یک ساعت از ماشین پیاده شوید و قدم بزنید تا خطرات ذکر شده پیش نیاید. سفر با هواپیما هم را در هفته های آخر حاملگی به هیچ وجه توصیه نمی شود، شاید اگر سفر اورژانسی پیش بیاید (که بعیداست!) بهترین وسیله را قطار بدانیم که امکان قدم زدن در آن باشد، البته باز هم در مسافت طولانی ، امکان تکان و ضربه ها وجود دارند. برای همین اغلب خانم های باردار در شهر می مانند و مشغول دید و بازدید می شوند. باز هم ذکر نکاتی را در این قسمت ضروری می دانم.

۴) استفاده زیاد از شیرینی ها و قند و داشتن وزن بالا شما را مستعد به دیابت حاملگی می کند و یا آن را در شما آشکار می کند.

۵) نکته مهم دیگر، مسمومیت حاملگی است که در سه ماهه آخر شایع تر است. خوب است علایم هشداردهنده را بشناسید، اگر ناگهان در عرض دو تا سه روز دچار ورم شدید، اگر سردرد غیرعادی که بیشتر متمرکز در ناحیه پیشانی است گرفتید، اگر با تاری دید، درد ناحیه معده یا سوزش آن و افزایش فشارخون مواجه شوید، حتما آنها را جدی گرفته و به مراکز درمانی مراجعه کنید.

۶) در تغذیه خودتان دقت کنید. افراط در مصرف آجیل و شیرینی، افزایش وزن و زایمان سخت را به شما تقدیم خواهد کرد که به طور قطع، انتظارش را ندارید. سلامت و شاد به استقبال سال جدید بروید.

یکی از مشکلاتی که خانم‌های باردار در ۳ ماهه آخر بارداری با آن روبه‌رو هستند، مساله عفونت ادراری و یبوست است. اول بفرمایید دلیل بروز این مشکل چیست و بعدش بگویید که برای مقابله با آن باید چه کار کرد؟

سیستم دفاعی بدن مادران به خاطر اینکه عکس‌العمل طبیعی در قبال رشد طبیعی جنین از خود نشان ندهد، فعالیت‌اش کمتر شده و از توان‌اش کاسته می‌شود. به همین دلیل توجه به بهداشت فردی، بهداشت غذا و بهداشت محیط در این ۳ ماهه آخر باید افزایش یابد چون عدم توجه می‌تواند به عفونت منجر شود.

در ضمن، برای اینکه عضلات مقاومت شدیدی در قبال افزایش حجم رحم پیدا نکنند و رحم، جنین را به بیرون نراند، آنزیم‌ها روی عضلات تاثیر گذاشته و سبب کندی عمل آنها می‌شوند. این مساله بر عضلات دستگاه گوارشی، یعنی معده و روده هم تاثیر گذاشته و در نتیجه ماندگاری غذا و عبور آن از دستگاه گوارش به طول می‌انجامد. همین مساله در نهایت به خشکی مزاج منجر می‌شود. برای پیشگیری باید در تغذیه روزمره از آب کافی، سبزیجات و میوه‌ها و نان‌های سبوس‌دار کمک گرفت و خانم باردار باید توجه داشته باشد چه احساس دفع داشته باشد و چه نداشته باشد، حتما در ساعات معینی روی توالت‌فرنگی بنشیند تا این حرکات روده ‌ای تا حدی تقویت شود. البته این مشکل را با مصرف سبزی و میوه در فصل تابستان و بهار و با استفاده از خشکبار مانند آلو، برگه زردآلو و هلو خیس‌کرده در زمستان قبل از خواب و صبح‌ها به شکل ناشتا می‌توان برطرف کرد.

با ترش‌ کردن‌های مکرری که حالت تهوع ایجاد می‌کند، چه باید کرد؟

در ۳ ماهه آخر حاملگی چون حجم ضمایم بارداری افزایش می‌یابد، طبیعتا فشار خیلی زیادی به دستگاه گوارش وارد می‌شود و دستگاه گوارش که فضای لازم برای فعالیت ندارد توان قبلی خود را نداشته و همین امر سبب افزایش اسیدیته معده می‌شود و چون هورمون‌ها عضلات را شل کرده‌اند، احتمال اینکه مقداری از اسید معده از طریق اسفنگتر ورودی مری به معده ودوباره به مری بازگردد و سبب ترش کردن شود، زیاد است.

بنابراین بهتر است غذا در دفعات متعدد و در مقادیر کم میل شود و هر بار کاملا جویده و با بزاق آغشته شود و در میان غذا هم آب مصرف نشود زیرا ورود مکرر محتویات اسیدی معده به مری می‌تواند سبب التهاب مری، تنگی مری و زخم در این ارگان شود.

آزمایش های سه ماه سوم بارداری :

یک تست فیزیکی از شما به عمل می‌آید
مطابق سه‌ماهه دوم، شما وزن می‌شوید و آزمایش خون می‌دهید؛ و ممکن است یک تست ادراری برای علائم پره اکلامپسی، عفونت‌های دستگاه ادراری و مشکلات دیگر از شما به عمل آید؛ و آرنج‌ها و دست‌ها و زانو و صورتتان برای هرگونه پفی چک می‌شود، که می‌تواند علامت پره اکلامپسی باشد.

او ضربان قلب جنین و شکم شما را چک خواهد کرد تا اندازه جنین را تخمین بزند. و همین‌طور از شرمگاه تا بلندی استخوان شما را اندازه می‌گیرد (که بنام قله رحم شما است) که با مقایسه اندازه‌گیری‌های قبلی و رشد جنین از طبیعی بودن همه‌چیز اطمینان حاصل نمایید. اگر بزرگ‌تر و یا کوچک‌تر باشد از شما یک سونوگرافی برای سلامت و اندازه رحم گرفته خواهد شد.

چرخش سر جنین به پایین
پزشک شما از طریقه قرار گرفتن سر جنین که پایین است یا بالا خبر خواهد داد. در ۳۶ هفتگی یا بیشتر، اگر از زاویه سر جنین مطمئن نباشد، دستور یک سونوگرافی خواهد داد. او ممکن است با روشی به نام حرکت دادن سر از بیرون، سعی نماید که سر جنین را برگرداند.

شما در هر ویزیت، معاینه لگنی نخواهید داشت، حتی در سه‌ماهه سوم. مگر اینکه نگرانی خاصی وجود داشته باشد، مثل زایمان زودرس و یا محل قرار گرفتن سر کودک (در صورتی که زمان زایمان نزدیک است وسرکودک برنگشته است)

 اما اگر تاریخ زایمان گذشته باشد پزشک برای نرم شدن، نازک شدن و یا باز شدن رحم معاینه لگنی خواهد کرد که زمان زایمان را مشخص کند؛ و اگر جنین پایین آمده و در حال آماده شدن برای تولد باشد با یک تست واژنال معلوم می‌شود. اگر پزشکتان تست واژنال انجام نمی‌دهد و خودتان می‌خواهید از زمان دقیق اطلاع یابید می‌توانید درخواست این تست را بدهید، ولی بعد از تست ممکن است لکه بینی داشته باشید.

یک تزریق RH ایمنی گلوبولین، اگر لازم است
اگر RH شما منفی و RH پدر جنین مثبت باشد (و اگر از این بابت مطلع نباشید) از شما یک تست خون گرفته می‌شود تا متوجه شوند که بدنتان آنتی‌بادی، برای احتمال RH مثبت جنین تولید می‌کند یا خیر. (این تست غربالگری آنتی‌بادی و در زمان نزدیک به پایان یک‌ماهه دوم که آزمایش خون دیابت می‌دهید انجام می‌شود.)

یک تزریق ایمنی گلوبولین در ۲۸ هفتگی، بدن شما را از تولید آنتی‌بادی در سه‌ماهه آخر بازمی‌دارد. تزریق آنتی‌بادی زمانی که آزمایش تولید، آن را نشان دهد بی‌فایده خواهد بود، اگر وجود آنتی‌بادی در آزمایش دیده شود جنین برای بقیه زمان بارداری تحت نظر خواهد بود که مسئله‌ای پیش نیاید.

اگر قبلاً این آزمایش را نداده باشید پزشک شما همزمان با آزمایش RH، تزریق را در ویزیت ۲۸ هفتگی انجام خواهد داد. (اگر آزمایش، وجود آنتی‌بادی را نشان دهد، تزریق بی‌فایده است اما ضرری هم نخواهد داشت.)

تست گروه استرپتوکوک B شما

بین هفته ۳۵ و ۳۷ تکه‌برداری از رحم و واژنال شما برای تست استرپتوکوک B که نوعی عفونت معمول است خواهد کرد. اگر مثبت بود، تا زمان زایمان به شما آنتی‌بیوتیک داده خواهد شد که بیماری به جنین منتقل نکنید؛ که خودبه‌خود شما هم اگر یک استرپتوک B داشته‌اید مورد درمان قرار می‌گیرید.

لیستی از سایر آزمایش‌هایی که ممکن است در سه‌ماهه سوم نیاز باشد:

•    اگر قند خون بالا بود، زمانی که تست گلوکز را انجام دادید و هنوز تست تحمل گلوکز برای تعیین اینکه شما دچار دیابت بارداری هستید نداشته‌اید در اوایل سه ماه سوم انجام می‌گیرد.
•    خون شما برای اینکه کم‌خونی دارید یا نه دوباره چک خواهد شد، بخصوص اگر کم‌خون بوده باشید.
•    اگر شما مشکوک به انتقال بیمار جنسیتی باشید، شما برای سفلیس، HIV، کلامیدیا و سوزاک تست می‌شوید.
•    اگر شما به داشتن جفت سرراهی یا جفت کم ارتفاع مشکوک باشید یک سونوگرافی در اوایل سه ماه گرفته خواهد شد.
•    اگر بارداری شما ریسک بالا داشته باشد پزشک شما برای اطمینان از رشد جنین تست‌هایی (مانند بیو¬فیزیکال پروفایل یا تست بدون استرس) را به شما خواهد داد. و اینکه در چه زمانی و یا چند بار انجام شوند هم به دلیل تست بستگی خواهد داشت. اگر پزشک نگرانی از رشد جنین داشته باشد، یک سونوگرافی برای اندازه گیری جنین و سطح مایع آنیوتیک انجام خواهد داد.
•    اگر بارداری نرمال بود ولی زمان زایمان گذشته باشد، باید تست شوید که ازسلامت جنین اطمینان حاصل کنند. بین ۴۰ و ۴۱ هفتگی ممکن است یک تست کامل بیوفیزیک که شامل تست بدون استرس برای چک کردن قلب جنین و یک سونوگرافی برای اندازه‌گیری مایع آنیوتیک انجام خواهد شد که به پزشک کمک می‌کند که ببیند که آیا ادامه صبر کردن برای شروع درد بی‌خطراست یا نه.
•    اگر همه‌چیز طبیعی است تزریق سرم فشار، اگر درد زایمان تا هفته ۴۱ یا ۴۲ شروع نشده باشد، شروع خواهد شد. بعد از آن زمان، ریسک برای شما و جنین بسیار بالا خواهد بود. (اگر دهانه رحم بازشده باشد، حتی زودتر)
•    بهتر است که به شما یک واکسن تی دپ تزریق شود تا جنین را از سیاه‌سرفه حفظ نماید
(سیاه‌سرفه) حتی اگر قبلاً واکسینه شده باشید، مرکز کنترل بیماری آمریکا پیشنهاد می‌کند که یک تقویت‌کننده بین ۲۷ و ۳۶ هفتگی تزریق شود.