
در طب سنتی گفته میشود که عواملی خارجی یا داخلی وجود دارند که در ساختار اخلاط و مزاج ما دخالت میکنند و موجب نگهداری سلامت یا از بین رفتن سلامت ما میشوند.
در واقع بدن انسان از سه بخش تشکیل شده است که عبارت است از یک بخش شامل اعضای صلب و فشرده بدن، یک بخش مایع و سیال که اخلاطند و یک بخش بسیار لطیف و بخارگونه که روح طبی نام دارد. بخش مهمی از تقویت جسمانی و نفسانی ما وابسته به تربیت روح ما دارد.
حالت روحی، بیماریهای جسمی را ایجاد میکند. مثلاً بیماری زخم معده در بسیاری از موارد ناشی از حالات روحی است و کسی که این بیماری را دارد تا زمانی که حالات روحی خود را درمان نکند هرگز نمیتواند با کمک دارو بهبود پیدا کند.
جسم و روح به یکدیگر وابسته هستند بیماریهای جسمی نیز میتوانند مشکلات روحی را ایجاد کنند. مثلاً کسی که یبوست دارد و رودهاش درست کار نمیکند دچار مشکلات افسردگی میشود که باید برای درمان افسردگی این فرد ابتدا مشکل جسمی او را برطرف کرد.
یکی از مهمترین چیزهایی که قلب را تقویت میکند، استفاده از بوهای خوش است.
گلاب بسیار مقوی قلب و سیستم عصبی است. بهتر است که در محیط اسپری شود.
بوهای معتدل مثل مریم و نرجس برای تقویت قوا بسیار مفید است.
بوی خیار و لیمو مقوی قوای نفسانی و قوای مغزی است.
غذاهای برطرفکننده غم و اندوه
برخی از غذاها برای رفع غم و اندوه، افسردگی و وسواس بسیار مفید است؛ مانند: گوشت گوسفند زرده تخممرغنیمبرشت (عسلی) شیر فرنی شیربرنج سوپ جو، بوییدن و خوردن سیب مخصوصاً سیب گلاب، دمنوش “به”، شربت تخم بالنگو همراه با گلاب و زعفران، مصرف دمنوش استخودوس بسیار خوب است.
گیاهانی همچون زعفران و اسطوخودوس میتوانند مغز و قلب را تقویت کرده و حالات روحی فرد را تسکین بخشند اما تا زمانی که عامل این بیماری در فرد درمان نشود این درمانها به تنهایی جوابگو نخواهد بود.
یکسری میوهها و گیاهان وجود دارند که در کنار درمان بیماری میتوانند کمک کننده باشد. سادهترین آنها «سیب» است بو کردن سیب شادیآفرین است.
همچنین میوه «به» به تقویت قلب مغز و حالات روحی کمک میکند؛ «سیب و به» را رنده و خشک کرده و به عنوان چای دم کنید؛ این کار به تقویت اعصاب و کاهش افسردگی کمک کند.
بهتازگی تحقیقات وسیعی روی گیاهان دارویی ضدافسردگی و آرامبخش صورت گرفته و تعدادی داروی گیاهی مؤثر و دارای حداقل اثرات جانبی به بازارهای جهانی عرضه شده است مانند:
سنبل الطیب
یکی از قدیمیترین گیاهان دارویی است که در ایران و جهان از آن برای مصارف گوناگون دارویی، غذایی و بهداشتی استفاده میشود.
قسمت مورد استفاده این گیاه، ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از ۳سال عمر دارد، استفاده میشود. سنبل الطیب پس از خشک شدن به رنگ قهوهای درمیآید و طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است و عطر آن پس از خشک شدن، بیشتر میشود.
تاثیر دارویی ریشه تازه این گیاه، ۳برابر خشک شده آن است. سنبل الطیب باید در حرارت کم خشک شود زیرا حرارت بالا تمام اثر دارویی آن را از بین میبرد. یکی از مهمترین خواص دارویی این گیاه خاصیت آرامبخش بودن آن است.
سنبل الطیب با داشتن خاصیت ضدتشنج در رفع ناراحتیهای عصبی و کاهش صرع نیز مفید است.
دلهره، تشویش و نگرانی را تا حد زیادی از بین میبرد و جایگزین خوبی برای قرصها و داروهای آرامبخش است.
مقدار ۲تا۴ گرم سنبلالطیب را- که قبلا کوبیده شده باشد- در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آن را صاف کرده و روزی ۳ بار، هر بار یک فنجان میل کنید. این نوشیدنی معالج تمام حالات عصبی،سرگیجه ، ناآرامیهای عصبی، ضدترس شبانه اطفال و آرامبخش بسیار خوبی برای کارهای فکری زیاد است.
زعفران
بومی نواحی مختلف آسیا، بهویژه جنوب غرب آسیا، جنوب اروپا و جنوب اسپانیاست. قسمت مورد استفاده این گیاه که به نام زعفران در بازار تجارت موجود است انتهای خامه و کلاله گل است.
زعفران حاوی مواد چرب، املاح معدنی، موسیلاژ و اسانسهای فراوانی است. رنگ زعفران مربوط به مادهای به نام کرویسن است.
مهمترین خاصیت زعفران که از قدیم مورد توجه بوده درمان افسردگی است.
زعفران بویی قوی و طعمی تلخ دارد، باعث تحریک اعصاب شده، اثر مسکن دارد و دارای خاصیت آرامبخشی و خوابآوری است و بالاخره اگر میخواهید همیشه شاد و خندان باشید، زعفران بخورید.
زعفران را باید در شیشههای دربسته و دور از نور نگهداری کنید زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست میدهد. اسانس زعفران تبخیرشدنی است و در صورت نگهداری نامناسب به مرور زمان اسانس آن تبخیر، از اثرات دارویی و طعم و مزه آن کاسته شده و مرغوبیت خود را نیز از دست میدهد.
با توجه به اینکه مواد معطر گیاه در حالت پودر شده، بسیار سریعتر از پودر نشده آن تبخیر میشود پس بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نکنید یا در صورت پودر کردن، در ظرف دربسته نگهداری کنید.
از مضرات زعفران این است که روی سیستم تولید مثل اثر دارد؛ بنابراین زنان حامله باید از خوردن زیاد آن اجتناب کنند.
در ضمن خوردن زیاد زعفران برای کلیهها مضر است و اشتها را نیز کم میکند.
علف چای
در حال حاضر، یکی از بهترین داروهای گیاهی ضدافسردگی که خاصیت دارویی و خواص ارزنده دیگری نیز دارد علف چای است.
قدمت مصرف این گیاه، بیش از ۲ هزار سال است و نزد بیشتر اقوام و ملل جهان به عنوان بهترین داروی بیماریهای عصبی مورد استفاده بوده است.
اکنون بیش از ۵۰کارخانه داروسازی جهان از گیاه علف چای، داروهای مختلف ضدافسردگی تهیه میکنند. این گیاه در ایران با نامهای دیگری نظیر گلراعی، علف هزارچشم و هوفاریقون شناخته میشود.
قسمت مورد استفاده این گیاه، سرشاخه گلدار گیاه تازه یا گیاه خشکشده و نیز گلهای تازه گیاه است.
علف چای در درمان افسردگیهای خفیف عصبی همچون افسردگیهای دوران یائسگی و درمان خستگیهای عصبی مؤثر است. خاصیت این گیاه در درمان افسردگی به اثبات رسیده است.
ماده مؤثر این گیاه هایپریسین است.این گیاه را نیز میتوانید به صورت چای، دم کرده و نوشجان کنید.