خوراکی‌های مفید و مضر در دوران بارداری

خوراکی‌های مفید و مضر در دوران بارداری

تغذیه در دوران بارداری به خصوص سه ماهه اول آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. آگاهی از اینکه چه مواد غذایی برای شما مضر یا مفید است نه تنها باعث به دنیا آمدن فرزندی سالم تر می شود بلکه در سلامت آینده مادر و کودک در سنین بالاتر نیز موثر است.در این مقاله به معرفی خوراکی های مضر و مفید در دوران بارداری می پردازیم.

سبزیجات و گیاهان ممنوعه در دوران بارداری

گیاهانی مانند جعفری، زعفران، غوره، پوست و ریشهء زرشک، افسنطین، پونه معطر، فلوس ،کدو تلخ، مارچوبه، زیره، دارچین.

در سه ماهه بارداری زعفران و گلپر نخورید. مطالعات جدید دانشمندان نشان می دهد زنان باردار به هیچ وجه نباید در غذاهای خود از زعفران استفاده کنند. زرشک و زعفران برای زنان باردار خطرات جبران ناپذیری دارد و سقط کودکانشان را به دنبال داشته و دچار زایمان زودرس نیز می شوند. مصرف بیش از ۲ گرم گلپر در روز در دوران بارداری بخصوص ۳ ماهه اول بارداری جایز نیست، زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود.

بانوان باردار نباید سیاه دانه مصرف کنند زیرا قاعده آور و سقط کنندهء جنین است

از کافئین پرهیز کنید

خانمهای باردار باید مصرف نوشیدنیهای کافئین دار و گازدار مثل قهوه و چای و کولاها را به حداقل برسانند زیرا که مقدار زیاد کافئین روی رشد کودک تاثیر می گذارد. نتایج یک پژوهش اخیر نشان داده است زنان بارداری که حتی روزانه یک فنجان قهوه استفاده می کنند، در معرض به دنیا آوردن نوزادان کم وزن قرار می گیرند.

از مصرف پنیرهای نرم اجتناب کنید

بهتر است از مصرف پنیر های نرم مثل فتا و پنیر بز خودداری کنید اما چرا؟

چون ممکن است پاستوریزه نبوده و آلوده به لیستر باشد. لیستر نوعی باکتری است که می تواند موجب مسمومیت غذایی شود. پنیر های نرم به این علت خطرناک هستند که مثل پنیرهای چدار و پارمسان با فراوری باکتری هایشان بطور کامل کشته نشده است و از آنجا که زنان باردار سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض بیماری های مربوط به مواد غذایی قرار دارند که اگر در سه ماهه اول بارداری اتفاق بیفتد ممکن است باعث زایمان زودرس و حتی سقط جنین شود.

گوشت های مانده، دودی شده و خام ممنوع!

غذاهای مانده مخصوصا غذاهای گوشتی فرآوری شده برای خانمهای باردار بدترین سم هاست. بنابراین از خوردن سوسیس، کالباس، ژامبون، ساردین، انواع کنسرو ها و ماهی مانده خودداری کنید.

از مصرف غذاهای دریایی دودی یا منجمد باید خود داری شود. شیر غیر پاستوریزه می تواند حاوی نوعی باکتری باشد که از جفت عبور کرده و باعث بروز عفونت و مسمومیت خونی در جنین گردد.

نکته! توصیه می شود زنان در دوران بارداری تخم مرغ را در حالی که سفیده و زرده آن کاملا پخته شده و سفت شده مصرف کنند، چون مصرف خام آن زیان آور است.

گوشت های فریز شده و منجمد ممکن است آلوده به لیستر یا باشند به همین دلیل گوشتها را در آب جوش انداحته و بجوشانید تا کاملا پخته شده و باکتری های آن کشته شوند. این گوشت ها ممکن است آلوده به توکسوپلاسما نیز باشد که انگلی است که موجب یک نوع عفونت می شود و با اینکه نادر است، ممکن است موجب مرده به دنیا آمدن نوزاد یا مشکل حاد برای سلامتی جنین شود.

ماهی

احتمالا می دانید جیوه که در بسیاری از ماهی هاوجود دارد که برای سلامت جنین خطرناک است. جیوه یک نوروتوکسین است که رشد مغز جنین را مختل می کند. زمانی که جیوه از آلودگی وارد آب دریا می شود زنجیرهء غذایی خود را از گیاهان به ماهی های کوچک و بعد به ماهی های بزرگ طی می کند و آن ها را آلوده می سازد.

ماهی هایی که بیشترین مقدار جیوه را دارند باید در لیست غذا های ممنوعه شما قرار گیرند. ماهی هایی مثل کوسه ماهی، شمشیر ماهی، ماهی تن، الباکور، شاه ماهی، خال مخالی.

اما همه ماهی های تن بد نیستند. اگر عاشق ساندویچ ماهی تن هستید، بهتر است از ماهی تن های کنسروی استفاده کنید که مقدار جیوه آن بسیار کم است و آن را حداکثر یک یا دو بار در هفته استفاده کنید.

اشتباهی که بسیاری از زنان باردار مرتکب می شوند به کلی از خوردن ماهی خودداری می کنند. به عنوان مثال ماهی سالمون، یا ماهی کولی حاوی جیوه نیستند و منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳به حساب می آیند که در طول بارداری مورد نیاز است

از خوردن ماهی نپخته و نیم پز و غذاهایی مانند سوشی که حاوی ماهی خام هستند خودداری کنید.

الکل

الکل ماده ای است که بلافاصله از جفت عبور می کند. یعنی وقتی شما الکل می نوشید فرزندتان هم آن را مصرف می کنند. زنانی که مدام الکل مصرف می کنند فرزندشان را در معرض ناتوانی های یادگیری متوسط تا شدید، نا هنجاری های فیزیکی و اختلالات مربوط به سیستم عصبی مرکزی بدن قرار می دهند.

مواد غذایی سقط کننده جنین

کافئین

مقدار زیاد کافئین در روز – چه از طریق قهوه، چای، نوشابه، شکلات یا نوشابه های انرژی زا – در طول دوران بارداری با خطر سقط جنین همراه است خیلی خوب است که در این دوران از نوشیدنی های بدون کافئین استفاده کنید، به ویژه در سه ماهه اول بارداری که خطر سقط جنین بیشتر است.

تخم مرغ

هیچکس نمی گوید تخم مرغ که منبعی عالی از پروتئین و موادمغذی خوبی مثل کولین است، نخورید. اما تخم مرغ هم در معرض آلودگی به سالمونلا قرار دارد که برای زنان باردار نسبت به بقیه خطرناک تر است. بنابراین دقت کنید که نکات ایمنی مربوط به آن را رعایت کنید:فقط تخم مرغی را خریداری کنید که در یخچال گذاشته شده است و هر کدام که شکستگی یا ترک داشت را دور بیندازید. از خوردن تخم مرغ عسلی خودداری کنید (بهتر است کاملاً آب پز شوند تا نیمرو) و همچنین سس سالاد اگر حاوی تخم مرغ خام باشد نیز برای شما مناسب نیست. یادتان نرود خمیر پخته نشده کیک و شیرینی را هم مزه نکنید.

اشتباهی که بسیاری زنان باردار مرتکب می شوند این است که به کلی از خوردن ماهی خودداری می کنند. بعنوان مثال ماهی سالمون یا ماهی آزاد حاوی جیوه نیست و منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب امگا۳ به حساب می آید که در طول بارداری نیاز دارید. اما صرفنظر از نوع ماهی که می خورید، بهترین راهکار این است که از خوردن هر چیز خام و نپخته خودداری کنید.

غذای کنسروی و فست فودها

مصرف غذاهای کنسرو شده و غذاهایی که تحت تاثیر امواج مایکروویو قرار گرفته اند خطر سقط جنین را تا ۸۰ درصد افزایش می دهند.

زعفران 

ممکن است مصرف زعفران، باعث سقط جنین (به ویژه در ۳ ماهه اول بارداری) شود.

آویشن

سقط کننده جنین در مادران باردار محسوب می شود بنابراین زنان باردار باید از مصرف آن خودداری کنند.

گلپر 

مصرف بیش از ۲ گرم گلپر در روز در دوران بارداری به خصوص ۳ ماهه اول جایز نیست زیرا باعث سقط جنین می شود.

دارچین

زنان باردار از مصرف دارچین و فراورده های آن در طول دوران بارداری، حتی به مقدار خیلی کم خودداری نمایند. چرا که می تواند منجر به زایمان زودرس شود.

زرشک

زرشک برای زنان باردار خطرات جبران ناپذیری دارد و سقط کودکشان را به دنبال دارد.

مصرف پونه و بابونه و غوره برای زنان باردار مفید نیست زیرا باعث سقط جنین می ‎شود.

در ماه های آخر بارداری از مواد غذایی ترش و مواد غذایی قابض مانند خرمالو، غذاهای غلیظ مانند گوشت گاو، ماکارونی، فست فود ها، بادنجان و حلیم پرهیز شود.

استفاده از کرفس و گِشنیز چه در دوران لقاح و چه در بارداری ممنوع است.

استفاده از زرشک، سیب ترش، ماست ترش، سرکه و ترشی، مصرف مواد غذایی گرم زیاد و سرد زیاد ممنوع است.

همچنین خوردن یخ و الکل نیز ممنوع است.

مصرف بنفشه و ختمی موجب سقط جنین می شود. ختمی که باز کننده انتهای عروق رحم است که خود سقط کننده است و زنان باردار بدن مشورت پزشک حاذق و دانشگاهی طب سنتی هیچ گیاه دارویی و داروی گیاهی مصرف نکنند.

به طور کلی مصرف هر ماده غذایی قاعده آور موجب سقط جنین می شود.

از نگاه برخی از متخصصان طبیعت درمانگر، زنان باردار باید از خوردن گیاهانی چون پوست ریشه زرشک، بابونه گاوی، افسنطین، پونهمعطر، سداب، فلوس، کدو تلخ، جعفری فرنگی، سنبل چینی، نعناع کوهی و مینا پرهیز کنند.

بانوان حامله چنانچه کرفس میل نمایند، ممکن است نوزادشان دچار ناراحتی های عصبی، مخصوصاً حملات شبه صرع گردد.

بانوان باردار نباید سیاه دانه مصرف کنند زیرا قاعده آور و سقط کننده جنین است.

خوردن جعفری، مارچوبه، زیره و سیاه دانه برای زن آبستن جایز نیست.

نوشیدن چای، قهوه، کوکاکولا و کلاً نوشیدنی های گازدار و کافئینه را محدود کنید.

در مصرف سویا و محصولات تهیه شده از سویا احتیاط کنید؛ زیرا حاوی فیتواستروژن هستند که امکان دارد روی جنین عوارضی ایجاد کند. حداکثر یک مرتبه در روز از این محصولات غذایی مصرف کنید و به طور کلی از مصرف مکمل های غذایی حاوی این مواد بپرهیزید.

 الکل و توتون را به طور کلی فراموش کنید. زیرا خطر زایمان زودرس را بالا می برند و باعث می شوند نوزاد کم وزنی به دنیا بیاورید.

  مصرف کره و روغن را کاهش دهید.

  حواستان به مصرف جگر باشد. توصیه می کنیم که از مصرف زیاد جگر بپرهیزید به خاطر اینکه حاوی میزان زیادی ویتامین A می باشد که امکان دارد برای جنین خطرناک باشد.

 از مصرف غذاهای تند، پرادویه و یا خیلی چرب بپرهیزید.

  در مصرف محصولات غذایی شیرین، بیسکوییت، شیرینی جات، آب نبات، شکلات و غیره احتیاط کنید.

  مامان هایی که کلسترول بالایی دارند باید از مصرف مواد غذایی حاوی فیتواسترول مانند مارگارین بپرهیزند.

  مصرف رنگ های خوراکی توصیه نمی شود.

  مصرف بادام زمینی و بادام هندی در بین خانم هایی که آلرژی غذایی دارند امکان ابتلای آلرژی غذایی در کودکان را نیز بالا می برد.

چگونگی کاهش حالت تهوع در ماه دوم بارداری

حالت تهوع در مراحل اولیه بارداری رایج است اما متاسفانه در کل روز دیده می شود. برای کاهش تاثیرات آن می توان:
– کم بخورید. سعی کنید غذاها را به صورت میان وعده مصرف کنید. غذاهایی مانند برنج، پاستا، سیب زمینی، نان و … کمتر بخورید.
– غذاهای چرب که سخت هضم می شوند را کاهش دهید.
– از غذاهایی که راحت و سریع آماده می شوند استفاده کنید.
– کنار تخت خود یک ظرف بیسکوئیت داشته باشد و پیش از بیدار شدن بخورید.

 ماده غذایی مفید در دوران بارداری

امگا ۳

این اسید های چرب برای رشد مغز و سیستم عصبی مرکزی حیاتی هستند و می توانند خطر افسردگی پس از زایمان را کاهش دهند. بهترین منابع امگا ۳ ماهی سالمون، ماهی کولی، بذر کتان، روغن بذر کتان و تخم مرغ های غنی شده با امگا ۳ هستند.

کولین

این ترکیب شبه ویتامین B نقش مهمی در رشد مغز جنین  داشته و از بروز نقصهای مربوط به نخاع جلوگیری می کند. بهترین منابع کولین ، گوشت قرمز (به استثنای جگر که زنان بار دار نباید بخورند) تخم مرغ، دانهءسویا و جوانه گندم هستند.

 فیبر

یک رژیم پر فیبر نه تنها از بروز مشکلات متداول بارداری مثل یبوست و هموروییدجلوگیری می کند بلکه به آزاد سازی گلوکز در خون نیز کمک کرده و باعث می شود تعادل انرژی بیشتری داشته باشید. بهترین منابع فیبر غلات کامل، میوه ها و سبزیجات هستند.

کلسیم

کلسیم برای استخوان هایتان خوب است و زنانی که در رژیم غذایی خود به اندازه کافی کلسیم مصرف نکنند بیشتر دچار مشکلات بارداری از جمله فشار خون بالا و پره اکلامپسی می شوند. بهترین منابع کلسیم، شیر کم چرب، پنیرهای سفت  و ماست کم چرب است.

   کلم بروکلی

مواد مغذی‌ای چون کلسیم و فولات برای بارداری سالم ضروری است، به همین علت مصرف سبزیجاتی مانند کلم بروکلی که سرشار از این دو ماده و البته فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های ضد بیماری هستند، لازم به نظر می‌رسد. از آن‌جا که این سبزی سبز شامل مقدار زیادی ویتامین سی است، به بدن شما کمک می‌کند تا آهن غذاهایی چون پاستای گندم یا برنج قهوه‌ای را جذب کند.

   غلات برای صبحانه

شما باید بدانید که مصرف فولات برای قبل از بارداری و هفته‌های اول این دوران ضروری است، اما مقدار مصرف ویتامین ب شما در طول ۹ ماه باید زیاد باشد. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند هر روز ۴۰۰ میکروگرم از مکمل‌های ویتامین یا غذاهای غنی شده و ۲۰۰ میکروگرم از غذاهایی که فولات زیادی دارند مثل مارچوبه و نخود سیاه مصرف کنید.

 عدس و باقلا خشک

در دوران بارداری، هر زنی روزانه به ۱۰ گرم پروتئین اضافی احتیاج دارد. (در کل ۶۰ گرم) باقلا و عدس با داشتن حدود ۱۵ گرم در هر فنجان منابع خوبی هستند. آن‌ها همچینن سرشار از فیبر‌ند که یبوست را نیز از بین می‌برند. خوردن یک فنجان عدس پخته، نصف فولات مورد احتیاج روزانه شما را فراهم می‌کند. می‌توانید آن‌ها را به سالاد و برنج خود اضافه کنید.

 موز

موز سرشار از پتاسیم است و به سرعت خستگی ناشی از بارداری را از بین می‌برد. برای حالت تهوع شما نیز مناسب است. آن را خرد کنید و روی حبوبات بریزید یا با ماست، توت، یخ و کمی آب پرتقال مخلوط کنید و به عنوان اسموتی برای صبحانه بخورید.

 جو دو سر

خوب است که روز خود را با جو دو سر شروع کنید تا انرژی لازم را برای کل روز داشته‌ باشید. چرا؟ کربوهیدرات‌های پیچیده مثل جو دو سر می‌تواند شما را برای مدت بیشتری پر انرژی نگه‌دارد و سبوس موجود در آن سطح کلسترول شما را کاهش می‌دهد. به جای خرید جو دو سر با شکر زیاد، خودتان آن را با یک یا دو قاشق شیره افرا یا ژله بپزید.

 برگ‌های سبز

اسفناج مقدار زیادی فولات و آهن دارد و کلم‌پیچ و شلغم نیز هر دو منبع خوبی از کلسیم هستند. ارزش مواد مغذی سالاد را با کاهوهای سبز تیره افزایش دهید. (رنگ‌های تیره نشانه مقدار ویتامین بیشتر آن‌هاست.) شما همچنین می‌توانید این برگ‌های سبز را به ساندویچ یا سوپ و پاستای خود اضافه کنید.

 نان گندم

شما با مصرف نان گندم می‌توانید ۲۰ تا ۳۵ گرم از فیبر روزانه خود را به دست آورید. (به برچسب‌ها نگاه کنید و ببینید که حداقل ۲ گرم فیبر در هر تکه وجود دارد.) نان‌ گندم آهن و زینک شما را نیز فراهم می‌کند.

میوه‌های خشک شده

این میان وعده‌ای خوشمزه و قابل حمل است به خصوص زمانی که به دنبال چیز شیرینی می‌گردید. میوه‌های خشک‌شده‌ای چون زردآلو، گیلاس و زغال اخته انتخاب کنید. این میوه‌ها می‌توانند از عفونت‌های دستگاه ادراری نیز جلوگیری کنند. اما از موزهای خشک‌شده دوری کنید زیرا آن‌ها مملو از روغن و چربی هستند.

زنجبیل و کاهش حالت تهوع

 

برای جذب آهن از غذاهای زیر استفاده کنید: