

بارداری خارج از رحم (ectopic pregnancy ) چیست؟
علائم بارداری خارج از رحم چیست؟
گاهی اوقات بارداری خارج از رحم اولین بار زمانی مدنظر قرار میگیرد که زن به اولین معاینه دورهای بارداری رفته و در حین معاینه شکم یا لگن، درد دارد یا ماما یا پزشک او متوجه تودهای میشود یا حتی ممکن است در حین اولتراسوندی که به دلیل دیگری در سه ماهه اول انجام میشود، مشخص شود.
چگونه این اتفاق میافتد؟
همچنین این امکان وجود دارد که یک جنین به صورت طبیعی در رحم فرد و جنین دیگر در لوله یا هر جای دیگری جایگیر شده باشد. به این وضعیت بارداری هتروتروپیک میگویند که بسیار نادر است و در یکی از هر ۴۰۰۰ بارداری اتفاق میافتد.
عوامل زمینهساز بارداری خارج از رحم چیست؟
یکی از عوامل زمینهساز متداول، هر گونه جراحی یا وضعیتی است که بر لولههای فالوپ تأثیر گذاشته باشد مانند:
• جراحی لولههای فالوپ برای تصحیح یک مشکل یا باز کردن لولهها ( که جراحی بستن لولهها (برای جلوگیری از بارداری) روی آن انجامشده بوده).
• بارداری خارج از رحم در گذشته
• وجود عفونت در دستگاه تولید مثل فوقانی ( به آن بیماری التهاب لگن یا PID گفته میشود).
• مشکلات باروری
دارو
• اگر مادرتان در حین بارداری شما داروی دی اتیل استیل بسترون (DES) مصرف کرده باشد ممکن است موجب مشکلاتی مانند ناهنجاریهای لولههای فالوپ و رحم در شما شود که احتمال بارداری خارج از رحم در شما را افزایش میدهد .
اندومتریوز
سن
• زنانی که ۳۵ سال یا بیشتر سن دارند هنگامی که باردار میشوند در خطر بیشتر بارداری خارج از رحم قرار دارند. این ممکن است مربوط به تغییر در وضعیت عملکرد لولهها با افزایش سن باشد یا این که بیماری التهاب لگن ممکن است در زنانی که عفونت یا دورههای التهاب لگن مکرر داشتهاند، به مرور زمان به لوله فالوپ آسیب زده باشد.
آی یو دی
• در موارد نادر که شما درحالیکه آی یو دی (ابزار درون رحمی) دارید، باردار میشوید، احتمال این که این بارداری خارج از رحم باشد بیشتر از متوسط است.
سیگار
• در صورتی که سیگار میکشید خطر بارداری خارج از رحم در شما افزایش مییابد.
در صورتی که هر یک از علائم زیر را دارید فوراً با متخصص خود صحبت کنید:
• دیدن لکه یا خونریزی از واژن در صورتی که تست بارداری مثبت بوده است. ممکن است خونریزی شبیه به شروع قاعدگی سبک باشد.
• درد شانه. گرفتگی و خونریزی ممکن است معانی مختلف داشته باشد اما درد شانه، به ویژه هنگامی که دراز میکشید، علامت مشخصه بارداری خارج از رحم پاره شده است و فوراً باید درمان پزشکی انجام شود.
• اگر لوله فالوپ پاره شود ممکن است علائم شوک مانند ضعف، تند شدن ضربان قلب، رنگپریدگی، مرطوب شدن پوست و سرگیجه یا غش وجود داشته باشد. در این موارد بدون تأخیر با اورژانس تماس بگیرید.
همچنین در صورتی که باردار هستید و در گروه پر خطر بارداری خارج از رحم قرار دارید، به ویژه اگر با وجود داشتن آی یو دی در رحم یا جراحی بستن لولهها باردار شدهاید، یا هر جراحی دیگری در لولههای فالوپ داشتهاید، یا بارداری خارج از رحم پیشین یا بیماری التهاب لگن را تجربه کردهاید، باید به دنبال کمک و مراقبتهای پزشکی زودهنگام باشید.
بارداری خارج از رحم چطور تشخیص داده میشود؟
پزشک اولتراسوند و آزمایش خون را برایتان تجویز میکند تا تشخیص تأیید شود:
• آزمایش خون
اگر میزان این هورمون به صورتی که باید، افزایش نمییابد، احتمالاً نشاندهنده بارداری خارج از رحم و یا افزایش خطر سقطجنین در بارداری طبیعی (در رحم) است.
• در حین اولتراسوند
متخصصی که سونوگرافی را انجام میدهد به دنبال این است که ببیند آیا بارداری در رحم وجود دارد یا نه.
درمان این وضعیت چگونه است؟
گزینه های اصلی درمان عبارتند از:
- مدیریت بارداری – وضعیت شما با دقت بررسی می شود تا ببینید آیا درمان ضروری است یا خیر
- دارو – دارویی به نام متوترکسات برای متوقف ساختن حاملگی استفاده می شود
- عمل جراحی – جراحی برای لغو حاملگی و برداشتن لوله فالوپ آسیب دیده انجام می شود.
این گزینه ها هر یک دارای مزایا و معایبی هستند که پزشک با شما در میان می گذارد.
۱- مدیریت بارداری
اگر علائمی نداشته باشید یا علائم شما خفیف باشد و حاملگی در مراحل اولیه باشد، باید تحت نظر باشید، زیرا احتمال دارد بارداری به خودی خود برطرف شود.
و در این زمان موارد زیر نیز ممکن است رخ دهد:
- آزمایش خون منظم برای بررسی پایین آمدن سطح هورمون hCG خون؛ این کار تا زمانی ادامه داده می شود که هورمون به طور کامل ناپدید شود.
- اگر سطح هورمون شما پایین نمی آید و یا افزایش می یابد، به درمان بیشتری نیاز دارید.
- شما معمولا خونریزی واژینال دارید – از پد بهداشتی یا حوله به جای تامپون استفاده کنید تا زمانی که کامل پاک شوید.
- ممکن است شکم درد تجربه کنید – پاراستامول برای از بین بردن این عوارض مصرف کنید.
- اگر علائم شدیدتری داشته باشید، پزشک به شما می گوید چه کاری باید انجام دهید.
مزیت اصلی نظارت این است که هیچ اثری از عوارض جانبی درمان نخواهد بود.
۲- دارو
– اگر حاملگی خارج از رحم زود تشخیص داده شود اما نظارت فعال مناسب نباشد، درمان با دارویی به نام متوترکسات توصیه می شود.
بعد از درمان نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست، اما آزمایش خون منظم برای بررسی درمان لازم است. گاهی اوقات دوز دوم دارو مورد نیاز است و اگر دوز دوم اثر نکند، جراحی ضروری می شود.
عوارض جانبی متوترکسات عبارتند از:
- درد شکمی – این درد معمولا خفیف است و معمولا ظرف یک یا دو روز برطرف می شود
- سرگیجه
- احساس بیماری
- اسهال
احتمال دارد لوله های فالوپ بعد از درمان پاره شوند. بنابراین نکاتی به شما گفته می شود که در صورت بروز این اتفاق انجام دهید.
۳- عمل جراحی
در بیشتر موارد، عمل جراحی keyhole (لاپاراسکوپی) برای از بین بردن بارداری قبل از بزرگ شدن آن انجام می شود.
در طول لاپاراسکوپی:
- از بیهوشی عمومی استفاده می شود، بنابراین در حین انجام عمل جراحی خواب هستید
- برش کوچکی روی شکم ایجاد می شود
- یک لوله نازک (لاپاراسکوپ) و ابزار جراحی کوچک از طریق برش وارد بدن می شود.
- اگر یکی از لوله های فالوپ سالم باشد، کل لوله فالوپ حاوی بارداری برداشته می شود، در غیر این صورت، از بین بردن بارداری بدون از بین بردن کل لوله، انجام می شود.
– برداشتن لوله فالوپ آسیب دیده موثرترین درمان است و احتمال بارداری موفق را در آینده کاهش نمی دهد.
مراقبت در منزل
پزشک به شما در مورد مراقبت از برش های خود پس از جراحی دستورالعمل های خاصی می دهد.
علائم عفونت عبارتند از:
- خونریزی که متوقف نخواهد شد
- خونریزی بیش از حد
- خروج ترشحات با بوی نامطبوع از محل برش
- داغی بیش از حد
- قرمزی
- ورم
احتمال خونریزی واژینال خفیف و لخته های خون کوچک پس از جراحی وجود دارد. این اتفاق می تواند تا شش هفته پس از عمل رخ دهد.
دیگر اقدامات مراقبتی عبارتند از:
- چیزی سنگین تر از ۱۰ پوند بلند نکنید
- برای جلوگیری از یبوست، مایعات به مقدار زیاد بنوشید
- استراحت لگنی، که به معنی اجتناب از مقاربت جنسی، استفاده از تامپون و شستن داخل واژن می باشد.
- هفته اول بعد از جراحی تا جایی که می توانید استراحت کنید، و سپس در هفته های بعدی فعالیت های خود را به صورت تدریجی افزایش دهید.
اگر درد شما افزایش یافت یا احساس می کنید چیزی غیر عادی اتفاق افتادع است، به پزشک خود اطلاع دهید. به طور کلی پیشرفت های بزرگی در تشخیص زودهنگام و درمان حاملگی خارج از رحم انجام شده است و مرگ و میر ناشی از این بیماری به طور چشمگیری کاهش یافته است.
توجه:
چگونه با تمام شدن بارداریام کنار بیایم؟
همسر شما ممکن است احساس غمگینی یا درماندگی داشته باشد و نداند که چگونه این احساسات را ابراز کند یا از شما حمایت کند.
آیا پس از یک بارداری خارج از رحمی، میتوانم بارداری موفق داشته باشم؟