اسید فولیک چیست؟
اسید فولیک که با عنوان فولات نیز شناخته می شود، یک ماده غذایی در گروه ویتامین B است و از آن جایی که در بدن ذخیره نمی شود و در زمان بارداری چندین برابر بیشتر از زمان غیر بارداری از بدن دفع می گردد، نیاز به مصرف روزانه آن ضروری می باشد.
نقش اسید فولیک چیست؟
اسید فولیک به ساخت سلول های خونی سالم کمک می کند و فقدان آن باعث نوعی کم خونی یا آنمی می گردد و هم چنین باعث جذب آهن در بدن می شود. از این رو متخصصین مصرف این ماده را در دوران پیش از بارداری لازم دانسته اند. در ضمن این ماده مغذی در جلوگیری از نواقص مادر زادی و طناب نخاعی اهمیت بسیار زیادی دارد. کمبود اسید فولیک، قبل از بارداری و هم چنین سه ماهه اول بارداری موجب آسیب رساندن و ضایعه لوله عصبی جنین و زایمان زود رس می گردد. از آن جایی که بسته شدن لوله عصبی در جنین قبل از آگاهی شما از بارداری تان اتفاق می افتد، شروع مصرف مکمل اسید فولیک قبل از بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد.
نکته:قرص های ضد بارداری و دیگر دارو ها مانند آسپیرین و دارو های سو هاضمه و نیز الکل، میزان اسید فولیک خون را کاهش می دهند
دلایل مصرف فولیک اسید
فولیک اسید در رشد سیستم عصبی جنین نقش کلیدی بازی میکند و از پیدایش نقصهای لولۀ عصبی مانند مشکلات بسیار جدی مغزی مثل آنانسفالی و مشکلات نخاعی مانند اسپینا بیفیدا در جنین پیشگیری میکند. توسعۀ سیستم عصبی جنین در مراحل بسیار ابتدایی بارداری رخ میدهد، حتی پیش از زمانی که فرد متوجه شود باردار است. به همین دلیل، باید پیش از تلاش برای باردار شدن مصرف فولیک اسید را شروع کرد.
خطر پیدایش نقصهای لولۀ عصبی جنین در زنانی که مصرف میزان توصیهشدۀ فولیک اسید را حداقل یک ماه پیش از بارداری آغاز میکنند و در طول سه ماهۀ اول نیز به مصرف آن ادامه میدهند به میزان چشمگیری کاهش پیدا میکند. همچنین برخی از تحقیقات نشان میدهد که مصرف فولیک اسید ممکن است به کاهش خطر سایر نقصهای مادرزادی مانند شکاف لب، شکاف کام و برخی از انواع خاص مشکلات قلبی نیز کمک کند. همچنین ممکن است خطر مسمومیت بارداری را کاهش دهد. مسمومیت بارداری یک مشکل جدی مرتبط با فشار خون است که حدوداً در ۵ درصد از زنان باردار رخ میدهد.
بدن شما به این مادۀ مغذی برای تولید گلبولهای قرمز و پیشگیری نوع خاصی از کمخونی نیاز دارد. همچنین فولیک اسید برای تولید، ترمیم و کارکرد DNA ضروری است. مصرف میزان کافی فولیک اسید به خصوص برای رشد سریع جفت و کودکتان مهم است. علائم کمبود فولیک اسید ممکن است خیلی محسوس نباشد. ممکن است اسهال، کمخونی، بیاشتهایی، از دست دادن وزن، ضعف، درد در ناحیۀ زبان، سردرد، تپش قلب یا تندمزاجی را تجربه کنید. اما در بیشتر موارد کمبود فولیک اسید هیچ علامتی ندارد و میزان کافی فولیک اسید لازم برای رشد جنین به او نمیرسد. به همین دلیل پزشکان مصرف میزان مشخص فولیک اسید را به صورت روزانه در زنان باردار توصیه میکنند.
میزان فولیک اسید مورد نیاز زنان باردار
پزشکان توصیه میکنند برای کاهش خطر ابتلای کودکتان به نقصهای لولۀ عصبی، روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید مصرف کنید که باید مصرف آن را حداقل یک ماه پیش از تلاش برای باردار شدن شروع کنید. به این دلیل که خیلی از بارداریها ممکن است برنامهریزیشده نباشد، توصیه میشود که تمام زنانی که در سن بارداری قرار دارند، روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید مصرف کنند. برخی از پزشکان توصیه میکنند که در دوران بارداری مصرف فولیک اسید به حداقل ۶۰۰ میکروگرم در روز افزایش داده شود.
پزشک ممکن است مولتیویتامینهای ویژۀ بارداری که حاوی مقدار مناسبی فولیک اسید است را برای شما تجویز کند. در غیر این صورت ممکن است برای تأمین میزان لازم فولیک اسید روزانه، علاوه بر مولتیویتامینها، قرصهای فولیک اسید را برای شما تجویز کند که حاوی ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید لازم برای شماست. در دوران قبل از بارداری و در طول بارداری، به هیچ عنوان ویتامینها و مکملهای خود را بدون نظر و توصیۀ پزشک عوض نکنید و میزان مصرف آن را افزایش ندهید. در برخی از موارد ممکن است پزشک میزان بیشتری از فولیک اسید را برای مصرف روزانه به شما توصیه کند. برخی از مواردی که معمولاً پزشک میزان بیشتری از فولیک اسید را تجویز خواهد کرد در زیر آمده است:
زنان چاق و دارای اضافه وزن: خطر ابتلای نوزاد به نقصهای لولۀ عصبی در زنان چاق بیشتر است. اگر دارای اضافه وزن هستید، پیش از تلاش برای باردار شدن به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است او به شما توصیه کنید که بیش از ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید در روز مصرف کنید.
سابقۀ داشتن فرزندی با نقص لولۀ عصبی: اگر پیش از این دارای فرزندی با نقص لولۀ عصبی بودهاید، احتمالاً پزشک مصرف روزانه ۴۰۰۰ میکروگرم فولیک اسید را برای شما تجویز خواهد کرد. حتماً در مورد وضعیت سلامت و سوابق پزشکی خود به پزشکتان توضیح دهید و پیش از تلاش برای باردار شدن با او ملاقات کنید.
بارداری دو یا چندقلویی: درصورتیکه دو یا چند قلو باردار هستید، ممکن است پزشکتان توصیه کند که روزانه ۱۰۰۰ میکروگرم فولیک اسید مصرف کنید.
وجود برخی از بیماریهای مزمن مثل دیابت: احتمال داشتن فرزندی مبتلا به نقصهای لولۀ عصبی در زنان مبتلا به دیابت یا افرادی که نوع خاصی از داروهای ضدتشنج را مصرف میکنند بیشتر است. اگر دارای هر کدام از این شرایط هستید، برای تعیین میزان فولیک اسید مصرفی و بررسی شرایط عمومی خود، حداقل یک ماه پیش از تلاش برای باردار شدن با پزشک ملاقات کنید.
منابع غذایی حاوی فولیک اسید
مواد غذاییای که به صورت طبیعی فولات دارند، منبع قابل اتکایی برای تأمین فولیک اسید مورد نیاز بدن نیستند. محققان اثبات نمودهاند که بدن، مکملهای فولیک اسید را بهتر از مواد غذایی حاوی فولات جذب میکند. همچنین ممکن است به علت نگهداری مواد غذایی یا هنگام آشپزی، فولات موجود در مواد غذایی از بین برود. بنابراین اگر شما مواد غذایی سرشار از فولات مصرف میکنید، نمیتوانید آنها را جایگزینی برای مصرف روزانۀ فولیک اسید در نظر بگیرید؛ اگرچه به جبران کمبود ویتامین B۹ کمک خواهد کرد. مواد غذاییای که منبع خوبی از فولات محسوب میشود عبارتند از:
-
عدس
-
آووکادو
-
مرکبات و آب مرکبات
-
لوبیا، نخودفرنگی و آجیل
-
سبزیجاتی که دارای رنگ سبز تیره هستند مانند بروکلی، اسفناج، کلمپیچ، برگهای شلغم، بامیه، کلم بروکسل یا کلم فندقی و مارچوبه