علت درد شکم در بارداری
نی نی تایم : احساس درد در ناحیه شکم در دوران بارداری برای هر خانمی اتفاق میافتد و معمولا هم باعث نگرانی میشود. آیا باید نسبت به این نوع دردها واکنش جدی نشان داد؟ احساس درد در ناحیه شکم در دوران بارداری طبیعی است یا نه؟
احساس درد گاه به گاه در ناحیه شکم آن هم در دوران بارداری یکی از شکایتهای رایج زنان در در این دوره است. اگرچه این دردها میتواند بیخطر باشد اما باید توجه داشت که در عین حال میتواند نشانه وجود مشکلی جدی نیز باشد. به طور کلی توصیه میشود که دردهای شدید و پایدار در ناحیه شکم به هیچ عنوان نادیده گرفته نشود.
در مطلب زیر رایجترین عوامل به وجود آورنده درد در ناحیه شکم و ناراحتیهای مرتبط با آن در دوران بارداری ارایه شده است. اما نکته بسیار مهم این است که نباید دست به درمان سر خود زد. در صورتی که باردار هستید و همراه با درد در ناحیه شکم نشانههایی نظیر لکهبینی، خونریزی، تب، تب و لرز، خروج ترشحات از واژن، خستگی مفرط، بروز اختلال در حین ادرار کردن، حالت تهوع و استفراغ را مشاهده کردید و در عین حال با گذشت زمان اثری از کاهش درد مشاهده نشد سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.چه عوامل جدی در به وجود آوردن درد شکمی در دوران بارداری تأثیرگذار هستند؟
بارور شدن تخمک در جایی جز رحم
در این فرآیند تخمک در جایی خارج از رحم و معمولا در یکی از لولههای فالوپین مستقر شده و بارور میشود. در نتیجه این فرآیند ممکن است علائمی نظیر کوفتگی، خستگی و سایر علائم مشابه در اوایل دوران بارداری مشاهده شود. در صورتی که این اختلال درمان نشود، سلامت زن باردار در معرض خطر جدی قرار میگیرد. اگر علائم زیر مشاهده شد سریعا با پزشک خود تماس بگیرید: درد در ناحیه شکم یا لگن خاصره، لکههای واژنی یا خونریزی (که میتواند قرمز یا قهوهای رنگ باشد)، احساس دردی که در حین انجام کارهای مختلف فیزیکی تشدید میشود.
سقط جنین
سقط جنین به از دست دادن نوزاد در ۲۰ هفته اول آن گفته میشود. خونریزی یا لکه بینی واژن از شایعترین نشانههای اولیه سقط جنین است که به دنبال آن درد در ناحیه شکم در بازههای زمانی چند ساعته تا چند روز پدیدار میشود. در این شرایط خونریزی ممکن است خفیف یا شدید باشد. دردی که ناشی از این اختلال میشود نیز ممکن است به طور پیاپی شدید و خفیف شود. همچنین در برخی موارد درد ملایم یا برای مدت طولانی احساس میشود. در صورتی که این نشانهها را دیدید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید و اگر خونریزی شدید بود مراجعه به پزشک در اولین فرصت باید انجام شود. در این شرایط دقیقهها هم ارزش طلا پیدا میکنند.
درد مربوط به زایمان زودتر از موعد
به این نوع درد زایمان که در اصطلاح درد زایمان زودرس همراه با تولید نوزاد نارس هم گفته میشود فرد احساس انقباضات شدیدی میکند که در پی آن احتمال به دنیا آمدن نوزاد نارس نیز زیاد است. در صورتی که نشانههای زیر را در سه ماه دوم یا پایانی بارداری دیدید بلافاصله با پزشکتان تماس گرفته و او را در جریان امور قرار دهید:⦁ افزایش حجم ترشحات واژن یا تغییر در نوع این ترشحات (درصورتی که آبکی، لزج مانند یا حتی صورتی رنگ مایل به قرمز شود)
⦁ خونریزی یا لکبینی واژنی
⦁ درد شکمی، خستگی شبیه دوران قائدگی و یا بروز حداقل ۵ انقباض شکمی در هر ساعت
⦁ افزایش فشار در نواحی اطراف لگن خاصره
⦁ احساس درد در قسمت پشت و پایین۴- قطع جفت
قطع شدن جفت شرایط خطرناکی را برای جنین به وجود میآورد که طی آن جفت به طور کامل یا تا حدی از رحم جدا شده و این در حالی است که جنین هنوز به دنیا نیامده است. علائم بسیار مختلفی برای این پدیده وجود دارد. قطع شدن جفت می تواند ناشی از خونریزی شدید و آشکار باشد اما در برخی موارد نیز در ابتدای امر خونریزی قابل توجهی مشاهده نمیشود. در این حالت فرد ابتدا خونریزی بسیار خفیفی را مشاهده میکند. احساس درد در ناحیه پشت یا انقباضات مکرر و همچنین انقباضاتی که با گذشت زمان از شدت و پایداری آنها کم نمیشود از جمله نشانههای قطع شدن احتمالی جفت به شمار میآید. در این وضعیت زن باردار به خوبی میتواند حس کند که فعالیت جنین نیز کم شده است. در این صورت تماس فوری با پزشک متخصص زنان و زایمان جنبه حیاتی پیدا میکند.
رحم شما در حال رشد و بزرگ تر شدن است
با بزرگ تر شدن رحم به حفره شکمی فشار وارد می شود و جابه جا می شود. این امر سبب احساس تهوع یا اتساع در شکم می شود. راه حل مقابله با این شرایط این است که وعده های غذایی خود را افزایش داده و حجم آن را کمتر کنید، منظم ورزش کنید، استراحت کافی داشته باشید و مثانه خود را مرتب خالی کنید.
درد رباط های گرد رحمی
گاهی اوقات هم زمان با بزرگ تر شدن رحم، رباط های گرد این ناحیه ( دو رباط که از جلوی رحم عبور کرده و به سمت کشاله ران می روند) کشیده می شوند. شما احتمالا این درد را در نواحی پایین شکم حس می کنید که به کشاله های ران سرایت می کند. این درد هنگامی که شما جابه جا می شوید دردناک و تیز خواهد بود و معمولا در سه ماهه دوم بارداری شروع می شود و خودبه خود برطرف می شود ولی اگر خیلی احساس ناراحتی می کنید با پزشک خود مشورت کنید تا اجازه مصرف استامینوفن را به شما بدهد.
یبوست و گاز معده
یبوست و گاز متأسفانه بخشی از بارداری هستند. هورمون پروژسترون که طی بارداری افزایش می یابد، باعث کاهش حرکت کل لوله گوارشی و درنتیجه عبور کندتر غذا از آن می شود. برای رفع یبوست، آب بیشتر و موادغذایی فیبر دار استفاده کنید. اگر مشکل رفع نشد، از پزشک خود بخواهید تا برایتان داروهای ملین یا مکمل های فیبری تجویز کند.
انقباض های برکستون هیکس (Braxton Hicks)
انقباض های برکستون هیکس با رقیق شدن دهانه رحم ارتباطی ندارند و اغلب دردناک هستند. نکته اصلی، تشخیص این نوع انقباض ها از انقباض های اصلی مرتبط با زایمان زودرس است. زمان رخ دادن انقباض های اصلی رفته رفته به هم نزدیک می شود. اگر زن باردار هم زمان با شروع انقباض ها بتواند به کارهای روزانه اش مانند کتاب خواندن، تلویزیون نگاه کردن یا صحبت کردن ادامه دهد، پس احتمالا این انقباض ها مربوط به زایمان نیستند. از دست دادن آب بدن می تواند باعث شروع انقباض های برکستون هیکس شود. در نتیجه دقت کنید که مایعات کافی بنوشید. اگر انقباض ها از بین نرفتند و شک داشتید که آیا از نوع انقباض های واقعی هستند یا خیر با پزشک خود تماس بگیرید.
جدا شدن جفت
جفت منبع اکسیژن و مواد غذایی برای نوزاد شماست و معمولا به خوبی به دیواره رحم متصل است و تا زمان به دنیا آمدن نوزاد از آن جدا نمی شود. در موارد نادری (یک تولد از هر ۲۰۰ تولد) جفت از دیواره رحم جدا می شود که یک عارضه خطرناک است و معمولا در سه ماهه سوم نیز اتفاق می افتد. این نوع درد معمولا دردی شدید ومداوم در نواحی پایین شکم است که به مرور بدتر می شود. رحم شما سفت شود و اگر آن را فشار دهید فرو نمی رود. همچنین خون ریزی های تیره رنگ بدون لخته نیز مشاهده می کنید. در چنین مواردی ممکن است خانم باردار مجبور به زایمان می شود که در اغلب موارد متخصص زنان زایمان سزارین را انجام می دهد. اگر فقط قسمتی از جفت جدا شده باشد پزشک اجازه ادامه بارداری را می دهد یا زایمان را تحریک کرده و نوزاد را با زایمان طبیعی به دنیا می آورد. خانم هایی که سابقه جداشدگی جفت، فشار خون بالا، تروما یا جراحت شکمی، فشار خون قابل کنترل (پری-اکلامپسیا، (Preeclampsiaدارند، بیشتر در معرض این خطر هستند.
پری-اکلامپسیا (Preeclampsia)
این نوع عارضه به همراه دیگر ناهنجاری های فشارخون در ۵ تا ۸ درصد خانم های باردار دیده می شود. پری-اکلامپسیا معمولا بعد از هفته بیستم بارداری مشاهده می شود؛ به همین دلیل است که پزشک در هر معاینه فشار خون شما را بررسی می کند. این عارضه با فشار خون بالا و مشاهده پروتئین در ادرار همراه است. فشار خون بالا رگ های داخل رحم که تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین را انجام می دهند منقبض می کند و باعث کندشدن رشد نوزاد می شود. پری-اکلامپسیا خطر جداشدن جفت را نیز افزایش می دهد. در موارد حادتر عارضه پری-اکلامپسیا، درد در نواحی بالاتر سمت راست شکم، تهوع، سردرد، ورم و اختلالات بینایی نیز وجود دارد.
عفونت مجاری ادراری (UTI)
حدود ۱۰ درصد خانم های باردار در مرحله ای از دوران بارداری خود به عفونت مجاری ادراری مبتلا می شوند. علائم رایج عفونت ادراری زنان عبارتند از: تکرر ادرار، درد یا سوزش ادرار و خون در ادرار. اما برخی از بیماران مبتلا به عفونت ادرار، درد شکمی را نیز تجربه می کنند. به همین علت و برای جلوگیری از گسترش عفونت به کلیه ها و وقوع زایمان زودرس، در هر معاینه ادرار خانم باردار نیز تست می شود. عفونت مجاری ادراری در مراحل اولیه با آنتی بیوتیک درمان می شود.
التهاب آپاندیس
التهاب آپاندیس به سختی در دوران بارداری تشخیص داده می شود زیرا همان طور که رحم بزرگ می شود، آپاندیس تا نزدیکی ناف یا کبد بالا می رود. به علت تشخیص دیرهنگام این التهاب، خطر مرگ خانم باردار به دلیل التهاب آپاندیس زیاد است. گرچه علامت بارز التهاب آپاندیس درد در سمت راست و پایین شکم است ولی زمان بارداری درد ممکن است در نواحی بالاتر احساس شود. علائم دیگر عبارتند از: کم اشتهایی، تهوع و استفراغ.
سنگ کیسه صفر
اسنگ های کیسه صفرا در خانم ها مخصوصا خانم هایی با وزن زیاد، سن بالای ۳۵ سال و سابقه تولید سنگ رایج تر است. درد سنگ کیسه صفرا که اصطلاحا به آن التهاب کیسه صفرا (کُلهسیستیت، Cholecystitis ) می گویند، شدید است و در سمت راست و بالای شکم متمرکز است. در برخی موارد درد به کمر و زیر کتف راست نیز سرایت می کند.با توجه به این نکات شما باید هر زمانی که نگران بارداری و شرایط خود هستید یا علائم زیر را مشاهده می کنید با پزشک خود تماس بگیرید.درد شکم با خون ریزی یا بدون خون ریزی تا قبل از هفته دوازدهم بارداریخون ریزی با انقباض های شدید عضلاتاحساس بیش از ۴ انقباض در یک ساعت به مدت دو ساعتدردهای شکمی شدید و حاداختلالات بیناییسردردهی شدیدورم شدید دست ها ، پاها یا صورتدرد یا سختی هنگام دفع ادرار، خون در ادرار
