چرا کودک ما به بلوغ زودرس می رسد
بلوغ طبیعی دورهای است که طی آن صفات ثانویه جنسی به وجود میآیند و فرد توان باروری پیدا میکند. تغییرات فیزیکی در دوران بلوغ، نتیجه مستقیم یا غیر مستقیم بلوغ غده هیپوتالاموس در دستگاه عصبی مرکزی، تحریک اعضای جنسی و ترشح هورمون های جنسی است.
زود بزرگ شدن چه علائمی دارد؟
اولین علامت بلوغ در دختران برجستگی سینه و در پسران بزرگ شدن و تغییر سایز بیضه هاست، بنابراین اگر دختری در ناحیه تناسلی و زیر بغل با رشد مو مواجه شد نباید اینطور قلمداد شود که بالغ شده چون این حالت مقدمه بلوغ است. در دختران علائم ابتدا با بزرگ شدن سینهها ظاهر میشود و بعد از آن است که نواحیای از بدن که در آن ها غدد جنسی وجود دارد رویش مو پیدا میکند.
عوامل ایجادکننده بلوغ زودرس
عوامل زیادی در شروع بلوغ اهمیت دارند ولی بیشتر بار این عوامل وابسته به ژنوم افراد است. در واقع این ژنتیک است که تعیین میکند در چه سنی فرد وارد بلوغ شود اما چنین به نظر میرسد که سایر عوامل نیز بر سن شروع و البته پیشرفت تکامل بلوغ تاثیرگذارند.
هورمون رشد تمام عوارض روانی بلوغ زودرس
افرادی که دچار بلوغ زودرس میشوند از نظر روانی دچار مشکلات زیادی خواهند شد. رشد اندامها و بروز علائم بلوغ در نوجوانان کم سن در مقایسه با سایر همسالان، باعث ایجاد اضطراب شدید در این کودکان و والدین آن ها میشود. از سوی دیگر، دیده میشود در ارتباط والدین و فرزندان آن قدر رودبایستی وجود دارد که افراد نمیتوانند مشکلاتشان را با آنها در میان بگذارند و این اضطراب مضاعفی را بر آن ها تحمیل میکند.
وزن؛ عاملی مهم در شروع بلوغ
وزن یکی از عواملی است که ورود بلوغ را باعث میشود. طبق آماری که در ایران وجود دارد شروع بلوغ در دختران حدود ۱۳۰سانتی متر قد و متوسط وزن۳۴-۳۳ کیلوگرم و سن استخوانی حدود ۹ سال را شامل میشود. این وزن یک علامت است که با رسیدن فرد به آن میتوان انتظار بلوغ را داشت، هر چند الزامی وجود ندارد و ممکن است فردی با وزن ۵۰ کیلوگرم هنوز به بلوغ نرسیده باشد اما زمان شروع عادت ماهانه درد خترانی که وزنشان بیش از ۳۰ درصد وزن طبیعی آن هاست و نسبتا چاق هستند، زودتر از حد میانگین است.
بلوغ زودرس گاهی خطر مرگ دارد!
بلوغ زودرس در دختران شایع تر از پسران است اما معمولا علت پاتولوژیک ندارد. این در حالی است که در پسران وقتی علائم بلوغ زودرس مشاهده میشود این نگرانی ایجاد میشود که اتفاق بیمارگونهای در حال وقوع است. گاهی بلوغ در شرایطی آغاز میشود که فرد دچار تومور مغزی است یا آنسفالی مغزی دارد. این آسیبهای مغزی باعث میشود تغییرات هورمونی که آغاز کننده بلوغ است زودتر ایجاد شود که به آن بلوغ ثانویه یا مرضی میگویند.
وقتی والدین مقصرند!
در تمام این موارد میتوان با درمان به موقع از برخی مشکلات حاد و جراحی های فک جلوگیری کرد.
بررسی های تشخیصی کدام است؟
آن چه اهمیت دارد این است که بلوغ زودرس اگر زود تشخیص و ردیابی شود، اشکالی در رشد ایجاد نمیکند. بررسیهای تشخیصی در این مورد بستگی به فرد دارد اما به طور کلی هر کودکی که زیر ۶ سال علائم را نشان میدهد باید MRI، سی تی اسکن و آزمایش های مختلف در مورد او انجام شود اما در سنین کمی بالاتر با معاینه و براساس شواهد بالینی بررسی های لازم را انجام میدهد.
آیا میتوان پیشگیری کرد؟
راه حل پیشگیری از بلوغ زودرس به تغذیه و توجه به رشد مناسب فرد بستگی دارد. والدین باید از چاقی مفرط فرزندانشان پیشگیری کنند و به هیچ وجه مرغ و تخم مرغ ماشینی و فراورده های هورمونی را به خصوص به دختران خود ندهند. آمپولهای تزریقی برای جلوگیری از بلوغ زودرس نیز بسیار مضر هستند، چون محور تخمدان به هیپوفیز را مختل میکند و تاثیر منفی در رشد واژن و رحم دارد و استفاده از آن به هیچ عنوان توصیه نمیشود. همان طور که مصرف داروهایی که ممکن است منجر به بلوغ زودرس شود نیز اصلا مناسب نیست.