یک دسته از بیماری ها، عفونت های مختلف ناحیه تناسلی و ترشحات حاصل از آن است. البته همه ترشحات غی رطبیعی محسوب نمی‌شود و نیازی به درمان ندارد. با ما با یک مقاله پر محتوا همراه باشید عزیزان.
عفونت باکتریایی در زنان
زنان حساسیت ویژه‌ای به عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی دارند. این عفونت می‌تواند منجر به زخم یا انسداد لوله های فالوپ و تخمدان و در نهایت نازایی شود. همچنین این عفونت باعث عدم تعادل هورمونی بدن و ترشحات غیر طبیعی از دهانه رحم می‌شود.
باکتری های خوب و بد
دستگاه تولید مثل مملو از باکتری ها است. باکتری هایی که تداخلی در روند تولید مثل ایجاد نمی‌کنند، باکتری های خوب و آن هایی که منجر به نازایی می‌شوند، باکتری های بد نام دارند.
از جمله باکتری های بدی که در روند تولید مثل اختلال ایجاد می‌کنند:
مایکوپلاسما‌ها، کلامیدیا‌ها و برخی باکتری‌های بی‌هوازی هستند.
البته مطالعه تاثیر ویروس‌ها، مخمر‌ها و انگل ها بر نازایی بسیار پیچیده است. به طور کلی همه این عوامل تاثیر مستقیم یا غیر مستقیم بر نازایی دارند. این عوامل عفونی در ناحیه دستگاه تناسلی بسیار پر جمعیت هستند.
دلایل عفونت های باکتریایی در دستگاه تناسلی
عفونت های باکتریایی دستگاه تناسلی می‌توانند از راه رابطه جنسی منتقل شوند. با توجه به اینکه بسیاری از بیماری‌ها ناشی از فعالیت‌های جنسی هستند، متخصصان حوزه بهداشت و درمان بر این باورند که انواع گوناگونی از باکتری های دستگاه تناسلی باید به عنوان بیماری های مقاربتی طبقه بندی شوند.
به طور مثال، اسپرم می‌تواند باکتری های مضری را به بدن زن منتقل کند. همچنین روش های کنترل بارداری نیز می‌توانند باعث ایجاد عفونت و نازایی در زنان شوند.
مهم ترین عارضه این عفونت ها امکان بسته شدن و آسیب لوله های رحمی است. زیرا وجود لوله های رحمی برای انتقال تخمک و باروری آن توسط اسپرم ضروری است.
عفونت لوله های رحمی حدوداً ۱۰ درصد نازایی ها را تشکیل می دهد.
علایم این عفونت ها بر خلاف عفونت های دستگاه تناسلی خارجی دیر بروز می کند. ممکن است در موارد خفیف تا متوسط هیچ علامتی از نظر بالینی نداشته باشند.
بنابراین پیشنهاد می شود خانم ها هر ۶ ماه تا یک سال برای کنترل سلامتی نزد متخصصین زنان مراجعه کنند.
اجسام خارجی نظیر آی.یو.دی (IUD) تامپون ها و… عواملی هستند که بدن را مستعد عفونت می کنند. البته در صورت کنترل های مرتب درصد ابتلا کاهش پیدا می کند.
بیماری های عفونی نیز از طریق خون با منشأهای مختلف می توانند مشکلاتی را ایجاد کنند. از این قبیل عفونت ها می توان سل را نام برد که در کشور ما در موارد نادری مشاهده می شود. ولی در افراد مهاجری که از سایر کشورها آمده اند موارد بیشتری دیده شده است. ویروس HIV نقشی در نازایی ندارد.
عفونت های سیستم تناسلی داخلی علایمی را به دنبال دارد ، درد های زیرشکم معمولاً شایع است، درد کمر، ترشحات واژینال و در صورت همراه شدن با عفونت ژنیتال خارجی سوزش، خارش هم دیده می شود.
گاهی اوقات نیز بی نظمی هایی در پریود دیده می شود. عفونت رحمی با ایجاد خراش ها و زخم باعث ایجاد خونریزی ها و لکه هایی وسط سیکل ماهانه می شود. در مراحل حاد بیماری تب وجود دارد ولی در مواقع مزمن دیده نمی شود.
این ترشحات طبیعی است و درمان نمی‌خواهد
ترشحات در خانم‌ها به ۲ گروه فیزیولوژیک و پاتولوژیک تقسیم می‌شود.
ترشحات فیزیولوژیک معمولا از شروع اولین قاعدگی تا یائسگی به علت تخمک گذاری ایجاد می‌شود که شفاف، بی رنگ و کمی کش دار است و در حدود روز ۱۰ تا ۱۸ سیکل عادت ماهانه میزان شان افزایش پیدا می‌کند. در حقیقت این ترشحات «استروژنیک» نامیده می‌شود و نشانه‌ای از تخمک گذاری است.
حتی گاهی اوقات مقدارشان آنقدر زیاد است که فرد را به شک وا می‌دارد و مجبور می‌شود به مطب مراجعه کند درحالی که این ترشحات هیچ خطری ندارد.
دومین نوع از ترشحات فیزیولوژیک، ترشحات سفید رنگ به مقدار بسیار کم، بدون بو، تا حدی کش دار، پنیری و بدون خارش است. در واقع چون ناحیه واژن نزدیک به مقعد است درصد کمی احتمال رشد قارچ وجود دارد حتی در حالت عادی یک دختر بچه ۳ساله هم ممکن است به این قارچ مبتلا شود که هر دوی این ترشحات طبیعی است و احتیاجی به درمان خاصی ندارد.
خود درمانی کنیم یا نکنیم؟
اگر ترشحات فیزیولوژیک، بدون بو، شفاف یا سفید باشد نیازی به مراجعه پزشکی وجود ندارد. کسانی که ترشحات خیلی روشن سفید رنگ به هم چسبیده و پنیری و بدون بو و یک مختصر خارش دارند می‌توانند بدون مراجعه به پزشک ۷ شب از داروی ضد قارچ موضعی کلوتریمازول استفاده کنند اما اگر خوب نشدند بهتر است دیگر این درمان را ادامه ندهند و به پزشک مراجعه کنند.
ترشحات پاتولوژیک نیز حتما نیاز به تشخیص و درمان پزشک دارد. بارها مشاهده شده است چون بیمار یک بار در گذشته مراجعه کرده بوده و درمان ضد قارچ گرفته بعد برای هر ترشحی به طور سر خود و بدون مشورت پزشک از همان درمان ضد قارچ استفاده می‌کند و وقتی به پزشک مراجعه می‌کند که متاسفانه وضعش از روز اول بدتر شده است.
در حقیقت درمان هر ترشحی برحسب عامل پاتولوژیکش متفاوت است. اگر شما بخواهید درمان میکروبی را برای قارچ به کار ببرید جواب نخواهد داد، پس بهتر است در شرایطی که بیمار ترشح زرد، سبز، کف آلود و بد بو دارد حتما به پزشک مراجعه کند چون اگر خوب درمان صورت نگیرد ممکن است منجر به ناباروری و حتی آبسه های لگنی شود.
گاهی اوقات به دلیل عدم درمان مناسب حتی مجبور می‌شویم تخمدان‌ها، رحم یا حتی قسمتی از روده و بخشی از مثانه را خارج کنیم.
به علائم دقت کنید
ترشحات پاتولوژیک به چند دسته تقسیم می‌شود.
این ترشحات ممکن است بر اثر یک قارچ بسیار شدید ایجاد شود. رنگ آن ها سفید و مقدارشان بسیار زیاد است و گاهی اوقات آبکی و همراه با خارش فراوان و قرمز شدن ناحیه خارجی آلت تناسلی است. این بیماری کاندیدیاز نامیده می‌شود و احتیاج به درمان دارد.
درمان آن معمولا با دارو های موضعی و خوراکی انجام می‌شود. دسته دیگر از ترشحات پاتولوژیک، ترشحات زرد رنگ و بدبو است که بعضی اوقات با خارش بسیار زیاد همراه است. خود این ترشحات انواع مختلفی دارد. یکی از آنها «میکس میکروبیال» (باکتری هایی از انواع مختلف) نامیده می‌شود.
برخی دیگر بر اثر باکتری «گاردنلا» یا گاهی اوقات حتی «تریکوموناس» ایجاد می‌شود که یک موجود تک یاخته‌ای است و خارش فراوان ایجاد می‌کند. در هر صورت معمولا درمان این ترشحات با داروی مترونیدازول است که به صورت موضعی و خوراکی استفاده می‌شود.
آنتی بیوتیک ها احتمال قارچ را بالا می‌برند؟!
از آنجایی که خود درمانی در ایران خیلی رایج است خیلی اوقات بیمار ۲ تا ۴ روز آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند و علائم بیماری که کاهش پیدا کرد دیگر آن را قطع می‌کند. با این کار کمی از میکروب‌های ناحیه واژن از بین می‌روند اما چون درمان کامل نشده برخی از آن ها زنده می‌مانند و به آنتی بیوتیک مقاوم می‌شوند.
به همین دلیل بیمار هر نوع آنتی بیوتیکی هم که مصرف می‌کند متاسفانه این چرک قطع نمی‌شود و حتی ممکن است مجبور شویم جراحی انجام دهیم. آنتی‌بیوتیک حداقل برای ۷ روز باید مصرف شود و بعد اگر پزشک صلاح دید قطع شود.
مصرف خود سرانه آنتی بیوتیک نیز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. جالب است بدانید با خوردن آنتی‌بیوتیک احتمال ایجاد قارچ در ناحیه واژن بالا می‌رود. در واژن یک باسیل یا میکروب محافظ به نام «دودرلن» وجود دارد. این باسیل حافظ و نگهبان واژن است و نمی‌گذارد میکروب‌های دیگر وارد آن قسمت شوند و تا حدودی جلوی رشد قارچ را می‌گیرد اما زمانی که برای درمان یک بیماری مانند آنفلوآنزا یا سینوزیت و… آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنیم متاسفانه این باسیل خوب از بین می‌رود بنابراین احتمال رشد قارچ در ناحیه واژن زیاد می‌شود.
بسیاری اوقات وقتی برای بیمار آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود مجبور می‌شویم به دلیل خارشی که دارد یک داروی ضد قارچ هم به او بدهیم تا اذیت نشود.
این عفونت باعث نازایی می‌شود؟
ترشحات دیگری نیز وجود دارد که سبز رنگ یا زرد متمایل به سبز است که آن هم به علت «تریکوموناس»، «گونورآ» یا همان سوزاک می‌تواند ایجاد شود. این ترشحات درمان خاص خود را دارد که به خصوص اگر سوزاک باشد درمان پنی‌سیلین لازم است و اگر تریکوموناس باشد درمان با مترونیدازول باید انجام شود.
در این موارد نیز زن و شوهر باید هر دو تحت درمان قرار گیرند. اگر این ترشحات در بیمار تکرار شود توصیه می‌شود علاوه بر درمان، یکسری آزمایش های کلی دیگر از نظر بررسی هپاتیت، ایدز و… نیز داده شود چون بیماری‌های STD بیماری‌هایی هستند که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند و ممکن است باعث نازایی و عقیمی در مرد ها و زن ها شوند یعنی ممکن است در پروستات آقایان تکثیر شده یا باعث بسته شدن لوله های رحمی در خانم ها شوند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، عفونت های باکتریایی زمینه ساز یا تشدید کننده نازایی هستند.
باکتری ها میکروارگانیسم های بسیار کوچکی هستند که به ندرت نشانه های مشخص از تاثیرات منفی بروز می‌دهند. به همین دلیل اثبات نقش مستقیم آن ها در نازایی کار دشواری است.
شوهر هم باید درمان شود!
در مورد ترشحات پاتولوژیک به خصوص در قسمت ترشحات زردرنگ حتما باید درمان همسر را هم به یاد داشت چرا که این باکتری ها با رابطه جنسی به همسر هم منتقل می‌شود و اگر همسر درمان نشود می‌تواند در پروستات او باقی بماند و بعد دوباره با رابطه زناشویی به خانم منتقل شود.
خیلی از خانم ها پس از مراجعه به پزشک و دریافت دارو درمان می‌شوند اما بعد از اولین نزدیکی دوباره این عفونت به آن ها منتقل می‌شود و دوباره علائم بیماری در آن ها ایجاد می‌شود.
در مورد عفونت زرد رنگ و بودار باید زن و شوهر هر دو تحت درمان کافی و مناسب قرار بگیرند.
چرا با مصرف دارو های ضد بارداری احتمال عفونت قارچی بالا می‌رود؟
دارو های ضد بارداری هم متاسفانه در عده محدودی باعث افزایش رشد قارچ می‌شود زیرا کسانی که داروهای ضد بارداری استفاده می‌کنند معمولا قبلا از کاندوم استفاده می‌کردند و با کنار گذاشتن آن اگر عفونتی در همسرشان باشد به آن ها منتقل می‌شود و احتمال ایجاد قارچ افزایش پیدا می‌کند اما این داروها خود به تنهایی عامل افزایش رشد قارچ نیست.
استرس نیز از آنجایی که روی سیستم ایمنی اثر می‌گذارد باعث افزایش کل عفونت ها در تمام بدن می‌شود، یعنی سیستم ایمنی که ضعیف شود فرد بیشتر دچار سینوزیت، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و… می‌شود و مجبور می‌شود آنتی‌بیوتیک مصرف کند بنابراین احتمال ایجاد قارچ هم بیشتر می‌شود. اما اینطور نیست که بگوییم هر فردی که استرس دارد حتما عفونت واژینال می‌گیرد.
خانم های یائسه هم ممکن است مبتلا شوند
از آن جایی که ترشحات فیزیولوژیک در خانم های یائسه کمتر است و محیط واژن خشک است، معمولا عفونت های شدید در این افراد کمتر اتفاق می‌افتد اما گاهی اوقات و به صورت نادر شاهد عفونت های خیلی شدید در خانم های یائسه هم هستیم بنابراین نمی‌توان گفت که اصلا عفونت نمی‌گیرند بلکه فقط کمتر دچار آن می‌شوند اما در هر حال آن ها هم باید به پزشک مراجعه کنند.
کسانی که ازدواج نکرده‌اند چون رابطه زناشویی ندارند به جز قارچ عفونت دیگری نمی‌گیرند.
ترشحات زمان بارداری به سختی درمان می‌شود
نوع ترشحات در زمان بارداری تفاوتی با سایر مواقع ندارد فقط اینکه در بارداری اتفاق بدی که می‌افتد این است که سیستم ایمنی ضعیف می‌شود. بیمارانی هستند که در تمام مدت بارداریشان ترشحات زرد رنگ دارند که پزشک برای درمان آن ها انواع آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند اما یا خوب نمی‌شوند یا اگر هم خوب شوند باز بعد از مدتی ترشحاتشان باز می‌گردد اما به محض اینکه زایمان می‌کنند و بعد از یک تا ۳ ماه که ویزیت می‌شوند می‌گویند ما اصلا دیگر اثری از آن ترشحات نمی‌بینیم.
دلیلش این است که بعد از زایمان سیستم ایمنی بدن دوباره به حالت عادی بر می‌گردد. اما در کل درمان‌هایی را که در دوره بارداری می‌توانیم برای خانم باردار انجام دهیم متفاوت است. در ۳ ماهه اول خیلی از داروهای خوراکی و آنتی‌بیوتیک ها را ترجیح می‌دهیم برای بیمار تجویز نکنیم و از طریق درمان موضعی درمان صورت گیرد. همین باعث می‌شود کمی تاخیر در درمان پیش بیاید و نتوانیم این ترشحات زرد رنگ را تا موقع زایمان کامل برطرف کنیم اما ۹۰ درصد این ترشحات بعد از زایمان خود به خود برطرف می‌شوند.
پیشگیری از بروز عفونت های تناسلی
در صورت استفاده از عوامل مستعد کننده عفونت نظیر آی. یو. دی (IUD) باید به طور مرتب تحت نظر پزشک باشند و در صورت مشاهده عارضه ای خاص زودتر از موعد مقرر نزد پزشک مراجعه کرده و از تماس های جنسی آلوده پرهیز کنند.
در صورت مشاهده علایم عفونت به موقع نزد پزشک مراجعه کنند. علاوه بر آن تمامی خانم ها کنترل های شش ماهه تا یک ساله نزد پزشک متخصص زنان داشته باشند.
بنا بر اظهارات متخصص زنان در بسیاری از موارد برای این گونه عفونت ها درمان خاصی وجود دارد. نازایی مطلق در اثر عفونت ها با توجه به پیشرفت تکنیک های باروری دیده نمی شود
در کل این عفونت ها باروری خود به خودی را کاهش می دهند اما نازایی مطلق وجود ندارد.
