چربی خون به بالا رفتن مقدارکلسترول و یا تریگلیسرید از مقدار طبیعی آنها در خون گفته میشود. میزان این مواد در خون در اثر مصرف مواد غذایی بیش از میزان مورد نیاز یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی، افزایش می‌یابد.چربی خون و قندخون بالا و همچنین غلظت بالای خون باعث گزگز، مورمور شدن و خواب‌رفتگی پا میشود و به هنگام خواب، کف پا بسیار داغ میشود و فرد را بیدار می‌کند.
افزایش چربی خون همراه با بیماریهایی مانند کم کاری تیروئید، بعضی از بیماریهای کبدی و کلیوی ، بیماریهای قند(دیابت) ، نارسایی مزمن کلیه، چاقی، بعضی از عفونتها و اعتیاد به الکل دیده می شود. افزایش چربی خون با تجمع در دیواره رگ‌ها، تنگی آنها را به دنبال دارد و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق میشود.برای تشخیص بالا بودن چربی خون، اندازه گیری دو نوع چربی خون یعنی کلسترول وتری گلیسیرید انجام می شود. دراین میان معمولاافزایش کلسترول به عنوان عامل بیماریزای جدیدتری مطرح میشود.
کلسترول یک نوع چربی است که در همه سلول های بدن شما یافت می شود. کلسترول در خون حل نمی شود و توسط لیپوپروتئین ها وارد سلول می شود و از آن خارج می گردد.لیپوپروتئین ترکیبی از پروتئین و چربی است و چربی را در خون حمل می کند. وجود کلسترول در کبد، نخاع و مغز ضروری است.
کلسترول در ساخت و نگه داری سلول ها، برخی هورمون ها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین های محلول در چربی نقش دارد. مقدار مناسب کلسترول کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است.
زمانی که کلسترول خون افزایش پیدا می کند، چربی در سطح رگ رسوب می کند. نهایتاً این رسوب ها جریان طبیعی خون رادچار مشکل میکنند و در این حالت، قلب شما به اندازه ی کافی خون غنی از اکسیژن دریافت نخواهد کرد و خطر حمله قلبی افزایش خواهد یافت. با فرایندی مشابه، کاهش یافتن جریان خون به مغز نیز می تواند منجر به سکته مغزی شود.
علایم افزایش چربی خون
عمده علایم افزایش چربی خون ناشی از دو عامل است؛ یکی سنگین و غلیظ شدن خون که باعث کندی حرکت آن در عروق می شود ولذا باعث اختلال خونرسانی و کمبود نسبی اکسیژن در بافتها خواهد شد و دیگری، افزایش حرارت بدن در اثر افزایش صفرا. این علایم به طور خلاصه عبارتند از:
احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن.
خواب آلودگی.
سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می شود.
دردهای نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا(و گاهی هم در سایر نواحی بدن).
سردردهایی که معمولاً به صورت سنگینی سر خودنمایی می کند.
خشکی و یا تلخی دهان.
سرگیجه و گاهی وزوزگوش.
افزایش تعریق بدن و ورم و پف کردن صورت.
ذکر علایم فوق به این معنا نیست که تمام کسانی که دچار افزایش چربی خون می شوند همه علایم فوق را بروز می دهند؛ بلکه اغلب، تنها بعضی از علایم را دارند. LDL یا کلسترول بد ذرات کلسترول را در طول بدن شما منتقل می کند و HDL یا کلسترول خوب کلسترول اضافی را برداشته و به کبد بر می گرداند.
چگونه می توان HDL یا کلسترول خوب در بدن را افزایش داد و چگونه میتوان کلسترول بد یا LDL را در بدن کاهش داد؟
ورزش کنید.
رژیم غذایی کم چربی داشته باشید.
از لبنیات کم چرب استفاده کنید.
چربی های گوشت و پوست مرغ را دور بیاندازید.
غذای خود را با روغن های گیاهی از قبیل: کانولا ،ذرت و زیتون درست کنید.
غذاهای پرفیبر را زیاد مصرف کنید.
از مصرف شیرینی و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.
از نوشیدن الکل دوری کنید.
پرخوری نکنید.
آهسته غذا بخورید و غذایتان را خوب بجوید تا به معده تان فرصت دهید به شما بگوید که دیگر سیر شده اید!
وزن خود را متعادل نمایید.
چطور بفهمیم چربی خون‌‌مان بالاست؟
آزمایش چربی خون، شامل اندازه گیری کلسترول کل، کلسترول HDL (خوب)، کلسترول LDL (بد) و تریگلیسرید میشود. تریگلیسرید نوعی از چربی که در نتیجه مصرف مواد قندی بالا می‌رود.برای اندازه‌گیری دقیق چربی‌های خون باید ۹ تا ۱۲ ساعت پیش از خون گرفتن چیزی به جز آب نخورید و ننوشید.میزان کلسترول و تریگلیسرید خون معمولا به میلی‌گرم کلسترول در دسی‌لیتردر خون اندازه‌گیری میشود.
