
دلایل ریزش مو در زنان
نی نی تایم: تنها شما نیستید که ریزش مو را تجربه می کنید بلکه اکثر زنان چنین اختلالی را تجربه کرده اند. کم شدن مو در زنان به دلایل متفاوتی اتفاق می افتد ولی بحث جدی در این رابطه -حداقل در مورد زنان – صورت نگرفته است در بسیاری از موارد دلایل ریزش مو قابل تشخیص و درمان است .بنابر این اجازه دهید ابتدا بعضی از فاکتورهای رایج که باعث ریزش مو می شود را بیان کنیم.
در این مطلب دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و مو، شما را با شایعترین علل ریزش مو در خانمها و شیوه درمانشان آشنا خواهد کرد.
دارم کچل میشوم؟!
باید دقت کنید که بهطور معمول روزانه ۷۰ تا ۱۰۰ مو در روز از روی سر میریزد و اگر فردی ریزشی بیشتر از این را تجربه کند، یعنی دچار ریزش مو شده است. به گفته دکتر احسانی، گاهی هم ریزش مو به این شکل آغاز میشود که فرد، روزانه بهطور معمول ۲۰ تار مو از دست میداده اما ناگهان این عدد بیشتر شده و به ۳۰ تارمو رسیده. درست است که این عدد همچنان در بازه ریزش طبیعی موها قرار دارد اما میتواند نشاندهنده آغاز روند ریزش مو در فرد باشد و نکته نهایی اینکه اگر تغییر الگوی ریزش موها، بیشتر از یک و نیم ماه به طول انجامید، فرد باید به متخصص پوست و مو مراجعه کند.
امان از تلوژن افلوویوم!
مهمترین علت ریزش موی خانمها به «تلوژن افلوویوم» Telogen Effluvium مشهور است که عوامل متعددی از جمله گرفتن رژیمهای غذایی سفت و سخت، کمخونی، کمکاری یا پرکاری تیروئید، مصرف برخی داروها جراحی، زایمان، بیماری طولانیمدت (حتی طولانی شدن سرماخوردگی که مثلا ۱۵تا۲۰ روز طول بکشد) باعث آن میشوند. در واقع ۳تا۴ هفته بعد از یکی از این اتفاقهاست که ریزش موی خانمها آغاز میشود و چند هفتهای طول میکشد. اگر عامل اصلی رفع بشود، ریزش مو هم متوقف خواهد شد؛ بنابراین در ریزش موی تلوژن افلوویوم، حتما باید علت را شناسایی و درمان کرد.
ارثیه: کچلی!
علت دیگر ریزش مو در خانمها ارثی- ژنتیکی- هورمونی است که همیشه تصور میشود مخصوص آقایان است اما تعداد زیادی از خانمها بعد از سن بلوغ درگیر این نوع ریزش مو میشوند. البته شروع این نوع ریزش مو در همه افراد یکسان نیست؛ یعنی بعضیها از همان ۱۶،۱۵ سالگی درگیرش میشوند و برخی دیگر در سنین ۲۰تا۳۰ سالگی یا دیرتر این نوع ریزش مو را به صورت تنک و نازک شدن موها یا باز شدن فرق سر، تجربه میکنند. این روند معمولا پیشرونده است و درمانهای خاصی از جمله مصرف برخی داروهای هورمونی برای آن تجویز میشود .احتمال برگشتپذیری این ریزش کمتر از سایر انواع ریزش موهاست.
سکههای زشت!
نوع دیگری از ریزش مو وجود دارد که هم در خانمها و هم در آقایان به یک اندازه شیوع دارد و به صورت منطقهای و دایرههای کوچک رخ میدهد و به همین خاطر به ریزش موی «سکهای» معروف است. این نوع ریزش مو به این صورت در خانمها رخ میدهد که نقطههایی از موی سر، ابرو، مژه و حتی بدن، دچار ریزش منطقهای یا سکهای میشوند. علت دقیق ریزش موی سکهای نامشخص است اما به خاطر خودایمنی بدن رخ میدهد و معمولا اگر به صورت منفرد باشد، یعنی درمان راحتتری دارد تا اینکه به صورت گسترده بروز کند. وجود عفونتهای قارچی، بیماریهای التهابی، بیماریهای پوستی، مفصلی و روماتولوژی در سر نیز میتواند باعث ریزش مو شود که این عوامل منحصر به خانمها نیست و آقایان هم ممکن است دچار چنین ریزش موهایی شوند.
قاتل موی خانمهای ایرانی
در خانمهای ایرانی کمخونی مهمترین علت ریزش مو است چراکه معمولا جایگزینی آهن بعد از سیکلهای ماهانه درست انجام نمیشود؛ پس ضروری است که همه خانمها حتما بعد از عادت ماهانه، برای تامین ذخیره آهن مورد نیاز بدن اقدام کنند و آزمایشهای دورهای انجام بدهند تا کمبود آهن در بدن سریع تشخیص داده شود. خانمها در دوران بارداری موهایشان پرپشت میشود اما مدتی بعد از زایمان به دلیل افت هورمونهای مادر و کمخونیهای که اتفاق میافتد، دچار ریزش موی نسبتا شدیدی میشوند که ممکن است ۶تا۷ ماه هم به طول بینجامد،
از ویتامین D تا روسری!
کمبود ویتامین D هم یکی از عوامل مهم ریزش موست که در ایران به خاطر کم مصرف کردن لبنیات، کمتحرکی و. . . شایع است؛ بنابراین در آزمایشهای دورهای مربوط به ریزش مو، سنجش میزان ویتامین D بدن نیز بسیار ضروری است. خیلیها شاید تصور کنند ریزش موهایشان به خاطر آلودگی هواست اما خوب است بدانید آلودگی هوا تاثیر چندانی بر ریزش مو ندارد و بیشتر باعث خراب شدن جنس موها از جمله تیرهرنگ و بدشکل شدن ساقه، خشکی و شکنندگی مو میشود. همچنین بعضی خانمهای شاغل که ساعت کار طولانی دارند هم ممکن است تصور کنند پوشاندن موها برای ساعات طولانی، یکی از عوامل موثر در ریزش موهایشان است اما اصلا اینطور نیست و برعکس، پوشاندن موها میتواند مانع از نفوذ آلودگی هوا به موها شود. تنها مورد آرایشی که میتواند باعث ریزش موها شود، اکستنشن با فشار زیاد روی موهاست.
علت را در خانه پیدا کنید
به عقیده دکتر امیرهوشنگ احسانی، گاهی میشود از روی مدل ریزش مو هم به علت بروز آن پی برد. وقتی ریزش مو بیشتر در جلوی سر و کنارههای آن رخ میدهد، به احتمال خیلی زیاد به خاطر عوامل ارثی-هورمونی-ژنتیکی است، اگر ریزش مو کلی باشد، در بیشتر موارد تلوژن افلوویوم است و اگر تکهای و دایرهای باشد هم که مسلما ریزش مو سکهای است.
شامپو یا روغن مار؟!
خوب است بدانید برخی از شامپوهایی که در بازار است و با هزار تبلیغ میخواهند به ما بقبولانند که فقط محصولات خودشان میتوانند مانع از ریزش مو شوند، تاثیر چندانی در جلوگیری از ریزش مو ندارند! روغن مار، روغن محبوب خانمهای هندی هم که زیبایی موهایشان را مدیون استفاده از این روغن هستند، تاثیری در رشد و پرپشت شدن موها ندارد و ژنتیک علت اصلی زیبایی موهای خانمهای هندی است. روغن مار و همچنین روغن زیتون و بادام فقط و فقط باعث درخشش موها میشوند و تاثیری در پرپشتی و تقویت موها ندارند. تنها استفاده از منابع غذایی یا مکملهای آهن، روی و سلنیوم است که میتواند ریزش مو را قطع کرده؛ موها را تقویت کنند.
آیا این ریزش ها برگشتپذیرند؟
روند کچلی معمولا پیشرونده است و درمانهای خاصی از جمله مصرف برخی داروهای هورمونی برای آن تجویز میشود و بعضا ممکن است فرد مجبور به استفاده طولانیمدت از این داروها شود چراکه یکی از سختدرمانترین مدلهای ریزش مو در خانمها، نوع ارثی- ژنتیکی- هورمونی است و احتمال برگشتپذیری آن کمتر از سایر انواع ریزش موهاست. اما در انواع ریزشهای غیرارثی اگر عامل اصلی (یعنی رژیم غذایی نادرست، کمخونی، مشکل تیروئید و. . . ) رفع شود، ریزش مو هم متوقف خواهد شد اما اگر عامل اصلی همچنان وجود داشته باشد، ریزش مو هم ادامه پیدا خواهد کرد.
تغییرات هورمونی بعد از حاملگی
مادرانی که تازه بچه به دنیا آوردهاند، بعد از شش ماه ریزش مو را تجربه میکنند و این زمانی است که مقدار استروژن در خون در حال برگشت به مقدار طبیعی است. در حقیقت چیزی که به نظر ریزش موی شدید میآید در واقع تنظیم چرخه رشد طبیعی مو است. (نسبت به زمان حاملگی که در اثر میزان زیاد هورمون ریزش مو از حد نورمال کمتر میشود.)
خیلی از خانمها، ریزش مو را در دوران یائسگی و بعد از آن تجربه میکنند. کاهش ترشح استروژن در بدن باعث ریزش مو در خانمها میشود.
عناصر مهم در سلامت مو
پروتئین: اساس و پایه نیاز بافتهای بدن مانند مو، ناخن، پوست و… پروتئین است و در موادی مانند انواع گوشت مرغ، ماهی، گوشت قرمز، تخممرغ، لبنیات و حبوبات به میزان فراوان وجود دارد. در مواد نشاستهای مثل نان، برنج، ماکارونی و سبزیها نیز مقدار کمی پروتئین وجود دارد.
کلسیم و منیزیم: گروه شیر و لبنیات منابع غنی کلسیم و منیزیم و نیز پروتئین هستند. اگر فردی دچار عدم تحمل لاکتوز (قند موجود در شیر) باشد و از سایر مشتقات لبنیاتی نیز برای تامین نیازهای بدن خود استفاده نکند، باید به طور روزانه مکمل کلسیم مصرف کند و مصرف سایر غذاهای غنی از پروتئین را نیز افزایش دهد.
ویتامینهای گروه B: یکی از راههای درمان ریزش مو مصرف مواد مغذی حاوی ویتامین B زیاد است. که در این گروه ویتامین B6 و بیوتین B7 اهمیت خاصی دارند.
بیوتین برای حفظ سلامت ناخنها، پوست و موها الزامی است و کمبود آن موجب ریزش مو میشود. نامهای دیگر بیوتن ویتامین H، ویتامین B7 میباشد.
به طور کلی بیوتین نقش مهمی در تکثیر سلولها ایفا میکند. به همین دلیل آن را ابزاری مفید برای رشد موها میدانند. هنگامی که بیوتین جذب و وارد جریان خون میشود با آنزیمهای سلولی واکنش نشان میدهد و نقش مهمی در تولید اسیدهای آمینه ایفا میکند اسیدهای آمینه مانند آجرهایی میباشند که ساختار پروتئینها را تشکیل میدهند، موها از پروتئینی به نام کراتین ساخته شدهاند و بیوتین کمک به رشد و افزایش ضخامت موها میکند.
منابع اسیدهای چرب، اُمگا ۳ و امگا۶: اسیدهای چرب امگا ۳: شامل آلفا، و ایکوزا پتنانوئیک اسید (EPA) است که در ماهیهای آب سرد مانند ماهی سالِمون و ساردین، روغن سویا، روغن کانولا، جوانه گندم، روغن گردو، روغن تخم کتان و روغن ماهی یافت میشود.
اسیدهای چرب امگا ۶: شامل اسید لینولنیک میباشد که در روغنهای غیراشباع گیاهی مانند: روغن ذرت، روغن کانولا، روغن بادام زمینی و روغن آفتابگردان یافت میشود.