روش های موثر درمان بی اختیاری ادرار

 مشکل بی اختیاری ادرار :

بی اختیاری ادرار در حقیقت ریزش غیر ارادی ادرار است که می تواند در هنگام ورزش کردن، سرفه کردن، عطسه کردن، یا حتی خندیدن ایجاد شود. افراد به این دلیل در این شرایط دچار ریزش و سوزش ادرار می شوند که وضعیت سفتی عضلات در ناحیه شکم بیشتر از سفتی عضلات کنترل کننده ادرار است. در این حالت ادرار معمولاً با مقادیر ناچیز خارج می شود، اما این شرایط می تواند به صورت یک جریان مداوم یا یک ریزش کامل نیز در افراد مختلف مشاهده گردد.

دلایل بی اختیاری ادرار :

در اصل علت های متعددی در بروز بی‌اختیاری ادرار نقش دارند که البته این عوامل برای زنان و مردان متفاوت‌اند، با این حال شایع‌ترین عامل آن ضعف عضلات کف لگن است.

عواملی که می‌توانند در بروز بی‌اختیاری ادرار نقش داشته باشند عبارتند از:

• بیماری‌ها یا آسیب‌های عصبی
• بالا رفتن سن
• یائسگی، که می‌تواند باعث بروز بی‌اختیاری ادرار یا بدتر کردن انواع مختلف آن شود زیرا نبود استروژن در ضعف عضلات و بافت‌های ناحیه کف لگن، که از مثانه و مجاری ادراری حمایت می‌کنند، نقش دارد.
• جراحی پروستات
• سابقه بارداری
• انواع خاصی از داروها (مانند داروهای ادرارآور)
• انباشته شدن مدفوع در روده‌ها
• عفونت مجاری ادراری (مثانه)
• برخی مشکلات پزشکی مانند دیابت و سکته
• سیگار کشیدن
• برخی عارضه‌های فیزیکی که بر قابلیت حرکت تأثیر می‌گذارند (مانند ام‌اس و التهاب مفاصل)
• چاقی مفرط
• مصرف کافئین و مایعات
• فعالیت‌های فیزیکی پرفشار
• مشاغلی که مستلزم بلند کردن وزنه‌های سنگین بوده و باعث می‌شوند که فشار بسیار زیادی به شخص وارد بیاید.

علائمی که در هنگام بی اختیاری ادرار رخ می دهند :

هنگام ایجاد بی اختیاری ادرار فرد با یک یا چند مورد از علائم زیر مواجه می شود:

گاهی اوقات فرد احساس می کند مثانه وی بطور کامل تخلیه نشده است.
فرد برای رسیدن به دستشویی عجله دارد.
فرد به صورت مکرر به خاطر تصور این موضوع که ممکن است کنترل ادرار خود را از دست بدهد، عصبی می شود.
فرد دو بار یا بیشتر در طول شب برای رفتن به دستشویی از خواب بیدار می شود.
فرد کنترل ادرار خود را قبل از رسیدن به دستشویی از دست می دهد.
فرد کنترل ادرار خود را در هنگام بلند کردن اجسام سنگین از دست می دهد.
برخی زمان ها در هنگام سرفه کردن، عطسه کردن، انجام فعالیت های ورزشی یا بازی های حرکتی فرد دچار ریزش ادرار می شود.

نحوه درمان بی اختیاری ادرار :

ورزش کگل (Kegel)

بی اختیاری ادرار ناشی از فشار به علت ضعیف بودن عضلات ناحیه لگن رخ می دهد. در حقیقت عضلات لگن، عضلات اطراف مجرای ادراری را نگه می دارند.

ورزش کگل به صورت زیر انجام می شود:

به عضلات لگن خود فشار آورید، مانند وقتی که ادرار خود را نگه می دارید.

سپس به مدت ۱۰ ثانیه آن را به همان حالت سفت شده نگه دارید و بعد عضلات را شل کنید.

هر روز ۳ تا ۴ بار این ورزش را انجام دهید.

با این ورزش، عضلات لگن قوی تر می شوند و می توانید مثانه خود را کنترل کنید.

دارو

پزشک برای درمان مثانه بیش فعال دارویی را تجویز می‌کند که پیام‌های عصبی عامل تکرر ادرار و بی اختیاری فوریتی را مسدود می‌کند.

نورومدولاسیون

چنانچه بی‌اختیاری فوریتی به رفتار درمانی یا درمان دارویی واکنش نشان دهد، آن دسته از عصب‌های مثانه که از ستون فقرات خارج می‌شود، برای رفع مشکل بی اختیاری تحریک می‌شود.

روش تزریق کلاژن

یکی دیگر از راه های جلوگیری از خروج ادرار، تزریق کلاژن در بافت های اطراف مجرای خروجی ادرار می باشد.

این تزریق باعث افزایش ضخامت پوشش مجرای خروج ادرار و ایجاد مقاومت در برابر خروج ادرار می شود.

تزریق باید هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یک بار تکرار شود.

این تزریق فقط برای بی اختیاری ادرار ناشی از فشار موثر است.

بی اختیاری ادرار را با فیزیوتراپی درمان کنید :

درمان تکرر ادرار با فیزیوتراپی می تواند به رفع مشکلات زیر کمک کند:

بی اختیاری ادرار تحت فشار
بی اختیاری فوریتی
بی اختیاری مدفوع
درد مربوط به عضلات کف لگن
علائم پرولاپس

تمرین های مربوط به عضلات کف لگن برای تقویت این عضلات به بیمار تجویز می شود و می تواند شامل استفاده از مخروط واژینال و بایو فیدبک باشد.
در روش درمانی تحریک الکتریکی از الکتریسیته جاری برای تقویت عضلات کف لگن استفاده می شود. این روش ممکن است در صورتی برای بیمار استفاده شود که تمرین های حرکتی عضلات کف لگن تاثیرگذاری خود را از دست بدهند.
آموزش حرکت های مناسب روده برای عبور مدفوع بدون نیاز به وارد کردن فشار به عضلات کف لگن.
بایوفیدبک.

درمان بی اختیاری ادارار در زنان

درمان اولیه:

روش هایی که در زیر اشاره می گردد در انواع بی اختیاری استرسی و اورژانسی موثر می باشند.

• تغییر شیوه زندگی: بعضی تغییرات در شیوه زدگی افراد در درمان بی اختیاری ادراری بسیار مفید است که شامل:

• کاهش وزن: در افراد چاق یا فربه ، کاهش وزن باعث کاهش نشت و بی اختیاری در این افراد می شود.

• مصرف متعادل مایعات: کاهش مایعات مصرفی در افرادی که مایعات خیلی زیادی می نوشند باعث رفع مشکل بی اختیاری ادراری می گردد. مصرف روزانه ۸ لیوان متوسط مایعات ( آب ، چای ، قهوه و سایر نوشیدنی ها) کافی می باشد . در صورتیکه فرد خیلی فعال باشد یا زیاد تعریق کند و یا در هوای گرم مسلما مایعات مصرفی باید بیشتر باشد.در صورتیکه مایعات کافی مصرف نکنید ادرار بسیار غلیظ گشته و رنگ تیره ای خواهد داشت. پیشنهاد می شود مایعات در حجم اندک و به فواصل معین در طول روز میل شود تا حجم زیاد و به صورت یکجا!!!

توصیه می شود نوشیدن مایعات الکلی ،کافئین دار و نوشیدنی های کربنات تا حد امکان کاهش یابد در این صورت بی اختیاری اورژانسی در فرد کاهش می یابد.

در صورتیکه در طول شب برای دفع ادرار بیدار می شوید، بهتر است ۳-۴ ساعت قبل از خواب مایعات ننوشید.

• از یبوست اجتناب کنید: یبوست باعث تشدید بی اختیاری ادرار می گردد .تنها با افزودن روزانه ۳۰ گرم فیبر گیاهی به رژیم غذایی می توانید جلوی یبوست را بگیرید.

• تمرین عضلات لگن: تمرین عضلات لگن که ورزش کیگل نامیده می شود باعث تقویت عضلات کنترل کننده ادرار در لگن می گردد. در مقاله دیگری به طور کامل در مورد روش انجام این تمرین توضیح داده شده است.انجام منظم این تمرین باعث تقویت عضلات حمایت کننده مجاری ادراری و بهبود نشت ادرار ناشی از استرس از جمله بی اختیاری در حین خنده ، عطسه ، سرفه و … می گردد.حتی در مواردی که مبتلا به بی اختیاری اورژانسی هم باشید با انجام این تمرین میتوانید تا حد زیادی ادرار را کنترل کنید.به این منظور باید همه کارهای خود را متوقف کنید و با تمرکز ۳ مرتبه عضلات کف لگن را با قدرت منقبض و سپس ریلکس کنید تا بی اختیاری اورژانسی مهار گردد.به این ترتیب میزان انقباض مثانه کاهش یافته و شما فرصت کافی برای رسیدن به دستشویی خواهید داشت.

• تربیت مثانه: با این تمرین میتوانید مدت زمان بیشتری ادرار خود را کنترل کنید و دفعات کمتری برای دفع ادرار به دستشویی بروید.این تمرین دارای دو جزء است اول اینکه با برنامه و سر ساعت معینی دستشویی بروید، دوم آنکه روش مهار دفع اورژانسی ادرار را به کار بگیرید.

• • برای شروع ، سرساعت معین و به فواصل کوتاه معینی به دستشویی بروید .برای مثال اگر هم اکنون هر ۳۰-۴۵ دقیقه یکبار دستشویی میروید ، از هر ۴۵ دقیقه یکبار شروع کنید و چه احساس ادرار داشته باشید یا نداشته باشید به دستشویی بروید. حتی برای بعضی افراد میتوان در شروع از هر ۱ یا ۲ ساعت یکبار شروع نمود.

  • اگر ضرورت دفع ادرار قبل از ساعت مقرر پیش آمد سعی کنید با نشستن یا ایستادن ساکن ،انقباض عضلات کف لگن و فکر کردن به این موضوع که احساس اورژانسی دفع ادرار موجی است که کم کم برطرف خواهد شد، این ضرورت را مهار کنید.

  • به تدریج که قدرت کنترل ادراری شما بهتر می شود ، فواصل دفع ادرار را ۳۰-۶۰ دقیقه بیشتر کنید.

  • هدف اینست که این زمان به تدریج افزایش یابد و به حد طبیعی خود یعنی هر ۳-۴ ساعت یکبار در طول روز و یکبار در طول شب برسد.

  • کرم استروژن موضعی و واژینال

  استروژن واژینال می تواند در بهبود بی اختیاری ادرار و خشکی واژن در زنان قبل و بعد از یائسگی بسیار مفید باشد.

  درمان بی اختیاری استرسی

  در صورتیکه بعد از اعمال درمان اولیه باز هم مشکل فرد برطر نشده باشد می توان از سایر گزینه های درمانی استفاده نمود.

  • پساری های واژینال : پساری واژینال یک وسیله انعطاف پذیر از جنس سلیکون است که در داخل واژن قرار میگیرد.این وسیله باعث کاهش یا برطرف شدن کامل بی اختیاری استرسی ادرار می گردد و در مواردی که بیمار از جراحی امتناع می کند درمان قابل توجهی است.این وسیله اگر کاملا متناسب با واژن انتخاب شده باشد هیچ گونه مشکلی ایجاد نمیکند.

  لازم است گاهی پساری خارج شده و با اب گرم و صابون شستشو داده شود . بیشتر خانم ها خودشان می توانند پساری را خارج نموده تمیز کنند و مجددا در واژن بگذارند و به ایشان اموزش داده می شود که هر ۱-۲ هفته یکبار شبها خارج شود و کاملا تمیز گردد.در مورد کسانی که نمی توانند به تنهایی این کار را انجام دهند بهتر است هر ۳-۶ ماه یکبار پساری توسط مراقب بهداشتی خارج شده و تمیز شود . لازم به ذکر است در مواردی ممکن است پساری باعث زخم در واژن و سوزش شود  که در اینگونه موارد استفاده از کرم واژینال استروژن و شستشوی منطم پساری در برطرف شدم زخم مفید است.

  • درمان دارویی: درمان های دارویی چندی برای درمان بی اختیاری استرسی در زنان تولید شده است اما هیچ یک زا آنها هنوز مورد تایید قرار نگرفته است. به هر حال می توانید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.

  • جراحی: درمان از طریق جراحی حتی در زنان مسن، بالاترین میزان موفقیت را در درمان بی اختیاری استرسی ادراری دارا می باشد .روش های متعددی برای جراحی وجود دارد که هرکدام دارای خطرات و فواید مربوط به خود می باشند.بنابراین قبل از تصمیم گیری به جراحی باید با جراح مشورت کنید تا بهترین روش ممکن برای شما را پیشنهاد نماید.

  به طور کلی تا زمانی که خانمی قصد بارداری و بچه دار شدن داشته باشد هرگز جراحی توصیه نمی شود چرا که بارداری و زایمان باعث آسیب مجدد به بافت های لگن و نشت مجدد ادرار می گردد.

  درمان بی اختیاری اورژانسی

  در صورتیکه علی رغم به کار گیری روش های ابتددایی درمانی ، باز هم مشکل بی اختیاری اورژانسی دارید بهتر است برای درمان های دارویی با پزشک خود مشورت کنید.

  • درمان دارویی: در بعضی از افراد بی اختیاری اورژانسی واقعا شدید است و نیاز به درمان دارویی دارند.داروهای مختلفی برای این مورد تولید شده است که درمان موفقیت آمیزی هم دارند.

  • شایعترین عارضه درمان دارویی خشکی زبان و دهان ،یبوست و سوزش سر دل می باشد.بعضی از داروها نیز باعث افزایش فشار خون می شوند که لازم است در هنگام مشاوره پزشک را از فشار خون بالای خود مطلع سازید.

  • روشهایی برای کاهش خشکی دهان و یبوست وجود دارد که میتوان در زمان مصرف دارو به کار گرفت از جمله اینکه آب نبات های بدون قند بخورید و ادامس بجوید . همچنین برای رفع یبوست می توانید از مکمل های فیبری و غذاهای حاوی فیبر فراوان استفاده کنید. اما به خاطر داشته باشید برای مبارزه با این مشکل نمیتوانید مایعات زیاد مصرف کنید چراکه مصرف مایعات زیاد باعث دفع ادرار بیشتر و بی اختیاری ادراری بیشتری می شود.

  • احتمال اندکی وجود دارد که با مصرف این داروها مثانه کامل تخلیه نشود و مقداری احتباس ادرار در مثانه به وجود بیاید.بنابراین در صورتیکه دفع ادرار با مشکل انجام می شود و یا مثانه کامل تخلیه نمی گردد بهتر است با پزشک خود در میان بگذارید.

  • سایر درمان ها: در صورتیکه درمان های دارویی نیز موثر نباشد باید به سایر روش های درمانی روی آورد که عبارتند از:

  • طب سوزنی: در بعضی از زنان درمان با طب سوزنی مفید بوده است.

  بوتاکس: سم بوتولیسم که بوتاکس نامیده می شود و توسط یک باکتری تولید میگردد باعث فلج موقت عضله میگردد.تزریق بوتاکس به عضله مثانه در موارد بی اختیاری اورژانسی که به هیچ درمان دیگری پاسخ نداده است مفید می باشد.این روش به اندازه درمان های خوراکی در درمان نشت ادرار و حتی برطرف شدن کامل نشت ادرار موثر است. با این حال این احتمال وجود دارد که سم بوتولیسم مانع از تخلیه کامل مثانه شود که در این صورت بیمار مجبور است روزانه چند مرتبه با استفاده از سوند مثانه را تخلیه نماید.به هر حال عوارض جانبی نامبرده معمولا موقتی می باشند. درمان بی اختیاری با بوتاکس تا ۶ ماه ادامه دارد و یعد از آن اثر سم کم کم از بین می رود.

• 

• لیزر مونالیزا : یکی از روشهای جدید درمان بی اختیاری ادرار در زنان فن اوری نویت لیزر مونالیزا می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه مرتبط مراجعه کنید.