چه دلایلی باعث پاره شدن کیسه آب می شود

نی نی تایم : با اینکه پاره شدن کیسه‌ی آب در بارداری به معنی آمادگی کودک شما برای شروع تولد از طریق کانال زایمان است، اما این اتفاق به صورت یک‌باره نمی‌افتد. زمانی که کیسه‌ی آب پاره می‌شود، ریسک بروز عفونت بالا می‌رود. مایع موجود در کیسه‌ی آب یا به آرامی به بیرون نشت کرده و یا به صورت یک باره و در یک جهش کوتاه به بیرون می‌ریزد. مایعی که در زمان پاره شدن غشاها به بیرون می‌ریزد، مایع آمنیوتیک می‌باشد. مایع آمنیوتیک شفاف و بی بوست بنابراین اگر مایع بیرون آمده رنگ یا بویی داشته باشد، به احتمال زیاد ادرار می‌باشد. اگر پارگی کیسه‌ی آب اتفاق بیفتد، زایمان غالباً بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت کامل می‌شود. اگر زایمان فعال تا ۲۴ ساعت بعد رخ ندهد، پزشک احتمالاً قدم‌هایی را برای تحریک زایمان و به منظور جلوگیری از ابتلای نوزاد به عفونت، اعمال می‌کند. مایع آمنیوتیک دوباره تجدید می‌شود، بنابراین نیازی نیست که نگران از دست رفتن این مایع باشید.

هیچ درمانی برای پارگی کیسه‌ی آب وجود ندارد. در برخی از خانم‌ها، این اتفاق تقریباً در هفته‌ی ۳۸ یا ۳۹ می‌افتد. در برخی از زنان دیگر، نوزاد تا هفته‌ی ۴۱ یا ۴۲ صبر می‌کند. به محض اینکه از پاره شدن کیسه‌ی آب مطمئن شدید، باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. در اغلب اوقات، پزشک به فرد باردار توصیه می‌کند تا برای شروع درد زایمان در طول ۱۲ ساعت آینده صبر کرده و با شروع درد برای زایمان به بیمارستان مراجعه کند. پارگی کیسه‌ی آب، اگر پیش از هفته‌ی ۳۷ اتفاق بیفتد (PPROM)، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. در آن صورت، ریسک بروز عفونت افزایش یافته و شما باید فوراً برای حل این مشکل به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو وقت با متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید

.انواع پاره شدن کیسه‌ی آب در بارداری

کیسه‌ی آمنیوتیک، که به نام غشای جنینی نیز شناخته می‌شود، آن چیزی است که جنین در حال رشد را در طول بارداری در خود نگه می‌دارد. پاره شدن این غشا می‌تواند به چهار طریق متفاوت اتفاق بیفتد:

• پاره شدن خود به خودی کیسه‌ی آب: SROM به پارگی طبیعی و خود به خودی غشای جنینی در هنگام زایمان یا پس از شروع آن برمی‌گردد. این، یک مرحله‌ی خیلی طبیعی در حاملگی بوده و به هیچ دخالتی نیاز ندارد.
• پاره کردن مصنوعی کیسه‌ی آب: AROM در برخی از موارد موارد، متخصص زنان و زایمان عقیده دارد که تحریک مصنوعی و پاره کردن کیسه‌ی آب ضروری است. معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که طولانی شدن یا ادامه دادن حاملگی، نوزاد را در خطر بیندازد.
• پاره شدن زود هنگام کیسه‌ی آب: PROM یک عارضه‌ی شایع در حاملگی است که در آن کیسه‌ی آمنیوتیک پیش از شروع زایمان اما در هفته‌ی ۳۷ حاملگی یا پس از آن پاره می‌شود. دلایل پاره شدن زود هنگام کیسه‌ی آب متفاوت هستند و این اتفاق در هشت تا ده درصد حاملگی‌ها رخ می‌دهد.
• پارگی خیلی زودرس کیسه‌ی آب: pPROM به رخ دادن پیش از ۳۷ هفته گفته می‌شود. پاره شدن کیسه‌ی آب در این زمان، اتفاق جدی‌تری محسوب شده و به دخالت پزشکی برای جلوگیری از عواقبی مانند بروز عفونت یا مرگ پریناتال احتیاج دارد.

عوامل خطر

هیچ علامت شناخته شده‌ای برای پاره شدن زود هنگام کیسه‌ی آب وجود ندارد. اما گرچه این اتفاق ممکن است به دلایل نامعلوم رخ بدهد، اما عوامل خطر معینی برای آن شناخته شده اند. این عوامل شامل موارد زیر می‌باشند:

• تغذیه‌ی ضعیف یا از دست دادن آب
• سیگار کشیدن در حین بارداری
• عفونت در گردن رحم، رحم یا واژن
• جراحی یا نمونه‌برداری قبلی از گردن رحم
• چند قلویی

با اینکه هیچ کدام از این عوامل خطر لزوماً با بیماری‌های مزمن مرتبط نیستند، اما خانم‌هایی که قبلاً PROM یا pPROM را تجربه کرده‌اند از نظر آماری ریسک بالاتری برای پارگی کیسه‌ی آب در حاملگی‌های بعدی دارند.

دلایل پاره شدن زودرس کیسه آب جنین در دوران بارداری چیست؟

• عفونت دستگاه تناسلی 
• عفونت های موضعی
• بارداری چندقلویی
• ضربه شدید به شکم بر اثر زمین افتادن، تصادف یا سقوط
• ناهنجاری رحمی مانند رحم دو شاخ، رحم تک شاخ
• نارسایی دهانه رحم (ضعف درهانه رحم)
• کوتاه بودن طول دهانه رحم
• اختلالات وضعیت قرارگیری جنین 
• دیابت 
• فشار خون بالا
• افزایش مایع آمنیوتیک یا پلی هیدرآمنیوس
• سابقه جراحی دهانه رحم
• سابقه پارگی کیسه آب در بارداری قبلی

بطور کلی هر عاملی که باعث اتساع و باز شدن بیش از حد دهانه رحم شود، می تواند منجر به پاره شدن زودرس کیسه آب گردد. 

چگونه متوجه شویم کیسه آب پاره شده است؟

درست است که ترشحات واژینال در اواخر بارداری طبیعی و معمول است ولی به راحتی می‌توان این مایع را تشخیص داد. مایع آمنیوتیک گرم و کاملاً شفاف است و معمولاً به صورت ناگهانی جاری می‌شود. برای اینکه از تشخیص خود اطمینان حاصل کنید با پزشک یا بیمارستانی که قرار است آنجا زایمان کنید تماس گرفته و اتفاقی که افتاده را با تمام جزئیات به مامای بیمارستان شرح دهید. او توصیه‌های لازم را به شما خواهد کرد. پارگی کیسه آب همیشه نشانه نزدیک بودن زایمان نیست. این موضوع در مادران مختلف متفاوت است. در اکثر موارد درست چندین ساعت پس از پارگی کیسه آب انقباضات رحمی شروع شده و دهانه رحم باز می‌شود. ولی در بعضی افراد ممکن است، زایمان یک یا دو روز بعد از پارگی کیسه آب یا حتی دیرتر از آن شروع شود.در صورت پارگی کیسه آب باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید. از طرفی اگر با پزشک یا مامای خود تماس گرفته و پارگی کیسه آب تایید شد، حتماً پزشک نیز همین توصیه را به شما خواهد کرد. بعد از پارگی کیسه آب در صورت داشتن یا نداشتن انقباضات رحمی در هر حال تصمیم نهایی برای زایمان به عهده کادر پزشکی بیمارستان است. ممکن است پزشک متخصص زنان برای پیشگیری از خطر ابتلای جنین به عفونت تصمیم بگیرد نهایتاً تا ۱۲ ساعت بعد به بارداری خاتمه دهد یا اینکه مدت بیشتری ( نهایتا ۴۸ ساعت) برای شروع زایمان منتظر بماند.

چطور می‌توان از ابتلای جنین به عفونت مطلع شد؟

برای تشخیص عفونت جنین از گردنه رحم نمونه برداری انجام می‌شود. در صورت وجود عفونت با نظر پزشک متخصص آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد. انجام این آزمایش بسیار ضروری است چون در صورت پارگی کیسه آب میکروب‌ها می‌توانند به راحتی وارد رحم شده و جنین را مبتلا به عفونت کنند. توصیه می‌شود که تمام بانوان باردار در اواخر بارداری خود برای اطمینان از عدم ابتلا به “استرپتوکوک B” این آزمایش را انجام دهند. در صورت مثبت بودن آزمایش به محض رسیدن به بیمارستان، پزشک خود را از پارگی کیسه آب و وجود عفونت مطلع کنید.

سوراخ شدن کیسه آب

منظور آن است که کیسه آب به طور کامل پاره نشده بلکه ممکن است کمی سوراخ شده باشد. در این صورت خروج آب به جای اینکه مانند یک جریان ناگهانی باشد به صورت قطره قطره خارج می‌شود. تشخیص سوراخ شدن کیسه آب بسیار مشکل است چون ممکن است با نشت ادرار اشتباه گرفته شود. بنابراین باید هر چه سریع‌تر به بیمارستان مراجعه کرد.

فرق بین ترشحات واژن و پارگی کیسه آب جنین 

“پلاگ موکوسی” مخاطی متراکم و ضخیم به رنگ صورتی یا خونی است که دهانه رحم را بسته و با ایجاد یک سد محافظ جلوی ورود آلودگی به رحم را می‌گیرد. خروج ترشحات موکوسی لزوماً به معنای شروع زایمان نیست، ولی نشان دهنده آمادگی و تغییرات دهانه رحم برای زایمان است. پلاگ موکوسی (که در بسیاری از بانوان باردار با ترشحات واژن اشتباه گرفته می‌شود) ممکن است به شکل یک مخاط غلیظ صورتی یا خونی رنگ در طی یک دوره چند روزه از بدن دفع شود. در صورت مشاهده نیازی به مراجعه اورژانسی به بیمارستان نیست. علائمبزرگترین علامت PROM، خارج شدن مایع از واژن می‌باشد. این مایع ممکن است به آهستگی خارج شده و یا یک‌باره به بیرون فواره بزند. خانم‌ها گاهی اوقات این مایع را با ادرار اشتباه می‎گیرند. اگر خانمی خروج مایع را از خود مشاهده کرد، باید از پد یا کاغذ برای جذب قسمتی از این مایع استفاده کند. سپس به آن نگاه کرده و آن را بو کند. مایع آمنیوتیک بویی شبیه به ادرار نداشته و معمولاً دارای هیچ رنگی نیست. دیگر علائم پارگی کیسه‌ی آب عبارتند از:

• احساس عدم کنترل بر ادرار
• ترشحات واژن یا خیسی که نرمال نباشد.
• خونریزی از واژن
• فشار لگنی

عوارض

خطر اصلی بروز PPROM، زایمان زودرس است، که خطرات خود را برای نوزاد در پی دارد. دیگر عوارض آن شامل عفونت مایع آمنیوتیک و اگر سر بچه هنوز در حال رشد باشد، پرولاپس یا فشرده شدن بند ناف می‌باشد.

اگر خانم باردار به پاره شدن کیسه‌ی آب شک کند و نشت مایعی از واژن او وجود داشته باشد، باید با پزشک برای تأیید پاره شدن کیسه‌ی آب مشورت کند. پزشک خانم باردار را معاینه کرده و مایع خارج شده از واژن را مشاهده می‌کند. سپس پزشک آزمایشاتی را برای کمک به تشخیص PROM یا PPROM تجویز می‌کند. آزمایشات PROM شامل تحلیل ترشحات واژن برای تعیین این موضوع است که آیا مایع آمنیوتیک در آنها وجود دارد یا خیر. از آنجا که این مایعات ممکن است با خون یا دیگر ترشحات آلوده شده باشد، آزمایشات به دنبال ذرات یا خصوصیاتی می‌گردند که به صورت نرمال فقط در مایع آمنیوتیک یافت می‌شوند. برای انجام بیشتر این آزمایشات، پزشک مقداری از مایع را با استفاده از وسیله‌ای به نام سپکولوم از واژن جمع می‌کند. پزشک این وسیله را به واژن وارد کرده و به آرامی بر دیواره‌های واژن می‌کشد. این کار به پزشک کمک می‌کند تا درون واژن را معاینه کرده و مایع را مستقیماً از واژن جمع‌آوری کند.

پارگی زود هنگام غشای جنینی (PROM) تقریباً در هشت تا ده درصد حاملگی‌ها اتفاق می‌افتد. عوارض آن شامل دیسترس جنین، عفونت، پرولاپس بند ناف و انقباض جفت می‌باشند. روش‌های متعددی برای حل مسائل مرتبط با پاره شدن کیسه آب پیشنهاد شده اند.

یکی از بزرگترین فاکتورهای مؤثر بر تصمیم درباره‌ی تحریک زایمان به دلیل پاره شدن کیسه‌ی آب، سن حاملگی می‌باشد. در بسیاری از مواردی که پاره شدن کیسه آب  در هفته‌ی ۳۷ یا پس از آن اتفاق می‌افتد، تحریک زایمان اولین گزینه‌ی پیشنهادی است. هرچه که PROM دیرتر اتفاق بیفتد، مدت زمان میان پارگی و زایمان کوتاه‌تر خواهد بود. مدیریت پارگی خیلی زودرس کیسه‌ی آب ( پاره شدن کیسه آب قبل از هفته‌ی ۳۷) تا حدی پیچیده‌تر است. در این صورت، پزشک باید میان خطرات زایمان زود هنگام و اثربخشی مداخلات پزشکی برای درمان عوارض این اتفاق (خطر بروز عفونت) تعادل برقرار کند. پزشکان بیان می‌کنند که تحریک زایمان پس از هفته‌ی ۳۴ بارداری آشکارا سودمند است. بین هفته‌های ۳۲ و ۳۳، تحریک زایمان تنها باید در صورتی در نظر گرفته شود که بلوغ ریوی مشاهده شده و منابع دقیق برای نگهداری و مراقبت از نوزاد زودرس موجود باشد

.جلوگیری از پارگی زود هنگام کیسه‌ی آب با دارو

در مواردی که زایمان زودرس ممکن نیست، داروهایی برای مدیریت عوامل خطر پارگی زود هنگام کیسه‌ی آب تجویز می‌شوند. این داروها شامل موارد زیر می‌باشند:

• کورتیکواستروئیدها: یک دوره‌‌ی مصرف از کورتیکواستروئیدها (معمولا بتامتازون یا دگزامتازون که معمولاً به صورت عضلانی تزریق می‌شود) می‌تواند خطر سندرم دیسترس تنفسی، خونریزی داخل وریدی و انتروکولیت غدد لنفاوی را کاهش دهد. کورتیکواستروئیدها معمولاً تنها برای سن حاملگی ۳۲ هفته یا کمتر، تجویز می‌شوند.
• آنتی بیوتیک‌ها: آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند در کاهش خطر بروز عفونت و سپسیس نوزادان که با پارگی زود هنگام کیسه‌ی آب مرتبط هستند، مؤثر باشد. همچنین شواهد نشان می‌دهند که آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند مدت زمان میان PROM و شروع زایمان را طولانی سازند.

پیش‌گیری

خانم‌ها همیشه نمی‌توانند از بروز پاره شدن کیسه‌ی آب جلوگیری کنند، اما ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، می‌تواند ریسک این موضوع را کاهش دهد. سابقه‌ی بیماری‌های مقاربتی و سیگار کشیدن در حین حاملگی، می‌تواند ریسک بروز پاره شدن کیسه‌ی آب را افزایش دهد (می‌تواند از سیگار کشیدن پرهیز کرد). اگر خانم باردار داروهای استروئید مصرف می‌کند، پزشک را مطلع کنید. اگر دریافت این داروها برای حل مشکل دیگری ضروری نباشد، پزشک ممکن است توصیه کند که از مصرف آنها خودداری شود. انجام ورزش در طول بارداری مشکلی ندارد، اما فرد باردار باید درباره‌ی میزان فعالیت فیزیکی ایمن با پزشک خود مشورت کند. فعالیت فیزیکی شدید نیز می‌تواند باعث پاره شدن کیسه‌ی آب شود.