در جامعه امروزی که تعداد زنان شاغل هر روز رو به افزایش است ،هر روز مسیولیت زنان بیشتر میشود. این روزها زنان علاوه بر نقش مادری باید مسیولیت های زیاد دیگری هم به عهده بگیرند که گاهی تداخل این همه مسیولیت با هم ممکن است سخت و یا حتی مشکل ساز شود.
اگر چه اشتغال به کار مادران در خارج از منزل تا حدودی فرصت های شیردهی و مراقبت از کودک را محدود میکند اما معمولا مادران میتوانند به نحوی از پس انجام هر دو کار برایند و بین کار بیرون و شیردهی توازن ایجاد کند. برای ایجاد این توازن در درجه اول مادر باید باور کند و بر این اعتقاد باشد که شیر مادر بهترین غذا برای شیرخوار است و شیردهی او در هر شرایطی باید ادامه یابد.
البته نقش قوانین و جامعه هم در این زمینه بسیار پررنگ است و باید قوانینی برای راحتی مادر شیرده در ساعات کاری و غیره وجود داشته باشد تا مادر بتواند از پس این مسیولیت راحت تر برآید.مثلا مرخصی زایمان ،مرخصی ساعتی شیردهی و وجود مهد در ادارات از این قبیل هستند.
توصیه های لازم برای ادامه شیردهی مادران شاغل
- تغذیه انحصاری با شیر مادر باید بر اساس میل و تقاضای نوزاد در تمام طول مرخصی زایمان ادامه یابد و نباید با این تصور که مرخصی زایمان کوتاه است نوزاد را از همان ابتدا با شیشه و شیر مصنوعی آشنا کرد.
- بهتر است مدتی قبل از شروع مجدد کار،بعد از هر بار شیردهی بقیه شیر را بدوشید و ذخیره کنید.
- در زمان هایی که در خانه حضور دارید مثل تعطیلات سعی کنید بیشتر و مکرارا با شیر خود تغذیه کنید.
- صبح و قبل از خروج از خانه شیرخوار را کاملا با سینه شیردهید و در طول روز از بطری برای شیردهی استفاده نکنید. فنجان یا قاشق انتخاب های بهتری هستند
- تغذیه تکمیلی شیرخوار را زودتر از موعد شروع نکنید.
- در محل کار باید هر سه ساعت یکبار شیر خود را بدوشید.این کار برای تداوم شیردهی لازم است.اگر میتوانید شیر را در محل خنکی مثل یخچال نگه داری کنید و برای تغذیه شیرخوار به خانه بیاورید ولی اگر امکان این کار نیست ،شیر را دور بریزید.
- غذای مغذی مختصری در بین وعده های اصلی در محل کار میل کنید.
- استفاده از تجربیات سایر زنان شاغل که شیردهی را ادامه داده اند میتواند بسیار کمک کننده باشد.
دوشیدن شیر با دست
چون مخازن جمع کننده شیر درست زیر هاله پستان قرار دارند. برای خروج شیر باید روی این قسمت فشار وارد شود نه به نوک یا قسمت های دیگر پستان زیرا فشار دادن نوک پستان نه تنها سبب جاری شدن شیر نمیشود، بلکه موجب ترک خوردگی، سوزش و نازک شدن پوست نوک پستان هم میشود که بعدا مشکلاتی برای شما ایجاد خواهد کرد.
هرگز پستان را فشار ندهید (نچلانید) و هم چنین از فشار دادن و یا ساییدن انگشتان به روی پوست پستان خودداری کنید. در این روش، انگشتان دست باید طوری قرار گیرند که انگشت شست در بالای لبه فوقانی هاله و انگشت اشاره و انگشت میانی درست در لبه تحتانی هاله پستان و روبروی انگشت شست باشد اول باید پستان را کمی به طرف قفسه سینه بود و سپس به طرف جلو آورد تا ضمن فشردن هاله که همراه با حرکات غلتکی انگشتان در این ناحیه است شیر به آسانی خارج شود.
با قرار دادن انگشتان در جهات مختلف هاله، مجاری دیگر شیر هم تخلیه میشوند. هنگام دوشیدن شیر با دست، باید برای جمع آوری شیر از لیوان یا ظرف هایی که دهانه گشاد دارند و قبلا جوشانده شده باشند استفاده کنید.
گاهی لازم است ظرف تمیز دیگری هم زیر پستان دیگر قرار داد تا قطره های شیری که همزمان با دوشیدن شیر از پستان دیگر ترشح میشود را جمع کنید.
در ابتدا ممکن است این کار سخت و یا حتی ازار دهنده به نظر بیاید ،اما به مرور زمان و با کسب تجربه میتوانید به راحتی این کار را انجام دهید.
آمادگی قبلی برای دوشیدن شیر
تحریک رفلکس اکسی توسین برای جاری شدن شیر لازم است و با کارهایی که در زیر آمده است میتوانید باعث آزادشدن اکسی توسین شوید تا شیر از پستان ها اماده تخلیه شدن شود.
آمادگی مادر برای دوشیدن شیر و تحریک رفلکس جاری شدن شیر
دوشیدن شیر، هنگامی که مادر آرامش بیشتری دارد. مثلا صبح یا پس از شیر دادن به شیرخوار که جریان شیر برقرار شده، مفیدتر است.
توصیه می شود پیش از دوشیدن شیر، مادر دست هایش را با آب و صابون بشوید و ظروف مورد نیاز برای جمع آوری شیر را ۲۰ دقیقه بجوشاند.
مادر در محیطی آرام و خلوت یا کنار یکی از نزدیکان خود(مادر و خواهر) بنشیند یا این که عکس کودک را ببیند و یا لباس کودک را ببوید که به جاری شدن شیر کمک می کند.
در صورت بودن کنار شیرخوار و برقراری تماس پوست با پوست با شیرخوار موثر است.
نوشیدن یک نوشیدنی گرم (به جز قهوه)
گرم کردن پستان با کمپرس گرم یا دوش گرفتن
ماساژ پستان و ماساژ پشت مادر
شیر دوشیده شده مادر را چگونه باید ذخیره یا فریز کرد:
برای این کار از ظرف های پلاستیکی و شیش های میتوان استفاده کرد و این ظروف را همیشه باید قبل از استفاده بجوشانید و بعد از خنک شدن مورد استفاده قراردهید.
شیر دوشیده شده را باید بلافاصله داخل یخچال یا فریزر قرار داد. شیر دوشیده شده در درجه حرارت اتاق به شرطی که دور از آفتاب ،گرمای چراغ و یا شوفاژ باشد حداکثر ۶ تا ۸ ساعت قابل استفاده است.
ولی باید توجه داشته باشید که شیری که در درجه حرارت اتاق نگهداری شده باشد، دیگر قابل فریز کردن نیست.
شیر دوشیده شده را میتوان تا ۴۸ ساعت در یخچال نگهداری نمود و یا ظرف ۳۰ دقیقه اول در یخچال گذاشت سپس فریز کرد. ظرفی که برای فریز کردن به کار میرود باید فقط سه چهارم از شیر پر شود تا جای یخ زدن نیز داشته باشد.
بهتر است روی ظرف تاریخ شیر دوشیده شده هم ثبت شود تا در هر بار استفاده اول شیر دوشیده شده قدیمی تر مصرف گردد در صورتی که شیر مادر در قسمت جا یخی یخچال نگهداری شود تا دو هفته و در فریزرهای معمولی (۱۸- درجه) تا ۳ ماه و در فریزرهای صنعتی (۳۲- درجه سانتیگراد) تا ۶ ماه قبل استفاده است.
روش ذوب کردن شیر فریز شده
برای ذوب کردن شیر یخ زده، دو روش توصیه میشود:
الف) ظرف محتوی شیر فریز شده را شب قبل از استفاده در یخچال بگذارند تا به تدریج ذوب و برای مصرف روز بعد آماده شود.
ب) اگر عجله در کار است اول ظرف محتوی شیر فریز شده را زیر آب سرد و به تدریج زیر آب گرم (آب با دمای ۳۷ درجه) بگیرند و به آرامی بچرخانند تا کم کم یخ آن باز شود.
توجه:
هرگز نباید برای ذوب کردن شیر فریز شده از حرارت مستقیم اجاق یا فر یا مایکروویو استفاده نمود زیرا این کار باعث میشود که ویتامین های شیر به سرعت تخریب شده مواد حفاظتی و پروتئین های آن نیز کاهش و یا تغییر یابد.
ضمناً نباید شیر ذوب شده را دوباره فریز کرد.
شیر دوشیده شده را بهتر است با قاشق، سرنگ، قطره چکان و یا فنجان به کودک داد و از شیشه یا بطری استفاده نکرد.
چنان چه شیرخوار ۶ ماه تمام دارد ممکن است زمانی که مادر نیست، غذای کمکی شامل فرنی، سوپ، تخم مرغ به شیرخوار داده شود.
این توصیه ها را نیز رعایت کنید
هنگامی که ظرف را با شیر پستان تان پُر می کنید، سر ظرف را ۲٫۵ سانتی متر خالی بگذارید، تا هنگام انبساط شیر هنگام یخ زدن از ظرف سرریز نکند.
هنگامی که شیر را درون بخش فریزر درون یخچال قرار می دهید، می توان آن را به مدت دو هفته ذخیره کرد.
هنگامی که شیر را درون یک فریزر کامل ذخیره می کنید، می تواند آن را برای ۴ ماه برای در منهای ۱۷ سانتی گراد ذخیره کنید.
شیر را در پشت فریزر ذخیره کنید و نه درون درب آن، زیرا ممکن است شروع به ذوب شدن کند.
