باید بدانید که سرماخوردگی تنها دلیل آبریزش بینی در کودکان نیست. به دلیل کوچک بودن بینی و فضای داخل آن، گرفتگی و آبریزش بینی در کودکان بسیار متداول تر از بزرگسالان است. در هوای سرد زمستان، بینی کودک برای حفاظت از خود مخاط بیشتری تولید می کند. به این ترتیب می تواند رطوبتش را حفظ کرده و خود را پاکسازی کند. والدین در این شرایط تنها شاهد آبریزش بینی کودک هستند و اولین حدس آن ها سرماخوردگی است. در این مقاله با دلایل آبریزش بینی در کودکان و درمان آن آشنا خواهید شد.
دلایل آبریزش بینی در کودکان
عفونت ویروسی
سرماخوردگی، سرفه و آنفولانزا شایع ترین دلایل آبریزش بینی هستند. در این بیماری ها در اثر ویروسی شدن قسمت فوقانی دستگاه تنفسی شامل دهان، بینی، سینوس ها و گلو، عفونت ایجاد می شود. عفونت باعث بروز التهاب و ناراحتی در مجاری تنفسی می شود. علت این التهاب مبارزه سیستم ایمنی بدن علیه ویروس هاست. این التهاب تورم در سینوس ها، افزایش تولید مخاط و گرفتگی و آبریزش بینی را به دنبال دارد. در صورت رفع عفونت توسط سیستم ایمنی بدن، این علائم نیز از بین می روند.
آلرژی (حساسیت)
ترشحات شفاف، تورم غشای مخاطی بینی و عطسه در کودکان از نشانه های حساسیت فصلی هستند. حساسیت فصلی یا تب یونجه در اثر یک عامل حساسیت زا یا آلرژن ایجاد می شود. آلرژن می تواند یونجه یا دیگر گیاهان گرده افشان باشد. تب یونجه برخلاف اسم آن هیچ ارتباطی با تب ندارد و تنها قسمت های فوقانی مجاری تنفسی را تحت تأثیر قرار می دهد.
گریه کردن
زمانی که نوزاد گریه می‌کند، اشک از مجرای اشک جاری شده و به سمت حفره های بینی رفته و سپس وارد بینی می شود.
هوای سرد
در برخی موارد ممکن است هوای سرد باعث واکنش هایی شود که تولید مخاط را افزایش می دهد.
بزرگ شدن لوزه سوم
لوزه سوم زمانی بزرگ می شود که بافت پشت بینی در کودکان بیش از حد معمول بزرگ شود.
پولیپ بینی
پولیپ های بینی توده های انگوری شکلی هستند که در پوشش داخلی بینی ایجاد می شوند.
ورود اجسام خارجی
غالباً علت گرفتگی بینی در کودکان خردسال ممکن است وارد شدن اجسام خارجی مانند آجیل یا یک مهره به داخل بینی باشد که باعث آبریزش بینی با بوی بد می شود.
کیست یا تومور در بینی
به ندرت ممکن است انسداد بینی به دلیل وجود تومورهای خوش خیم یا بدخیم یا کیست ها باشد. این عارضه معمولاً زمانی که فقط یک طرف بینی دچار این علائم می شود مورد توجه قرار می گیرد.
آترزی کانال یا تنگی مجرای گلابی شکل
اترزی کانال به وضعیتی اشاره دارد که در آن پشت بینی (نازوفارنکس) به دلیل وجود استخوان یا بافت به طور مادرزادی مسدود است. زمانی که این عارضه در هر دو طرف بینی ایجاد شود غالباً بلافاصله پس از تولد مشخص می شود. به هر حال، اگر این عارضه فقط در یک سمت بینی ایجاد شود، غالباً تا مدت زیادی تشخیص داده نمی شود. تنگی مجرای گلابی شکل زمانی ایجاد می شود که حفره استخوانی بینی باریک شده و باعث انسداد بینی می‌شود.
انحراف بینی
سمت راست و چپ بینی به وسیله دیواره ای که از استخوان و غضروف ساخته شده است و به آن تیغه بینی یا سپتیوم گفته می شود از هم جدا می شوند. زمانی که تیغه بینی به سمت یک طرف انحراف پیدا کند باعث انسداد سمت دیگر می شود. این عارضه ممکن است از زمان تولد وجود داشته باشد یا به دلیل وارد آمدن ضربه ایجاد شده باشد.
درمان آبریزش بینی
اسپری سالین
استفاده از اسپری سالین که می توان آن را داخل بینی پاشید به خصوص برای کودکانی که کوچک تر بوده و نمی توان قطره داخل بینی آن ها کرد مؤثر است. اسپری سالین بسیار مطمئن و بی خطر است و حتی می توان آن را برای نوزادان نیز به کار برد.
- کودک را در وضعیتی قرار دهید که سر او پایین تر پاهایش قرار گیرد.
- به آرامی یک قطره از محلول را در هر نوستریل بینی او بریزید.
- پس از گذشت یک یا دو دقیقه، با استفاده از آسپیراتور مخاط بینی او را تخلیه کنید.
- این کار را برای سوراخ دیگر بینی نیز انجام دهید.
اسپری بینی کرومولین یا کورتیکواستروئید
در موارد شدید، اسپری بینی کرومولین یا اسپری کورتیکواستروئید تجویز می شود. شات های آلرژی نیز می تواند برای ایجاد ایمنی علیه آلرژن استفاده شود. منظور از شات آلرژی، تزریق مقادیر کمی از آلرژن به بدن برای تحریک سیستم ایمنی و افزایش مقاومت آن است.
فین کردن
این روش ساده هنوز هم بسیار مؤثر است؛ از کودک خود که مبتلا به آبریزش بینی است بخواهید که به طور مکرر فین کرده و مخاط بینی خود را خارج کند.
به یاد داشته باشید که او حتماً پس از انجام این کار دست های خود را بشورد و دستمال کثیف را دور بیندازید.
نوشیدن مقادیر زائد مایعات
مصرف زیاد مایعات مانند آب، شیر، آبمیوه و سوپ به روان تز شدن مخاط داخل بینی کودک کمک کرده و باعث می شود که بتوان بینی او را راحت تر تمیز کرد.
حمام آب گرم
بخاری که در حمام آب گرم ایجاد می‌شود باعث می شود که مخاط داخل بینی کودک روان تر شده و آبریزش بینی او افزایش یافته و او راحت تر بتواند فین کند یا استفاده از اسپیراتور نیز ساده تر می شود.
سر کودک را در هنگام خواب بالا قرار دهید
با این کار آر بازگشت ترشحات بینی به داخل بینی و انسداد بینی پیشگیری شده و مخاط داخل بینی راحت تر از بینی خارج می شوند.
از یک حوله تاشده یا وسیله مشابهی استفاده کنید که بتوانید روی بالش کودک قرار داده و سر او را بالا بیاورید. اگر کودک شما به اندازه ای بزرگ شده است که می تواند از بالش استفاده کند از یک بالش بزرگ تر و بلندتر برای او استفاده کنید.
دوری از آلرژن ها
بهترین دفاع علیه تب یونجه، دور نگه داشتن کودک از آلرژن هایی است که موجب واکنش‌های آلرژیک می شوند. برای مثال باید کودک در اتاقی با پنجره های بسته و سیستم تهویه روشن بخوابد.
درمان‌های موقتی
اگر آبریزش بینی ناشی از سرماخوردگی، سرفه یا آنفولانزا باشد می توان با بخور دادن و شستشوی بینی با آب نمک به طور موقت گرفتگی بینی را بر طرف کرد. البته تا زمانی که عفونت و تورم درمان نشود، آبریزش بینی مجدداً بر می گردد.
آنتی هیستامین
معمولاً پزشک برای کنترل آبریزش بینی، عطسه و خارش، آنتی هیستامین تجویز می کند. شما می توانید با ظاهر شدن علائم حساسیت یا آبریزش بینی، مصرف آنتی هیستامین را شروع کنید. حتی ممکن است پزشک با هدف پیشگیری از تب یونجه در فصل بهار، مصرف آنتی هیستامین را توصیه کند. باید دوز مصرف آنتی هیستامین برای کودک توسط پزشک تعیین شود.
شربت سرماخوردگی
خوردن قرص برای کودکان کمی دشوار است، به همین دلیل اغلب کودکان مصرف دارو به صورت شربت را بیشتر دوست دارند. برای درمان آبریزش بینی می توان از شربت سرماخوردگی کودکان استفاده کرد. این شربت ها حاوی ترکیبات آنتی هیستامین، استامینوفن و ضد احتقان هستند. آنتی هیستامین آبریزش بینی با هر عاملی را درمان می کند. استامینوفن نیز می‌تواند درد و علائم ناشی از سرماخوردگی را برطرف نماید. علاوه بر این ترکیبات ضد احتقان موجود در آن، گرفتگی بینی و علائم عفونت دستگاه تنفسی را کاهش می دهد.
عوارض بلند مدت آبریزش بینی
عوارض آبریزش بینی متناسب با علت آن متفاوت است. تحریک و انسداد بینی می تواند در بلند مدت بر کیفیت زندگی کودک تأثیر بگذارد. انسداد بینی کیفیت خواب کودک را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. تنفس از راه بینی نیز در دوران رشد کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. به ندرت و در صورتی که عفونت های شدید ناسی از ابتلا به سینوزیت تحت درمان قرار نگیرند باعث ایجاد عوارض خطرناکی می شوند. انسداد بینی و رینوریا ممکن است بر سلامت گوش و قدرت شنوایی کودک نیز اثر بگذارد زیرا مسیر تخلیه گوش میانی از پشت بینی (نازوفارنکس) می گذرد.
